Uwch Gynghrair Bosnia a Hertsegofina

Uwch Gynghrair Bosnia a Hertsegofina
Gwlad	Bosnia and Herzegovina
Cydffederasiwn	UEFA
Sefydlwyd	2000
Tymor cyntaf	Ionawr 2000
Nifer o dimau	12
Lefel ar byramid	1
Disgyn i	Cynghrair Gyntaf Ffederasiwn Bosnia a Hertsegofina; Cyngrhair Gynraf Republika Srpska
Cwpanau	Cwpan Bêl-droed Bosnia a Hercegovina
Cwpanau rhyngwladol	UEFA Champions League ; UEFA Europa League; UEFA Europa Conference League
Pencampwyr Presennol	Sarajevo (5ed teitl) ; (2019–20)
Mwyaf o bencampwriaethau	Željezničar, Zrinjski (6 teitl)
Partner teledu	Arena Sport
Gwefan	http://www.nfsbih.ba
	2020–21 Premier League

Uwch Gynghrair Bosnia a Hertsegofina (Bosnieg: Premijer liga Bosne i Hercegovine; Cyrilig: м:тел Премијер лига Босне и Херцеговине) yw prif adran pêl-droed yng ngweriniaeth Bosnia a Hertsegofina ac fe'i trefnir gan y Cymdeithas Bêl-droed Bosnia a Hertsegofina.

Gelwir yn swyddogol ac am resymau nawdd cyfredol (2020) yn M:tel Premijer liga Bosne i Hercegovine neu yn syml Premijer liga neu Liga 12. Mae pencampwr y gynghrair yn cael lle yn ail rownd Cynghrair y Pencampwyr UEFA.

Mae'r gynghrair yn cynnwys bellach yn cynnwys 12 clwb (roedd yn 16 clwb nes 2016-17) ac ar ddiwedd pob tymor mae'r ddau waelod yn cael eu hisraddio i Gynghrair Gyntaf y Republika Srpska a Chynghrair Gyntaf Bosnia a Herzegovina, sy'n ffurfio ail adran Bosnia. Mae hyrwyddwyr pob grŵp yn cael eu dyrchafu i'r Premijer Liga. Ym 1998 a 2000 penderfynwyd ar y pencampwr ar ôl chwarae ail gyfle rhwng clybiau Croateg Bosnia a Bosnia. Yn 2001, sefydlwyd cynghrair genedlaethol am y tro cyntaf yn dilyn gwrthod clybiau Serbia i gymryd rhan.

Hanes

Cyn annibyniaeth Bosnia a Herzegovina, roedd timau Bosnia yn chwarae yng Uwch Gynghrair Iwgoslafia, ac er bod y bencampwriaeth yn draddodiadol yn cael ei dominyddu gan dimau o Serbia a Chroatia, llwyddodd dau dîm o Bosnia i'w hennill: FK Sarajevo (1966-67 a 1984-85) a'r FK Željezničar Sarajevo (1971-72). Gydag annibyniaeth Bosnia a dechrau'r rhyfel, stopiodd pêl-droed proffesiynol yn y wlad.

Cyfnod Rhyfeloedd Iwgoslafia

Ar ôl chwalu Iwgoslafia, cyhoeddodd Bosnia a Herzegovina annibyniaeth ddiwedd gaeaf 1992, ac eisoes ym mis Ebrill yr un flwyddyn gwnaeth N / FSBiH gais am aelodaeth gyda FIFA ac UEFA.^[1] Yn y cyfamser, oherwydd dechrau Rhyfel Bosnia ym mis Ebrill 1992 ni chwaraewyd unrhyw gemau yn nhymor 1992-93. Ddiwedd 1993 ail-lansiodd rhai rhannau o'r wlad gystadlaethau pêl-droed gyda llai o gwmpas. Ond yn union fel roedd y wlad wedi'i rhannu ar hyd llinellau ethnig, felly hefyd pêl-droed.

Yn 1993 lansiodd Croatiaid Bosnia (oedd ar y pryd am creu gwladwriaeth ar wahân ac uno gyda Croatia), Ffederasiwn Pêl-droed Herzeg Bosnia a'i Prif Gynghrair o Herzeg-Bosnia, lle mai dim ond clybiau Croateg oedd yn cystadlu ar raddfa blwyfol o fewn terfynau Gorllewin Herzegovina ac ychydig o beuoedd eraill. Yn yr un flwyddyn, trefnodd Serbiaid Bosnia (oedd hefyd am greu gwladwrieth ar wahân ac yn ymuno â Serbia), eu Prif Gynghrair eu hunain o'r Republika Srpska, ar diriogaeth a oedd gan gyfundrefn Republika Srpska ar y pryd. Dim ond pêl-droed ar diriogaeth a oedd o dan reolaeth sefydliadau Gweriniaeth Bosnia a Herzegovina ar y pryd ac ar nawdd N/FSBiH (Nogometni/Fudbalski Savez Bosne i Hercegovine Cymdeithas Bêl-droed Bosnia a Hercogovina), ar y pryd o ganlyniad gyda mwyafrif Bosniak (Mwslemiaid Bosnia, fwy nag heb), ar wahân i gystadleuaeth fer ar gyfer y tymor 1994–95 (a enillwyd gan Čelik Zenica) i stop. Ni ailddechreuodd y gystadleuaeth o dan adain N/FSBiH tan dymor 1995-96 pan lansiwyd Cynghrair Gyntaf Bosnia a Herzegovina.^[1]

