Barbarin
| Barbarin | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Lizarra | ||||||||||
| Eskualdea | Lizarrerria | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Barbarin | ||||||||||
| Alkatea | Mari Carmen Iturri Villanueva (indep.) | ||||||||||
| Posta kodea | 31xxx | ||||||||||
| INE kodea | 31046 | ||||||||||
| Herritarra | barbarindar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°36′07″N 2°06′05″W / 42.601944444444°N 2.1013888888889°W | ||||||||||
| Azalera | 8,53 km² | ||||||||||
| Garaiera | 602 metro | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 46 (2023:  −2) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 0,05 bizt/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 13,39 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 0 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 14,95 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[2][3] | % 4,10 (2018:  %4,1) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.barbarin.es/ | ||||||||||
Barbarin[4] ([baɾbaɾin]) Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek 63 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 50 kilometrora dago.
Toponimia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Segur aski barbarus ‘atzerritar’ latindar hitzatik dator, izen gisa erabilia Barbarus. Hasieran -ain atzizkia zeraman ‘Barbaro izeneko pertsona baten lekua’ erran nahi duena.
Dokumentu zaharretan Barbariayn (1279, NEN), Barbarin y Barbaryn (1225, NEN) ageri da.
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Inguru naturala eta kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Herria, Nafarroa mendebaldean kokatzen da, NA-111 errepidea Lizarra-Biana errepidean 16 kilometroan jarraitu ostean, bi kilometroan errepide lokal batean jarraitu eta gero. Barbarinek Lukinekin egiten du muga iparraldean, Arroitzekin ekialdean, Los Arcosekin mendebaldean eta Lukinen hegoaldeko gunearekin hegoaldean.
Kale oker eta estuko udalerri hau bitan banatzen da. Batetik, goiko auzoa, muino baten goialdean kokatua, San Joanes Ebanjelaria eliza nagusi duela. Erdi Aroko jatorriko eliza hori XVI. mendearen eta XVIII. mendeaaren bitartean berriztu zen. Bestetik, behealdeko gune lauan eraikitako auzo berria dago.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Barbaringo klima mediterraneo kontinentala da, urteko batez besteko tenperatura 10 eta 12 graduren artekoa da, eta urteroko prezipitazioak 500mm eta 800mm ingurukoak. Urtean zehar 60 eta 100 egun euritsu izaten dira.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udalerriaren barruan, San Migel izeneko lekuan, Burdin Aroko kokaleku bat dago. Udalerrian ere, San Jorge ermitaren ondoan, erromatarren garaiko botozko lau aldare aurkitu ziren, bat Ninfei eskainia[5] eta beste hiru Selatse edo Selaitse jainko baskoiari eskainiak, tokiko edo eskualdeko gurtza izango zuena. Aurkitutako aztarna arkeologikoek iradokitzen dute erromatarren garaiko fundus[oh 1] edo vicus[5] bat zegoela bertan[6].
Erdi Aroan zehar herria Doneztebe haranaren barne izan zen, Etaio eta Olexuarekin batera. Herritarrak Monjardingo Doneztebeko gazteluarenak ziren lurrak lantzen hasi ziren XI. mendean. 1846an Barbarin udalerri independente bihurtu zen, eta lau urte geroago, 80 gari errobadun eskola zeukan. 1920ko hamarkadan eskola pribatua eta herri aurrezki kutxa ere bazituen.
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Barbaringo biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko hiru etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %3,66 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Politika
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Alkateak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| 2007-2011 | Mari Carmen Iturri Villanueva | CIB, indep. |
| 2011- | Mari Carmen Iturri Villanueva | UPN |
Udal hauteskundeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azken urteetan, Barbaringo alkatea María Carmen Iturri Villanueva da. 2007ko udal hauteskundeetan aukeratutako hautetsi bakarra izan zen, CIB zerrenda independentearen izenean. Boto zuriak hogei izan ziren (%35,71), eta boto baliogabeak bi (%3,45). Abstentzioa %22,67 izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Maria Carmen Iturri Villanueva (CIB) | 36 | Bai |
2011n, ordea, Iturri UPNren izenean aukeratu zuten alkate; ordukoan zerrenda bereko beste bi kide ere zinegotzi bihurtu ziren.
Udaletxea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Barbaringo udaleko idazkaria Iguzkitza, Villamayor de Monjardin eta Lukingo idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Kale Nagusia, 11
Udal autobusak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lizarrerria Buseko linea hauekin ditu loturak:
| Lizarrerria Bus | ||
|---|---|---|
| Abartzuza — Ospitalea | 2 | Aiegi — Deiu / Arroitz |
Zerbitzuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Barbarin "Allo, Arellano, Arronitz, Deikaztelu eta Leringo Oinarrizko Zerbitzu Sozialen Mankomunitateko" kidea da.
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gaur egungo San Joan Ebanjelariaren parrokia jatorrizko Erdi Aroko eliza baten zaharberritzearen ondorioz eraikitako eliza da. Zaharberritze hori XVI. mendean egin zen Pedro Mendizabal eta Francisco Altzaga harginek gauzatu zuten. Elizako jatorrizko egiturari gurutzadura, aurrealdea eta nerbiodun harlandua eta arku pizkundetar itxurako tenpluaren aurrealdea gehitu zitzaion.
Elizaren barruan Errosarioko Ama Birjinaren erretaula barrokoa nabarmentzen da, Juan Almandotz eta Tomas Gonzalez de Araiaren lana.
Barbarindar ospetsuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Facundo Goñi (1799-1869), abokatu eta diplomazialaria.
- Jesus López de Dicastillo (1951-), ingeniari, idazle, kazetari eta abenturazalea.
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ fundus bat, esku pribatuetan zegoen lurralde zati bat zen, nekazari gunean edo herrigunean egon zatekeena, baina ohituraren poderioz, hiriguneetatik kanpo zeuden lurralde eta bertako eraikin multzoari aplikatzen zitzaion. (ikusi: "Fundus". A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890). William Smith, LLD, William Wayte, G. E. Marindin, Ed.)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Euskara ezagutza tasa. (2010) Euskal Herriari Begira (Udalbiltza), Eustat, INE, NASTAT eta Euskal Herriko Hizkuntza Adierazle Sistema (EAS).
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 48-53 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ a b Armendáriz Martija, Javier; Velaza, Javier. (2002). «Nueva ara romana de Barbarin (Navarra)» Sylloge epigraphica Barcinonensis (4): 47–50. ISSN 2013-4118. (Noiz kontsultatua: 2024-07-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Barbarin – Ayuntamiento de Barbarin. (Noiz kontsultatua: 2024-07-09).
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Gaztelaniaz) Barbarini buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
- Barbaringo Kale Nagusiaren ikuspegia Google Street View-n.
Datuak: Q1757482
Multimedia: Barbarin / Q1757482
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Barbarin
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |