pytać

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *pȳtàti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɨtat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɨtat͡ɕ/

Verb

pytać impf

1. (transitive or reflexive with się, attested in Greater Poland, Masovia) to ask (to request information or an answer to a question) [with genitive or od (+ genitive) ‘whom’; in addition, with genitive or accusative or o (+ accusative) ‘about what’; or with na (+ accusative) or o (+ locative) ‘about whom/what’; or with po (+ locative) ‘about whom’]
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 62, 2:

     Tedy odpowyedzal ten ozalowany czlowyek pytayącz tak (requirendo sic)

     [Tedy odpowiedział ten ożałowany człowiek pytając tak (requirendo sic)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 192:

     Drudzy pytayą (dicunt): Czo proszvsz (pro proszysz)?

     [Drudzy pytają (dicunt): „Co prosisz?”]

   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[2], volume V, page 267:

     Queritur, pytayącz, vbi aula regia

     [Queritur, pytając, vbi aula regia]

   • 1967 [1415], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 550, Kościan:

     Adam pital szandu crolewskego podlug zaloby y otpowedzy

     [Adam pytał sądu krolewskiego podług żałoby i otpowiedzi]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 793:

     Vydzy my szye tako, yze tego od Iesucrista nye pytal (sc. Piłat)

     [Widzi mi sie tako, iże tego od Jesukrysta nie pytał (sc. Piłat)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 843:

     Bo Pylat pyta tego, czego by rozvmem nye mogl ossyądz

     [Bo Piłat pyta tego, czego by rozumem nie mogł osiąc]

   • 1888 [1411], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[5], Greater Poland, page 57:

     Iaco pan Sandziwoy mal poslacz lawniky pitacz prawa do Kalischa

     [Jako pan Sędziwoj miał posłać ławniki pytać prawa do Kalisza]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 9, 2:

     Y wiloszil Salomon gey to wszitko, czso pitala (proposuerat)

     [I wyłożył Salomon jej to wszytko, cso pytała (proposuerat)]

   • 1885-2024 [1444], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[7], volume V, page 3:

     Panno myla, thobye sza klanam y na thwe sdrowe thim listhem pytham

     [Panno miła, tobie się kłaniam i na twe zdrowie tym listem pytam]

   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 123:

     Bo ocz bądzyeczye w szadzye pythany (requisiti fueritis), toszczye powynny naydz, czokolwyek wyeczye, y wyrzecz

     [Bo ocz będziecie w sądzie pytani (requisiti fueritis), toście powinni najć, cokolwiek wiecie, i wyrzec]

   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 293:

     Gyczczye a pythayczye pylnye o dzyeczyaczyv (interrogate diligenter de puero Mat 2, 8)

     [Jidźcie i pytajcie pilnie o dziecięciu (interrogate diligenter de puero Mat 2, 8)]

   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎^[8], line 197:

     Wyącz szą po nym pythano, po *wszthkych domyech szvkano

     [Więc się po nim pytano, po wsz[y]tkich domiech szukano]

   • 1959 [1413], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 694, Poznań:

     Jacosmi bili possly ot Wlotka do Paszka pytacz, aczby Wlotka yøl

     [Jakosmy byli posły ot Włodka do Paszka pytać, aczby Włodka jął]

2. (transitive or reflexive with się, attested in Masovia) to inquire; to research; to look for; to be interested in [with genitive or na (+ accusative) ‘whom/what’; or with o (+ locative) or po (+ locative) ‘what’]
   • 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[9], [10], [11]}, volume XXV, page 213:

     W moyem roszvmye pythalem y thakye w pyszmye czythalem, szandney thakyey nye szlychalem pany mylosczywszey

     [W mojem rozumie pytałem i takie w Piśmie czytałem, żadnej takiej nie słychałem [we wszem mieście Jerusalem] Panny miłościwszej]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[12], Mierzeniec, Płock, line 165:

     Oth polnoczy do szachodv chodza nye pytayancz brodv

     [Ot połnocy do zachodu chodzę nie pytając brodu]

   • 1930 [c. 1455], “I Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 10, 16:

     Posadzily syø dzen pyrvi *myeszocza dzesyøtego, pitaiøcz syø na takø rzecz (ut quaererent rem)

     [Posadzili się dzień pirwy miesiąca dziesiątego, pytając się na taką rzecz (ut quaererent rem)]

   • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[14], [15], [16]}, volume I, page XLIII:

     Szyercze szliachethne... nye pytha o wczynczech [nyewyestach] nyewyesczych (non inquirit de operibus mulierum)

     [Sierce ślachetne... nie pyta o uczyncech [niewiestach] niewieścich (non inquirit de operibus mulierum)]

   • 1959 [1491], “Teksty polskie z końca XV w.”, in Rafał Leszczyński, editor, Rozprawy Komisji Językowej‎^[17], volume VII, page 58:

     Iesliby szie przidalo, yzeby nykthory thowarzisz szie po thim chcial pythacz albo badacz, czygye by tho bylo doszwolyenye

     [Jesliby sie przydało, iżeby niktory towarzysz sie po tym chciał pytać albo badać, czyje by to było dozwolenie]

3. (transitive or reflexive with się, attested in Southern Borderlands, Masovia, Greater Poland) to ask for, to request [with accusative ‘whom’, along with genitive or o (+ accusative) or po (+ locative) ‘for what’]

   Synonym: prosić

   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[18], volume I, Lviv, page 52:

     Hic iam queritur inter dispensatores na tem swecze ywsz ma bycz schukano a pytano myedzy schafarzmy bozymy (I Cor 4, 2)

     [Hic iam queritur inter dispensatores na tem świecie już ma być szukano a pytano miedzy szafarzmi bożymi (I Cor 4, 2)]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[19], Mierzeniec, Płock, line 479:

     Chcza czya pytacz, smyr[yr]czy myla, by mya thego navczyla

     [Chcę cię pytać, Śmirci miła, by mię tego nauczyła]

   • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 87:

     Pyta ye przysvoleną requirit eius consensum

     [Pyta je przyzwolenia requirit eius consensum]

   • 1967 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1347, Kościan:

     Ysszem prawą nyemoczą... byl nyemoczen, kyedim na szawitem rocze myal panow pythacz o szkaszanye rzeczy Marczinowey

     [Iżem prawą niemocą... był niemocen, kiedym na zawitem roce miał panow pytać o skazanie rzeczy Marcinowej]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 99, 3:

     Szlyszymy, ysz szye pytą po dokazanyv (quaestionibus pro ostensione instigat)

     [Słyszymy, iż sie pyta po dokazaniu (quaestionibus pro ostensione instigat)]

4. corruption of przyć
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 104, 1:

     Czyly moze gescze ten czlowyek k szwemv gymyenyv pytacz y foldrowacz, [i] dzerzecz (an vir... se ad hereditatem suam vice versa trahere et tenere possit)?

     [Czyli może jeszcze ten człowiek k swemu jimieniu pytać i fołdrować [i] dzierżeć (an vir... se ad hereditatem suam vice versa trahere et tenere possit)?]

Derived terms

adjectives

 

adverbs

 

nouns

• pytający
• pytane
• pytanie

 

verbs

• dopytać pf
• opytać pf
• popytać pf
• przepytać pf, przepytawać impf
• przypytać pf, przypytować impf
• rozpytać pf
• spytać pf
• wspytać pf
• wypytać pf

 

Related terms

nouns

• opytanie
• spytanie
• wypytanie

 

Descendants

• Polish: pytać
• Silesian: pytać

References

• Boryś, Wiesław (2005) “pytać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “pytać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pytać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pytać (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish pytać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈpɘ.tat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈpɨ.tat͡ɕ/
• (Lesser Poland):
  • (Goral):
    • (Żywiec) IPA^(key): /ˈpɘ.tat͡ɕ/

• Audio 1; “pytać”:

  (file)

• Audio 2; “pytać się”:

  (file)

• Rhymes: -ɘtat͡ɕ
• Syllabification: py‧tać

Verb

pytać impf

1. (transitive or reflexive with się) to ask (to request information or an answer to a question) [with o (+ accusative) ‘about whom/what’]

   Synonym: zadawać pytanie

2. (transitive, colloquial) to ask; to quiz (to check someone's knowledge) [with z (+ genitive) ‘in what’]
3. (reflexive with się) to ask each other (to request information or an answer to a question from one another) [with o (+ accusative) ‘about whom/what’]
4. (transitive or reflexive with się, chiefly in the negative, obsolete) to care about; to pay attention to
5. (transitive, obsolete or expressive in Middle Polish, reflexive with się) to look for (to attempt to find)

   Synonym: szukać

6. (transitive, obsolete or dialectal, Żywiec) to ask for, to request

   Synonym: prosić

7. (intransitive, obsolete) to invite oneself in

   Synonym: wpraszać się

8. (intransitive, obsolete) to beg

   Synonym: żebrać

9. (transitive, obsolete) to demand

   Synonym: żądać

10. (Middle Polish) to ask; Further details are uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[20], page 337a:

      Inquiro, fere idem quod Exquiro, Dowiáduyę ſie/ pytam.

      [Inquiro, fere idem quod Exquiro, Dowiaduję się/ pytam.]

Conjugation

Conjugation of pytać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		pytać
present tense	1st	pytam			pytamy
	2nd	pytasz			pytacie
	3rd	pyta			pytają
	impersonal	pyta się
past tense	1st	pytałem, -(e)m pytał	pytałam, -(e)m pytała	pytałom, -(e)m pytało	pytaliśmy, -(e)śmy pytali	pytałyśmy, -(e)śmy pytały
	2nd	pytałeś, -(e)ś pytał	pytałaś, -(e)ś pytała	pytałoś, -(e)ś pytało	pytaliście, -(e)ście pytali	pytałyście, -(e)ście pytały
	3rd	pytał	pytała	pytało	pytali	pytały
	impersonal	pytano
future tense	1st	będę pytał, będę pytać	będę pytała, będę pytać	będę pytało, będę pytać	będziemy pytali, będziemy pytać	będziemy pytały, będziemy pytać
	2nd	będziesz pytał, będziesz pytać	będziesz pytała, będziesz pytać	będziesz pytało, będziesz pytać	będziecie pytali, będziecie pytać	będziecie pytały, będziecie pytać
	3rd	będzie pytał, będzie pytać	będzie pytała, będzie pytać	będzie pytało, będzie pytać	będą pytali, będą pytać	będą pytały, będą pytać
	impersonal	będzie pytać się
conditional	1st	pytałbym, bym pytał	pytałabym, bym pytała	pytałobym, bym pytało	pytalibyśmy, byśmy pytali	pytałybyśmy, byśmy pytały
	2nd	pytałbyś, byś pytał	pytałabyś, byś pytała	pytałobyś, byś pytało	pytalibyście, byście pytali	pytałybyście, byście pytały
	3rd	pytałby, by pytał	pytałaby, by pytała	pytałoby, by pytało	pytaliby, by pytali	pytałyby, by pytały
	impersonal	pytano by
imperative	1st	niech pytam			pytajmy
	2nd	pytaj			pytajcie
	3rd	niech pyta			niech pytają
active adjectival participle		pytający	pytająca	pytające	pytający	pytające
passive adjectival participle		pytany	pytana	pytane	pytani	pytane
contemporary adverbial participle		pytając
verbal noun		pytanie

