「Nĭk-buōng」調整以後𣍐蜀樣其地方
刪去的內容 新增的內容
~ 機器人 新增: pa:ਜਪਾਨ |
|||
| (Dài-dŏng ô 23 ciáh ê̤ṳng-hô gì 53 huòi siŭ-gāi dŭ ké̤ṳk káung-kī kó̤) | |||
| Dâ̤ 1 hòng: | Dâ̤ 1 hòng: | ||
{{twinLAT|日本}} |
|||
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |
|||
{{Infobox country |
|||
|+<font size="+1">'''Nĭk-buōng''' |
|||
|conventional_long_name = Nĭk-buōng-guók |
|||
|- |
|||
|native_name = {{ja-textonly|日本国}} |
|||
| align="center" colspan=2 | [[File:LocationMapJapan.png|200px]] |
|||
|common_name = |
|||
|- |
|||
| '''Guók-gì''' |
|||
| |
|image_flag = Flag of Japan.svg |
||
|image_coat = Imperial Seal of Japan.svg |
|||
|- |
|||
|flag_type = guók-gì |
|||
| '''Guók-hŭi''' |
|||
|symbol_type = guók-hŭi |
|||
| <center>[[File:Imperial Seal of Japan.svg|150px]]</center> |
|||
|- |
|||
|national_motto = |
|||
| '''Céng-dê cié-dô̤''' |
|||
|national_anthem = {{ja-textonly|君が代}}<br/>"[[Gŭng cī dâi]]"<br/><div class="center" style="margin-top:0.4em;">[[File:Kimi ga Yo instrumental.ogg]]</div> |
|||
| [[Gŭng-cuō lĭk-hiéng cié]] |
|||
|- |
|||
|image_map = Japan (orthographic projection).svg |
|||
| '''Siū-dŭ''' |
|||
|map_caption = |
|||
| [[Dĕ̤ng-gĭng]] |
|||
|- |
|||
|capital = [[Dŭng-gĭng]] |
|||
| '''[[Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng]]''' |
|||
| [[ |
|largest_city = [[Dŭng-gĭng]] |
||
|- |
|||
|official_languages = ''mò̤'' |
|||
| '''Miêng-cék''' |
|||
|national_languages = [[Nĭk-buōng-ngṳ̄]] |
|||
| 377,873 km² |
|||
|regional_languages = |
|||
|- |
|||
| '''Ìng-kēu''' |
|||
|ethnic_groups = |
|||
| 128,085,000 (2005) |
|||
|ethnic_groups_year = |
|||
|- |
|||
|ethnic_groups_ref = |
|||
| '''[[GDP]]''' |
|||
|religion = |
|||
| $3.911 chiĕng-é (2005) |
|||
|religion_year = |
|||
|- |
|||
|religion_ref = |
|||
| '''Ìng-gĭng GDP''' |
|||
| $30,615 (2005) |
|||
|government_type = [[dăng-ék-cié]], [[ngiê-huôi-cié]], [[gŭng-ciō lĭk-hiēng-cié]] |
|||
|- |
|||
|leader_title1 = tiĕng-huòng |
|||
|} |
|||
|leader_name1 = [[Naruhito]] |
|||
[[File:Japan sea map.png|thumb|200px]] |
|||
|leader_title2 = siū-sióng |
|||
[[File:Satellite image of Japan in May 2003.jpg|thumb|200px|Nĭk-buōng gì [[uôi-sĭng]] sióng|left]] |
|||
|leader_name2 = [[Kishida Fumio]] |
|||
|legislature = Guók-huôi |
|||
|upper_house = Chăng-ngiê-iêng |
|||
