towarzystwo

Old Polish

Etymology

From towarzysz +‎ -stwo. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tɔvar̝istfɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /tɔvar̝istfɔ/

Noun

towarzystwo n

1. companionship (act of being together with someone)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 617:

     Przyaczyelyv..., ktoremvm szye v tovarzyzstwo podal..., naczesz przyschedl?

     [Przyjacielu..., ktoremum sie w towarzystwo podał..., nacześ przyszedł?]

2. (attested in Lesser Poland) participation in a military expedition
   • 1425, Rękopiśmienne luźne ekscerpty z ksiąg sądowych grodzkich i ziemskich, volume CXCV, Krakow, Biecz, and Czchów, pages 332, 12:

     Zawisus Niger... contumax in termino primo contra Czarnotham... pro thowarzisthwo valoris XXX-ta marcis

     Zawis[i]us Niger... contumax in termino primo contra Czarnotam... pro towarzystwo valoris XXX-ta marcis

3. companionship (group of people in the same place)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 14, 15:

     Rozdzely ge w towarzystwo (pro rozdzelyw towarzystwo, divisis sociis) y uderzy na nye w noczi, y sbyge ge

     [Rozdzieliw towarzystwo (divisis sociis) i uderzy na nie (sc. nieprzyjacioły) w nocy, i zbije je]

4. (attested in Greater Poland) mistranslation of Latin legiō
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[3], [4], [5]}, Lubin, page 182:

     Towarzystwo torques (in die illa auferet dominus ornamentum calceamentorum et lunulas, et torques, et monilia Is 3, 19)

     [Towarzystwo torques (in die illa auferet dominus ornamentum calceamentorum et lunulas, et torques, et monilia Is 3, 19)]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 133v:

     Legion est ornamentum pretoris quod racionale dicitur towarzystwo

     [Legion est ornamentum pretoris quod racionale dicitur towarzystwo]

Derived terms

adverbs

• podług towarzystwa
• w towarzystwie

 

verbs

• być w towarzystwie impf
• mieć towarzystwo impf

 

Descendants

• Polish: towarzystwo
• Silesian: tŏwarzistwo

References

• Boryś, Wiesław (2005) “towarzysz”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “towarzysz”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Krystyna Długosz-Kurczabowa (2021) “towar”, in Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “towarzystwo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “towarzystwo”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish towarzystwo. By surface analysis, towarzysz +‎ -stwo. Compare Kashubian towarzëstwò and Ukrainian товари́ство (tovarýstvo).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /tɔ.vaˈʐɘ.stfɔ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /tɔ.vaˈr̝ɨ.stfɔ/, (17^th–18^th c.) /tɔ.vaˈʐɨ.stfɔ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɘstfɔ
• Syllabification: to‧wa‧rzy‧stwo

Noun

towarzystwo n

1. (uncountable) companionship, company (someone's presence around someone else)

   Synonym: kompania

   Uważajcie, mamy towarzystwo! ― Look out everyone, we've got company!

2. (uncountable) companionship, company (group of gathered people)

   Synonyms: banda, brać, bractwo, drużyna, ferajna, granda, kompania, paka, wiara

3. (countable) society (group of persons who meet from time to time to engage in a common interest)
4. (countable) society (group of elites)

   Synonym: elita

5. (uncountable, obsolete, historical) comrades from hussar or armored banners
   1. (uncountable, obsolete, historical) position or rank of such a comrades
6. (countable, obsolete) acting troupe
7. (uncountable, obsolete) society; live in society
8. (uncountable, obsolete) companionship (closeness or friendship)

Declension

Declension of towarzystwo

	singular	plural
nominative	towarzystwo	towarzystwa
genitive	towarzystwa	towarzystw
dative	towarzystwu	towarzystwom
accusative	towarzystwo	towarzystwa
instrumental	towarzystwem	towarzystwami
locative	towarzystwie	towarzystwach
vocative	towarzystwo	towarzystwa

Derived terms

nouns

• dama do towarzystwa
• dusza towarzystwa
• towarzystwo wzajemnej adoracji

 

proverbs

• dla towarzystwa Cygan dał się powiesić

 

verbs

• dotrzymać towarzystwa pf, dotrzymywać towarzystwa impf
• wpaść w złe towarzystwo pf, wpadać w złe towarzystwo impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), towarzystwo is one of the most used words in Polish, appearing 17 times in scientific texts, 30 times in news, 11 times in essays, 15 times in fiction, and 5 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 78 times, making it the 833rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• towarzystwo in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• towarzystwo in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “towarzystwo”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “TOWARZYSTWO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 09.05.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “towarzystwo”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “towarzystwo”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “towarzystwo”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 88