ئیسلام بەپێی وڵات

دابه‌شبوونی ئیسلام له‌ جیهاندا

ئاینی ئیسلام، یەکێک لە ئایینەکانی جیھانە کە تا ساڵی ٢٠١١ دووەمین ئایینی سەر زەوی بوو لە دوای ئاینی ئاینی مەسیحییەت بەڵام بە ھاتنی ساڵی ٢٠١٢ پاپای ڤاتیکان خۆی بە ڕەسمی دانی بەوە دانا کە ئیسلام بووەتە یەکەمین ئایینی سەر زەوی و پێش ئایینی مەسیحی کەوتووە، ژمارەی موسڵمانان ئەگاتە ١.٥ - ١.٨ ملیار کەس، یان ٢٢-٢٥%ی دانیشتوانی جیهان، لەکاتێکدا هەموو خەمڵاندنەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە زیاتر لە ١.٥ ملیار موسڵمان هەیە لە جیهاندا لە ساڵی ٢٠٠٩.

ئیسلام ئاینی زۆرینەیە لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست، و باکووری ئەفریقا‏ و ناوچەکانی ئاسیا بەوەوە لە چیندا چەند کۆمەڵگەیەکی گەورەی ئیسلامی هەیە، هەروەها لە بەلقان و ئەوروپای ڕۆژھەڵات و ڕووسیا، هەروەها ژمارەیەکی زۆر موسڵمانی کۆچکردوو هەیە لە هەموو لایەکی جیهاندا، بۆ نموونە لە [[ئەوروپای ڕۆژئاوا ئاینی ئیسلام دووەم ئاینە لە دوای مەسیحی لە کاتێکدا ڕێژەکەیان کەترە لە %٥ی دانیشتوانی ناوچەکە.

لە ٥٧ وڵاتدا کە زۆرینەیان موسڵمانن، نزیکەی %٦٢ی موسڵمانانی جیهان لە ئاسیادا ئەژین، لەگەڵ بوونی زیاتر لە ٦٨٣ ملیۆن موسڵمان لە هەندێک وڵاتدا وەک ئیندۆنیزیا (کە گەورەترین دەوڵەتە لە گرتنە خۆی دانیشتووی موسڵمان %١٥.٦ی موسڵمانی جیهان پێک دەهێنێت) و پاکستان و هیند و بەنگلادیش.

نزیکەی %٢٠ی موسڵمان لە وڵاتە عەرەبیەکاندا ئەژین، لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستدا دەوڵەتە نا عەربیەکانی وەک تورکیا و ئێران گەورەترین وڵاتن کە زۆربەی دانیشتوانیان موسڵمان لە خۆ بگرێت، و لە ئەفریقا، میسر و نێجیریا زۆرترین ژمارەی موسڵمانیان هەیە.

ئیسلام بە پێی وڵات

ژمارەی موسڵمانان لە جیهاندا لە ساڵی ٢٠١٠؛

ئیسلامبە پێی وڵات

ناوچە	وڵات	ژمارەی دانیشتوان(2010)	ڕێژەی موسڵمانان %(2010)	ژمارەی موسڵمانان(2010)
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	ئازەربایجان	8,929,944	96%	8,572,746
ئەوروپای ڕۆژئاوا	ئایسلەند	329,626	0.4%	1,417
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	ئیتیۆپیا	77,093,809	65%	50,110,975
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	ئێریتریا	4,707,911	80%	3,766,329
ئەمریکای باشوور	ئەرژەنتین	40,301,927	1.9%	790,200
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	ئوردن	6,507,062	97%	6,213,593
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	ئەرمەنستان	2,982,904	12%	357,948
ئەوروپای ڕۆژئاوا	ئیسپانیا	40,448,191	3%	1,213,445
ئۆقیانووسیا	ئوسترالیا	20,090,437	4%	800,000
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	ئیستۆنیا	1,332,893	0.7%	10,000
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	فەلەستین	7,291,367	97%	6,900,367
ئەفریقای ناوەڕاست	کۆماری ئەفریقای ناوەندی	4,369,038	40%	1,747,615
ئاسیای ناوەڕاست	ئەفغانستان	29,120,525	99.7%	29,053,548
ئەمریکای باشوور	ئێکوادۆر	13,363,593	3%	430,000
بەلقان	ئالبانیا	3,167,040	70%	2,216,928
ئەوروپای ڕۆژئاوا	ئەڵمانیا	82,431,390	5%	4,300,000
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان	4,728,097	76%	3,593,353
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	ئیندۆنیزیا	232,676,007	88%	205,266,773
باشووری ئەفریقا‏	ئەنگۆلا	12,263,596	26%	3,188,534
ئەمریکای باشوور	ئوروگوای	3,415,920	0.01%	341
ئاسیای ناوەڕاست	ئۆزبەکستان	27,787,842	91%	25,286,936
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	ئووگاندا	30,262,610	45%	12,600,000
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	ئوکراینا	47,425,336	4%	1,897,013
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	ئێران	75,073,477	99.43%	74,645,558
ئەوروپای ڕۆژئاوا	کۆماری ئێرلەندا	4,598,218	0.7%	34,946
ئەوروپای ڕۆژئاوا	ئیتاڵیا	60,162,888	10%	6,000,000
ئۆقیانووسیا	پاپوا گینێی نوێ	5,545,268	0.08%	3,800
باشووری ئاسیا‏	پاکستان	184,718,975	96.5%	178,253,811
باشووری ئاسیا‏	بەنگلادێش	164,530,786	89.5%	147,386,678
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	بەحرەین	807,896	81%	656,173
ئەمریکای باشوور	بەڕازیل	186,112,794	0.016%	27,239
ئەوروپای ڕۆژئاوا	پورتوگال	10,566,212	0.4%	36,981
ئەمریکای باشوور	پاراگوای	6,347,884	0.008%	507
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	بروونای	407,273	67%	273,581
ئەوروپای ڕۆژئاوا	بەلجیکا	10,364,388	3.5%	362,753
بەلقان	بولگاریا	7,496,597	12%	914,585
ئەمریکای ناوەڕاست‏	بەلیز	279,457	1%	2,794
ئەمریکای ناوەڕاست‏	پەنەما	3,039,150	0.3%	9,117
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	بێنین	8,460,025	60%	5,076,015
باشووری ئاسیا‏	بووتان	2,232,291	2%	50,000
باشووری ئەفریقا‏	بۆتسوانا	1,978,091	0.4%	8,308
کاریبی‏	پۆرتۆ ڕیکۆ	3,916,632	0.1%	5,091
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	بورکینافاسۆ	14,326,203	85%	12,177,272
ئەفریقای ناوەڕاست	بوروندی	6,370,609	10%	637,060
بەلقان	بۆسنیا و ھەرزەگۆڤینا	4,025,476	48%	2,410,190
ئەوروپای ناوەڕاست‏	پۆڵەندا	38,635,144	0.08%	30,090
ئەمریکای باشوور	بۆلیڤیا	8,857,870	0.01%	912
ئەمریکای باشوور	پێروو	27,925,628	0.003%	837
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	بیلاڕووس	9,588,169	1%	95,882
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	تانزانیا	36,766,356	55%	20,221,495.8
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	تایلەند	65,444,371	13%	8,507,768
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	تایوان	23,026,499	0.9%	216,449
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	تورکیا	75,740,425	99%	74,983,021
ئەمریکای ناوەڕاست‏	ترینیداد و تۆباگۆ	1,088,644	6%	300,000
ئەفریقای ناوەڕاست	چاد	12,826,419	85%	10,902,456