|lower_house = Cé̤ṳng-ngiê-iêng |
|||
|sovereignty_type = |
|||
|sovereignty_note = |
|||
|area_km2 = 377,975 |
|||
|area_rank = 62 |
|||
|area_footnote = |
|||
|percent_water = 1.4 |
|||
|population_estimate = {{decreaseNeutral}} 125,360,000 |
|||
|population_estimate_rank = 11 |
|||
|population_estimate_year = 2021 |
|||
|population_census = 126,226,568 |
|||
|population_census_rank = |
|||
|population_census_year = 2020 |
|||
|population_density_km2 = 334 |
|||
|population_density_rank = 24 |
|||
|GDP_PPP = {{increase}} $5.586 uâng-é |
|||
|GDP_PPP_rank = 4 |
|||
|GDP_PPP_year = 2021 |
|||
|GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $44,585 |
|||
|GDP_PPP_per_capita_rank = 27 |
|||
|GDP_nominal = {{increase}} $5.378 uâng-é |
|||
|GDP_nominal_rank = 3 |
|||
|GDP_nominal_year = 2021 |
|||
|GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $42,928 |
|||
|GDP_nominal_per_capita_rank = 23 |
|||
|Gini = 33.4 |
|||
|Gini_change = increase |
|||
|Gini_rank = 78 |
|||
|Gini_year = 2018 |
|||
|Gini_ref = |
|||
|HDI = 0.919 |
|||
|HDI_change = increase |
|||
|HDI_rank = 19 |
|||
|HDI_year = 2019 |
|||
|HDI_ref = |
|||
|currency = [[Nĭk-buōng yen]] (¥) |
|||
|currency_code = JPY |
|||
|time_zone = [[Nĭk-buōng Biĕu-cūng-sì|JST]] |
|||
|utc_offset = [[UTC+09:00|+9]] |
|||
|time_zone_DST = |
|||
|utc_offset_DST = |
|||
|DST_note = |
|||
|date_format = |
|||
|electricity = |
|||
|drives_on = cō̤ |
|||
|cctld = [[.jp]] |
|||
|iso3166code = JP |
|||
|calling_code = +81 |
|||
}} |
|||
'''Nĭk-buōng''' (日本) sê [[Ā-ciŭ]] dĕ̤ng buô [[Tái-bìng-iòng]] lā̤ gì dō̤-[[Guók-gă|guók]], diŏh [[Dṳ̆ng-guók]], [[Dièu-siēng]] gâe̤ng [[Ngò̤-lò̤-sṳ̆]] dĕ̤ng sié. Ĭ sê sié-gái siông [[gĭng-cá̤]] dâ̤ nê giòng gì guók-gă. |
'''Nĭk-buōng''' (日本) sê [[Ā-ciŭ]] dĕ̤ng buô [[Tái-bìng-iòng]] lā̤ gì dō̤-[[Guók-gă|guók]], diŏh [[Dṳ̆ng-guók]], [[Dièu-siēng]] gâe̤ng [[Ngò̤-lò̤-sṳ̆]] dĕ̤ng sié. Ĭ sê sié-gái siông [[gĭng-cá̤]] dâ̤ nê giòng gì guók-gă. |
||
| Dâ̤ 44 hòng: | Dâ̤ 107 hòng: | ||
Mìng-dê Mì-sĭng cĭ-hâiu, Nĭk-buōng sìng-ùi sié-gái có̤i giòng gì guók-gă cĭ ék, páh bâi Dṳ̆ng-guók (1894 - 1895 nièng gì [[Gák-ngū Hāi-ciéng]]) gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ (1904 - 1905 nièng gì [[Nĭk-Ngò̤ ciéng-cĕng]]). Gáu [[Dâ̤-nê-huòi Sié-gái Duâi-ciéng|Nê Ciéng]] sèng-hâiu, Nĭk-buōng gióng-lĭk "Dâi Dĕ̤ng-ā Gê̤ṳng-ìng-kuŏng" (大東亞共榮圈), liāng-tū bău-guák Nĭk-buōng buōng-tū, [[Kó-hiĕk Dō̤]] nàng buô, Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-buô, Dièu-siēng, [[Dài-uàng]], [[Nàng-iòng]] gâe̤ng Tái-bìng-iòng gì cĭng sâ̤ dê-kṳ̆. |
