Proscenio

Panorámica dos niveis do proscenio no Tibbits Opera House, construído en Míchigan en 1882.

O proscenio é a zona do escenario dun teatro máis próxima ao público. No espazo que ocupa na estrutura teatral pode tomar os nomes de anteescena, gravata e gloria.

A palabra provén literalmente do termo latino "proscaenium" que, á súa vez, é a transposición do grego προσκήνιον formado por προ- (diante) e σκηνή (escena). Nos teatros da antigüidade, tanto gregos como romanos, chamábase proscenio á zona ou muro situado entre a escena (onde oficiaban os actores) e a orchestra (espazo onde se situaban coro, danzantes e músicos), creando en conxunto unha especie de escaleira descendente cara ao público.

Termos relacionados

Unha definición máis sinxela, pero utilizando termos teatrais, describe o proscenio como a parte do escenario que hai entre o "pano de boca" e a platea (patio de butacas).

Teatro romano de Mérida. Detalle do proscenio.

Así mesmo, tomando o escenario como un espazo delimitado por tres planos ou paredes que conteñen e 'abrazan' a posta en escena, chámase cuarta parede ao espazo invisible que illa o escenario do público. A expresión "rompendo o proscenio" ou "rompendo a cuarta parede", úsase cando o actor se dirixe directamente á audiencia salvando o distanciamento e facendo o espectáculo máis participativo e cálido. Foi moi utilizada no chamado teatro épico de Konstantin Stanislavski e Bertolt Brecht e é unha das claves de cambio na formulación teatral desde o século XX.

Partes do proscenio

Poden diferenciarse a anteescena ou proscenio avanzado; a gravata, parte comprendida entre a batería (liña luminosa dos focos do proscenio) e a cuncha do apuntador ou dosel de resonancia; a gloria, liña imaxinaria desde a que saúdan ao público os actores; e o palco de proscenio, veciño ao arco do escenario ou contiguo á escena.