Ar ôl Rhyfel Bosnia, chwaraewyd tair pencampwriaeth ar wahân, yn y Gynghrair ac yn y Cwpan, ac yn cyfateb i fwyafrif grwpiau ethnig y wlad: y Bosnia, y Croateg a'r Serbeg. Yn 1998 sefydlwyd ail gyfle rhwng hyrwyddwyr y cynghreiriau Croateg a Mwslimaidd, a enillwyd gan FK Željezničar Sarajevo.

Sefydlu'r Premijer Liga unedig

Sefydlwyd y Liga Premijer ar ddechrau tymor 2000-01 ar ôl uno Cynghrair Gyntaf Bosnia a Herzegovina - mae'r Bosniacs (Mwslemiaid) yn dadlau yn ei gylch - a Chynghrair Gyntaf Herzeg-Bosnia (y mae Croats yn anghytuno â nhw). Bu clybiau Gweriniaeth Serbia yn boicotio'r Gynghrair newydd ac yn parhau â'u pencampwriaeth eu hunain, o'r enw Prva liga Republike Srpske. Fodd bynnag, dim ond y Premijer Liga a gydnabu UEFA fel yr unig bencampwriaeth swyddogol ar gyfer Bosnia a Herzegovina.

Llwyddwyd i oresgyn y sefyllfa yn nhymor 2002-03, pan benderfynodd prif dimau Cynghrair Gyntaf y Republika Srpska ymuno â'r brif gystadleuaeth, a thrwy hynny ffurfio cystadleuaeth gynghrair genedlaethol gyntaf Bosnia a Herzegovina.

System gystadlu

Mae gan yr Uwch Gynghrair 16 tîm proffesiynol. Mae'r clybiau'n chwarae yn erbyn ei gilydd o dan y system o bawb yn erbyn pawb ar ddwy olwyn, mewn gemau taith gron. Mae tîm pencampwr y gynghrair yn gymwys ar gyfer ail rownd ragbrofol Cynghrair Pencampwyr UEFA. Mae'r ail a'r trydydd yn gymwys ar gyfer rownd ragbrofol gyntaf Cynghrair Europa UEFA, ynghyd â hyrwyddwr y gwpan.

Ar y llaw arall, mae dau dîm gwaethaf y tymor yn cael eu hisraddio i'r categorïau is, sydd ym Mosnia a Herzegovina wedi'u rhannu'n ddwy gynghrair yn ôl eu tiriogaeth: Cynghrair Gyntaf y Republika Srpska a Chynghrair Gyntaf Ffederasiwn Bosnia a Herzegovina. Mae eu lleoedd yn yr Uwch Gynghrair y tymor canlynol yn cael eu disodli gan bencampwr pob cynghrair.

Clybiau'r Liga Premijer, 2020–21

Clwb	Lleoliad	Stadiwm	Capasiti^[2]
Čelik !FK Borac Banja Luka	Banja Luka	Stadiwm Dinas Banja Luka	10,030
FK Krupa	Krupa na Vrbasu	Gradski Stadion (Stadiwm y Ddinas)	3,500
FK Mladost Doboj Kakanj	Doboj (Kakanj)	Arena MGM	3,000
FK Olimpik	Sarajevo	Stadiwm Otoka	3,000
FK Radnik Bijeljina	Bijeljina	Gradski stadion Bijeljina	6,000
Sarajevo !FK Sarajevo	Sarajevo	Stadiwm Asim Ferhatović Hase	34,500
FK Sloboda Tuzla	Tuzla	Stadiwm Dinas Tušanj	7,200
Široki Brijeg !NK Široki Brijeg	Široki Brijeg !Široki Brijeg	Stadiwn Pecara	7,000
FK Tuzla City	Simin Han, Tuzla	Stadiwm Dinas Tušanj	7,200
FK Velež Mostar	Mostar	Stadiwn Rođeni	7,000
HŠK Zrinjski Mostar	Mostar	Stadion pod Bijelim Brijegom	9,000
Željezničar !FK Željezničar Sarajevo	Sarajevo	Stadion Grbavica	13,449

Rancio Safon y Gynghrair

Rancio cyfeirnod UEFA ar ddiwedd tymor 2018–19.

Rancio Cyfredol	Rancio Tymor flaenorol	Cynghrair	Cyfeirnod
37	39	Gweriniaeth Iwerddon	7.450
38	38	Y Ffindir	7.275
39	35	Gwlad yr Iâ	7.250
40	40	Bosnia a Hertsegofina	7.125
41	43	Lithwania	6.750
42	41	Latfia	5.625
43	48	Lwcsembwrg	5.500