Mìng-dê Mì-sĭng cĭ-hâiu, Nĭk-buōng sìng-ùi sié-gái có̤i giòng gì guók-gă cĭ ék, páh bâi Dṳ̆ng-guók (1894 - 1895 nièng gì [[Gák-ngū Hāi-ciéng]]) gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ (1904 - 1905 nièng gì [[Nĭk-Ngò̤ ciéng-cĕng]]). Gáu [[Dâ̤-nê-huòi Sié-gái Duâi-ciéng|Nê Ciéng]] sèng-hâiu, Nĭk-buōng gióng-lĭk "Dâi Dĕ̤ng-ā Gê̤ṳng-ìng-kuŏng" (大東亞共榮圈), liāng-tū bău-guák Nĭk-buōng buōng-tū, [[Kó-hiĕk Dō̤]] nàng buô, Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-buô, Dièu-siēng, [[Dài-uàng]], [[Nàng-iòng]] gâe̤ng Tái-bìng-iòng gì cĭng sâ̤ dê-kṳ̆. |
||
[[File:AtomicEffects-p4.jpg|thumb|250px|Diòng-gì diŏh nguòng-cṳ̄-dâng dàu-bóng hâiu.|left]] |
[[File:AtomicEffects-p4.jpg|thumb|250px|Diòng-gì diŏh nguòng-cṳ̄-dâng dàu-bóng hâiu.|left]] |
||
Nĭk-buōng gì gê̤ṳng-dâi lĭk-sṳ̄ dŭ sê ké̤ṳk [[Gŭng-guók-ciō-ngiê]] sū tūng-dê gì, ék-dĭk gáu Nê Ciéng giék-sók: [[1945 nièng]] Mī-guók hióng Nĭk-buōng gì [[Guōng-dō̤]] gâe̤ng [[Diòng-gì]] dàu-bóng 2 lăk [[nguòng-cṳ̄-dâng]], tài sī chiĕu-guó 21 uâng nè̤ng. 8 nguŏk 15 hô̤, Nĭk-buōng dàu-hòng, Nê Ciéng iù-sê giék-sók. |
Nĭk-buōng gì gê̤ṳng-dâi lĭk-sṳ̄ dŭ sê ké̤ṳk [[Gŭng-guók-ciō-ngiê|Gŭng-guók-cuō-ngiê]] sū tūng-dê gì, ék-dĭk gáu Nê Ciéng giék-sók: [[1945 nièng]] Mī-guók hióng Nĭk-buōng gì [[Guōng-dō̤]] gâe̤ng [[Diòng-gì]] dàu-bóng 2 lăk [[nguòng-cṳ̄-dâng]], tài sī chiĕu-guó 21 uâng nè̤ng. 8 nguŏk 15 hô̤, Nĭk-buōng dàu-hòng, Nê Ciéng iù-sê giék-sók. |
||
=== Hiêng-dâi === |
=== Hiêng-dâi === |
||
| Dâ̤ 58 hòng: | Dâ̤ 121 hòng: | ||
Nĭk-buōng gì tā̤-ṳ̆k bī-gáu chók-miàng gì ô "'''iù-dô̤'''" (柔道), "'''kŭng-chiū-dô̤'''" (空手道) gâe̤ng "'''giéng-dô̤'''" (劍道). "'''Siŏng-páuk'''" (相撲) ék-buăng ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê Nĭk-buōng tā̤-ṳ̆k gì dâi-biēu. |
Nĭk-buōng gì tā̤-ṳ̆k bī-gáu chók-miàng gì ô "'''iù-dô̤'''" (柔道), "'''kŭng-chiū-dô̤'''" (空手道) gâe̤ng "'''giéng-dô̤'''" (劍道). "'''Siŏng-páuk'''" (相撲) ék-buăng ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê Nĭk-buōng tā̤-ṳ̆k gì dâi-biēu. |
||
{{Buáng}} |