ئەوروپای ناوەڕاست‏	کۆماری چیک	10,241,138	0.2%	20,482
ئەمریکای باشوور	چیلی	15,980,912	0.02%	3,196
ئاسیای ناوەڕاست	تورکمانستان	5,177,894	89%	4,608,325
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	تۆگۆ	6,681,519	60%	4,008,911
باکووری ئەفریقا‏	توونس	10,372,064	99%	10,268,343
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	تیمۆری ڕۆژھەڵات	1,040,880	1%	10,408
کاریبی‏	جامایکا	2,731,832	0.2%	5,463
باکووری ئەفریقا‏	جەزائیر	33,474,870	99.9%	33,471,523
باشووری ئەفریقا‏	ئەفریقای باشوور	50,601,898	1.5%	738,788
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	گورجستان (جۆرجیا)	4,212,191	9.9%	417,849
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	جیبووتی	879,429	99%	870,635
ئەوروپای ڕۆژئاوا	دانمارک	5,483,148	3%	215,488
کاریبی‏	کۆماری دۆمینیکان	8,950,034	0.02%	1,790
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	ڕواندا	8,440,820	17%	1,434,939
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	ڕووسیا	140,317,196	16%	22,226,244
بەلقان	ڕۆمانیا	22,329,977	0.3%	66,989
باشووری ئەفریقا‏	زامبیا	12,261,795	25%	3,098,910
باشووری ئەفریقا‏	زیمبابوی	12,746,990	1%	127,469
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	عەرەبستانی سعوودی	26,417,599	100%	26,417,599
باشووری ئاسیا‏	سریلانکا	20,416,024	8%	1,725,154
ئەمریکای ناوەڕاست‏	ئێلسالڤادۆر	6,704,932	غير معروف	غير معروف
ئەوروپای ناوەڕاست‏	سلۆڤاکیا	5,431,363	0.05%	2,715
ئەوروپای ناوەڕاست‏	سلۆڤێنیا	2,011,070	2.5%	50,276
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	سینگاپوور	4,855,632	14.90%	723,489
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	سێنیگال	12,526,832	95%	11,895,758
باشووری ئەفریقا‏	ئێسواتینی	1,173,900	10%	100,000
باکووری ئەفریقا‏	سوودان	43,201,160	70%	30,240,812
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	سووریا	22,620,078	90%	19,679,468
ئەمریکای باشوور	سورینام	438,144	22%	96,391
ئەوروپای ڕۆژئاوا	سوێد	9,294,940	5.5%	517,728
ئەوروپای ڕۆژئاوا	سویس	7,489,370	5.34%	400,000
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	سیەرالیۆن	6,017,643	62%	3,730,938
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	سیشێل	81,188	1.1%	894
بەلقان	سڕبیاو مۆنتینیگرۆ	10,829,175	21%	2,274,126
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	سۆماڵیا	10,700,000	100%	10,700,000
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	چین	1,354,215,747	4.2%	54,439,473
ئاسیای ناوەڕاست	تاجیکستان	7,062,485	99%	6,991,860
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	عێراق	31,412,957	97%	30,103,054
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	عومان	3,001,583	99%	2,971,567
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	گابۆن	1,389,201	50%	694,600
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	گامبیا	1,593,256	90%	1,433,930
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	گانا	22,029,853	30%	6,608,955
کاریبی‏	گرینادا	89,502	0.3%	268
ئەمریکای ناوەڕاست‏	گواتیمالا	14,655,189	0.008%	1,200
ئەمریکای باشوور	گویانا	765,283	10%	76,528
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	گینێ	9,467,866	85%	8,047,686
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	گینێ بیساو	1,416,027	65%	920,417
ئەوروپای ڕۆژئاوا	فەڕەنسا	62,669,967	9.77%	6,122,856
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	فلیپین	91,077,287	25%	22,769,321
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	فەلەستین	4,413,209	97.54%	4,304,644
ئەوروپای ڕۆژئاوا	فینلاند	5,223,442	0.2%	10,446
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	ڤیێتنام	83,535,576	2.5%	85,000
ئۆقیانووسیا	فیجی	893,354	7%	62,534
ئەمریکای باشوور	ڤێنیزوێلا	25,375,281	0.5%	126,876
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	قوبرس	785,551	23%	180,676
ئاسیای ناوەڕاست	قرغیزستان	5,549,192	80%	4,439,354