Derived terms

adjectives

• pytający

 

adverbs

• bez pytania

 

nouns

• pytajnik
• pytanie

 

phrases

• kpisz, czy o drogę pytasz

 

proverbs

• kto pyta nie błądzi

 

verbs

• dopytać pf, dopytywać impf
• napytać pf
• odpytać pf, odpytywać impf
• opytać pf, opytywać impf
• podpytać pf, podpytywać impf
• popytać pf
• przepytać pf, przepytywać impf
• przypytać pf, przypytywać impf
• rozpytać pf, rozpytywać impf
• spytać pf, spytywać impf
• wypytać pf, wypytywać impf
• zapytać pf, zapytywać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pytać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 1 time in news, 4 times in essays, 35 times in fiction, and 45 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 85 times, making it the 752nd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• pytać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pytać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pytać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pytać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pytać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PYTAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2021
• “PYTAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 23.02.2015
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pytać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pytać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “pytać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 453
• pytać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Leon Rzeszowski (1891) “pytać”, in “Spis wyrazów ludowych z okolic Żywca”, in Sprawozdania Komisyi Językowej Akademii Umiejętności, volume 4, Krakow: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, page 358

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish pytać.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpɪ.tat͡ɕ/
• Rhymes: -ɪtat͡ɕ
• Syllabification: py‧tać

Verb

pytać impf

1. (transitive or reflexive with sie) to ask (to look for an answer to a question by speaking)

Conjugation

Conjugation of pytać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		pytać
present tense	1st	pytōm			pytōmy
	2nd	pytŏsz			pytŏcie
	3rd	pytŏ			pytajōm
past tense	1st	pytołch, pytołech, pytoł żech	pytałach pytała żech	pytałoch1) pytało żech1)	pytalimy, pytalichmy	pytałymy, pytałychmy
	2nd	pytołś, pytołeś, pytoł żeś	pytałaś pytała żeś	pytałoś1) pytało żeś1)	pytaliście, pytali żeście	pytałyście, pytały żeście
	3rd	pytoł	pytała	pytało	pytali	pytały
future tense	1st	bydã pytoł, bydã pytać	bydã pytała, bydã pytać	bydã pytało,1) bydã pytać	bydymy pytali, bydymy pytać	bydymy pytały, bydymy pytać
	2nd	bydziesz pytoł, bydziesz pytać	bydziesz pytała, bydziesz pytać	bydziesz pytało,1) bydziesz pytać	bydziecie pytali, bydziecie pytać	bydziecie pytały, bydziecie pytać
	3rd	bydzie pytoł, bydzie pytać	bydzie pytała, bydzie pytać	bydzie pytało, bydzie pytać	bydōm pytali, bydōm pytać	bydōm pytały, bydōm pytać
pluperfect tense2)	1st	bōłch pytoł, bōłech pytoł, bōł żech pytoł	byłach pytała była żech pytała	byłoch pytało1) było żech pytało1)	byli my pytali, bylichmy pytali	były my pytały, byłychmy pytały
	2nd	bōłś pytoł, bōłeś pytoł, bōł żeś pytoł	byłaś pytała była żeś pytała	byłoś pytało1) było żeś pytało1)	byliście pytali, byli żeście pytali	byłyście pytały, były żeście pytały
	3rd	bōł pytoł	była pytała	było pytało1)	były my pytali, byłychmy pytali	były pytały
conditional	1st	bych pytoł	bych pytała	byście pytali	by my pytały, bychmy pytały
	2nd	byś pytoł	byś pytała	byście pytali	byście pytały
	3rd	by pytoł	by pytała	by pytało	by pytali	by pytały
imperative	1st	niych pytōm			pytejmy
	2nd	pytej			pytejcie
	3rd	niych pytŏ			niych pytajōm
active adjectival participle		pytajōncy	pytajōncŏ	pytajōnce	pytajōncy	pytajōnce
verbal noun		pytanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

nouns

• pytanie

 

verbs

• dopytac pf, dopytować impf
• napytać pf
• spytać pf
• wpytac pf, wpytować impf
• wypytac pf, wypytować impf
• zapytac pf, zapytować impf
• ôpytać pf

 

Further reading

• pytac in dykcjonorz.eu
• pytać_sie in silling.org