{{Buáng-nàng-hâ}} |
||
{{Ā-ciŭ}} |
|||
{{Authority control}} |
|||
[[Category:Guók-gă]] |
|||
[[ |
[[分類:Ā-ciŭ guók-gă]] |
||
[[分類:Nĭk-buōng]] |
|||
{{Link FA|af}} |
|||
{{Link FA|en}} |
|||
{{Link FA|vi}} |
|||
[[ab:Иапониа]] |
|||
[[ace:Jeupun]] |
|||
[[af:Japan]] |
|||
[[als:Japan]] |
|||
[[am:ጃፓን]] |
|||
[[an:Chapón]] |
|||
[[ang:Iapan]] |
|||
[[ar:اليابان]] |
|||
[[arc:ܝܦܢ]] |
|||
[[arz:اليابان]] |
|||
[[as:জাপান]] |
|||
[[ast:Xapón]] |
|||
[[ay:Nihun]] |
|||
[[az:Yaponiya]] |
|||
[[ba:Япония]] |
|||
[[bar:Japan]] |
|||
[[bat-smg:Japuonėjė]] |
|||
[[bcl:Hapon]] |
|||
[[be:Японія]] |
|||
[[be-x-old:Японія]] |
|||
[[bg:Япония]] |
|||
[[bjn:Japang]] |
|||
[[bn:জাপান]] |
|||
[[bo:རི་པིན།]] |
|||
[[bpy:জাপান]] |
|||
[[br:Japan]] |
|||
[[bs:Japan]] |
|||
[[bug:ᨍᨛᨄ]] |
|||
[[bxr:Жибэн]] |
|||
[[ca:Japó]] |
|||
[[cbk-zam:Japón]] |
|||
[[ceb:Hapon]] |
|||
[[ch:Chapan]] |
|||
[[chr:ᏣᏩᏂᏏ]] |
|||
[[ckb:ژاپۆن]] |
|||
[[crh:Yaponiya]] |
|||
[[cs:Japonsko]] |
|||
[[csb:Japòńskô]] |
|||
[[cu:Ꙗпѡнїꙗ]] |
|||
[[cv:Япони]] |
|||
[[cy:Japan]] |
|||
[[da:Japan]] |
|||
[[de:Japan]] |
|||
[[diq:Japonya]] |
|||
[[dsb:Japańska]] |
|||
[[dv:ޖަޕާނު]] |
|||
[[dz:ཇ་པཱན]] |
|||
[[ee:Japan]] |
|||
[[el:Ιαπωνία]] |
|||
[[en:Japan]] |
|||
[[eo:Japanio]] |
|||
[[es:Japón]] |
|||
[[et:Jaapan]] |
|||
[[eu:Japonia]] |
|||
[[ext:Japón]] |
|||
[[fa:ژاپن]] |
|||
[[fi:Japani]] |
|||
[[fo:Japan]] |
|||
[[fr:Japon]] |
|||
[[frp:J·apon]] |
|||
[[fy:Japan]] |
|||
[[ga:An tSeapáin]] |
|||
[[gag:Yaponiya]] |
|||
[[gan:日本]] |
|||
[[gd:An t-Seapan]] |
|||
[[gl:Xapón - 日本]] |
|||
[[gu:જાપાન]] |
|||
[[gv:Yn Çhapaan]] |
|||
[[ha:Japan]] |
|||
[[hak:Ngi̍t-pún]] |
|||
[[haw:Iāpana]] |
|||
[[he:יפן]] |
|||
[[hi:जापान]] |
|||
[[hif:Japan]] |
|||
[[hr:Japan]] |
|||
[[hsb:Japanska]] |
|||
[[ht:Japon]] |
|||
[[hu:Japán]] |
|||
[[hy:Ճապոնիա]] |
|||
[[ia:Japon]] |
|||
[[id:Jepang]] |
|||
[[ie:Japan]] |
|||
[[ilo:Japon]] |
|||
[[io:Japonia]] |
|||
[[is:Japan]] |
|||
[[it:Giappone]] |
|||
[[iu:ᓃᑉᐊᓐ/niipan]] |
|||
[[ja:日本]] |
|||
[[jbo:pongu'e]] |
|||
[[jv:Jepang]] |
|||
[[ka:იაპონია]] |
|||
[[kab:Japun]] |
|||
[[kbd:Япон]] |
|||
[[kk:Жапония]] |
|||
[[kl:Japani]] |
|||
[[km:ជប៉ុន]] |
|||
[[kn:ಜಪಾನ್]] |
|||
[[ko:일본]] |
|||
[[krc:Япония]] |
|||
[[ks:जापान]] |
|||
[[ku:Japon]] |
|||
[[kv:Япония]] |