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	قەتەر	863,051	95%	819,898
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	دوورگەکانی قەمەر	671,247	99%	664,534
ئاسیای ناوەڕاست	کازاخستان	15,750,042	70%	11,025,030
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	کامیروون	18,380,005	65%	11,947,003
بەلقان	کرواتیا	4,409,542	1.28%	56,442
ئەمریکای باکوور	کەنەدا	33,894,765	2%	664,337
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	کەمبۆدیا	14,000,000	4%	562,840
ئەمریکای باکوور	داڕێژە:Country data كووبا	11,346,670	0.008%	907
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	کۆتدیڤوار	19,298,040	60%	11,400,000
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	کۆریای باشوور	48,520,853	0.50%	242,604
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	کۆریای باکوور	23,999,065	0.01%	2,400
ئەمریکای ناوەڕاست‏	کۆستاریکا	4,016,173	0.1%	4,016
ئەمریکای باشوور	کۆلۆمبیا	42,954,279	0.2%	85,908
ئەفریقای ناوەڕاست	بەڕازافیل	3,039,126	2%	60,782
ئەفریقای ناوەڕاست	کینشاسا	65,085,004	27.7%	18,008,500
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	کووەیت	3,057,971	91.5%	2,798,349
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	کینیا	40,851,196	10%	4,085,120
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	لاتڤیا	2,290,237	0.02%	458
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	لوبنان	4,258,608	56%	2,384,821
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	لاوس	6,217,141	1%	62,171
ئەوروپای ڕۆژئاوا	لوکسەمبورگ	468,571	2%	9,371
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	لیبێریا	3,482,211	20%	696,442
باکووری ئەفریقا‏	لیبیا	6,548,324	100%	6,548,324
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	لیتوانیا	3,596,617	0.08%	3,000
باشووری ئەفریقا‏	لیسۆتۆ	1,867,035	2%	37,340
باشووری ئاسیا‏	ماڵدیڤ	313,824	100%	313,824
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	مالی	12,291,529	90%	11,062,376
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	مالیزیا	27,936,146	60.36%	16,862,268
باشووری ئەفریقا‏	ماداگاسکار	20,152,158	15%	3,022,824
باکووری ئەفریقا‏	میسر	84,504,172	94%	79,535,327
باکووری ئەفریقا‏	مەغریب	32,376,503	99.9%	32,075,402
بەلقان	مەقدوونیای باکوور	2,044,098	33%	681,298
ئەمریکای باکوور	مەکسیک	106,202,903	0.3%	318,608
باشووری ئەفریقا‏	مالاوی	15,687,893	13%	2,009,619
ئەوروپای ڕۆژئاوا	شانشینی یەکگرتوو	61,896,028	4%	2,457,841
ئاسیای ناوەڕاست	مەنگۆلیا	2,701,762	4%	117,527
باکووری ئەفریقا‏	مۆریتانیا	3,369,572	99.9%	3,369,235
باشووری ئەفریقا‏	مۆریس	1,230,602	17%	204,279
باشووری ئەفریقا‏	مۆزامبیک	20,406,703	50%	10,203,351
ئەوروپای ڕۆژھەڵات	مۆلدۆڤا	4,455,421	0.07%	3,118
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	میانمار	45,909,464	21%	10,000,000
باشووری ئەفریقا‏	نامیبیا	2,030,692	3%	60,920
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	نێجیریا	148,001,988	76%	112,481,510
ئەوروپای ڕۆژئاوا	نەرویژ	4,856,799	2%	89,851
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	نیجەر	13,665,937	95%	12,982,640
ئەمریکای ناوەڕاست‏	نیکاراگوا	5,465,100	0.009%	<500
ئەوروپای ناوەڕاست‏	نەمسا	8,184,691	5.49%	450,000
باشووری ئاسیا‏	نیپال	29,871,653	4.20%	1,254,609
ئۆقیانووسیا	نیوزیلاند	4,305,622	0.9%	38,751
کاریبی‏	ھایتی	8,121,622	0.04%	3,248
باشووری ئاسیا‏	ھیندستان	1,215,146,699	13.4%	163,194,202
ئەمریکای ناوەڕاست‏	ھۆندووراس	6,975,204	0.04%	2,790
ئەوروپای ناوەڕاست‏	مەجارستان	10,006,835	0.6%	60,041
ئەوروپای ڕۆژئاوا	ھۆلەند	16,407,491	6%	984,449
ئەمریکای باکوور	ویلایەتە یەکگرتووەکان	302,000,000	0.8%	2,400,000
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	ژاپۆن	127,065,944	0.08%	101,653
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	یەمەن	23,580,000	99.99%	23,576,400
بەلقان	یۆنان	11,185,332	2.9%	326,612
کۆ		6,925,824,107(2010)	27.9%	1,870,941,394(2010)

ئیسلام بە پێی ناوچە

ڕێژەی سەدەی لە کۆڵۆمی چوارەم ئاماژە بۆ ڕێژەی موسڵمانان ئەکات لە ناوچەکە، بەڵام ڕێژەی سەدی لە ستونی کۆتایی ئاماژە بە ڕێژەی موسڵمانان ئەکات لە جیهانی ئیسلامی. تێبنی؛ [[میسر)) و سوودان و مەغریبی عەرەبی لەسەر باکووری ئەفریقا‏ هەژمارکراوان نەک ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

ئیسلام لە ئاسیا

ناوچە	ژمارەی دانیشتوان	موسڵمانان	موسڵمانان%	لە کۆی موسڵمانان%
ئاسیای ناوەڕاست	182,013,593	165,133,820	90.73%	9.97%
ڕۆژھەڵاتی ئاسیا‏	1,579,529,851	55,120,106	3.49%	3.33%
ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست	216,977,154	199,369,767	91.89%	12.046%
باشووری ئاسیا‏	1,615,707,346	492,163,747	30.46%	29.739%
باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	589,921,784	236,385,907	40.7%	14.283%
کۆ	4,184,149,728	1,148,173,347	27.44%	69.38%

ئیسلام لە ئەفریقادا

ناوچە	ژمارەی دانیشتوان	موسڵمانان	موسڵمانان%	لە کۆی موسڵمانان%
ئەفریقای ناوەڕاست‏	284,158,523	107,395,823	37.79%	6.489%
ئەفریقای ڕۆژهەڵات	238,939,619	65,856,931	27.56%	3.979%
ڕۆژئاوای ئەفریقا‏	128,539,024	65,292,195	50.80%	3.945%
باکووری ئەفریقا‏	215,792,442	197,101,919	91.43%	11.909%
ئەفریقای باشوور	164,332,273	11,395,947	6.93%	0.688%
کۆ	1,031,761,881	447,042,815	43.33%	27.01%

ئیسلام لە ئەوروپا

ناوچە	ژمارەی دانیشتوان	موسڵمانان	موسڵمانان%	لە کۆی موسڵمانان%
بەلقان	105,258,486	8,353,759	7.94%	0.504%
باکووری ئەوروپا	201,986,854	9,244,222	4.58%	0.558%
ئەوروپای ڕۆژئاوا	187,166,941	9,122,023	4.87%	0.551%
ئەوروپای ڕۆژهەڵات	240,190,353	22,825,459	9.50%	1.379%
کۆ	734,602,633	49,545,462	6.74%	2.99%

ئیسلام لە ئەمریکای باکوور وئەمریکای باشوور

ناوچە	ژمارەی دانیشتوان	موسڵمانان	موسڵمانان%	لە کۆی موسڵمانان%
کاریبی‏	41,458,836	115,664	0.28%	0.006%
ئەمریکای ناوەڕاست	153,151,646	29,675	0.02%	0.001%
ئەمریکای باکوور	351,641,864	8,575,261	2.44%	0.518%
ئەمریکای باشوور	393,258,042	983,462	0.25%	0.059%
کۆ	939,510,388	9,704,062	1.03%	0.59%

ئیسلام لە ئۆقیانووسیا

ناوچە	ژمارەی دانیشتوان	موسڵمانان	موسڵمانان%	لە کۆی موسڵمانان%
ئۆقیانووسیا	35,799,477	475,708	1.33%	0.03%

بابەتە پەیوەندیدارەکان

ئیسلام

سەرچاوەکان

وێکی عەرەبی