|||
[[kw:Nihon]] |
|||
[[ky:Жапония]] |
|||
[[la:Iaponia]] |
|||
[[lb:Japan]] |
|||
[[li:Japan]] |
|||
[[lij:Giappon]] |
|||
[[lmo:Giapun]] |
|||
[[ln:Zapɔ́]] |
|||
[[lo:ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ]] |
|||
[[lt:Japonija]] |
|||
[[ltg:Japoneja]] |
|||
[[lv:Japāna]] |
|||
[[mdf:Япунмастор]] |
|||
[[mg:Japana]] |
|||
[[mhr:Японий]] |
|||
[[mi:Nipono]] |
|||
[[mk:Јапонија]] |
|||
[[ml:ജപ്പാൻ]] |
|||
[[mn:Япон]] |
|||
[[mr:जपान]] |
|||
[[ms:Jepun]] |
|||
[[mt:Ġappun]] |
|||
[[mwl:Japon]] |
|||
[[my:ဂျပန်နိုင်ငံ]] |
|||
[[na:Djapan]] |
|||
[[nah:Xapon (nci)]] |
|||
[[nap:Giappone]] |
|||
[[nds:Japan]] |
|||
[[nds-nl:Japan]] |
|||
[[ne:जापान]] |
|||
[[new:जापान]] |
|||
[[nl:Japan]] |
|||
[[nn:Japan]] |
|||
[[no:Japan]] |
|||
[[nov:Japan]] |
|||
[[nrm:Japon]] |
|||
[[nv:Binaʼadaałtzózí Dinéʼiʼ Bikéyah]] |
|||
[[oc:Japon]] |
|||
[[or:ଜାପାନ]] |
|||
[[os:Япон]] |
|||
[[pa:ਜਪਾਨ]] |
|||
[[pam:Hapon]] |
|||
[[pap:Hapon]] |
|||
[[pdc:Japan]] |
|||
[[pih:Japan]] |
|||
[[pl:Japonia]] |
|||
[[pms:Giapon]] |
|||
[[pnb:جاپان]] |
|||
[[ps:جاپان]] |
|||
[[pt:Japão]] |
|||
[[qu:Nihun]] |
|||
[[rm:Giapun]] |
|||
[[ro:Japonia]] |
|||
[[roa-rup:Japonia]] |
|||
[[ru:Япония]] |
|||
[[rue:Японія]] |
|||
[[rw:Ubuyapani]] |
|||
[[sa:जापान]] |
|||
[[sah:Дьоппуон]] |
|||
[[sc:Giappone]] |
|||
[[scn:Giappuni]] |
|||
[[sco:Japan]] |
|||
[[sd:جاپان]] |
|||
[[se:Japána]] |
|||
[[sh:Japan]] |
|||
[[si:ජපානය]] |
|||
[[simple:Japan]] |
|||
[[sk:Japonsko]] |
|||
[[sl:Japonska]] |
|||
[[sm:Iapani]] |
|||
[[so:Jabaan]] |
|||
[[sq:Japonia]] |
|||
[[sr:Јапан]] |
|||
[[srn:Japan]] |
|||
[[ss:IJaphani]] |
|||
[[stq:Japan]] |
|||
[[su:Jepang]] |
|||
[[sv:Japan]] |
|||
[[sw:Japani]] |
|||
[[szl:Japůńijo]] |
|||
[[ta:ஜப்பான்]] |
|||
[[te:జపాన్]] |
|||
[[tg:Жопун]] |
|||
[[th:ประเทศญี่ปุ่น]] |
|||
[[ti:ጃፓን]] |
|||
[[tk:Ýaponiýa]] |
|||
[[tl:Hapon (bansa)]] |
|||
[[tpi:Siapan]] |
|||
[[tr:Japonya]] |
|||
[[tt:Япония]] |
|||
[[ty:Tāpōnē]] |
|||
[[udm:Япония]] |
|||
[[ug:ياپونىيە]] |
|||
[[uk:Японія]] |
|||
[[ur:جاپان]] |
|||
[[uz:Yaponiya]] |
|||
[[vec:Giapòn]] |
|||
[[vi:Nhật Bản]] |
|||
[[vo:Yapän]] |
|||
[[war:Hapon]] |
|||
[[wo:Sapoŋ]] |
|||
[[wuu:日本]] |
|||
[[xal:Ниxуудин Нутг]] |
|||
[[yi:יאפאן]] |
|||
[[yo:Japan]] |
|||
[[za:Nditbonj]] |
|||
[[zh:日本]] |
|||
[[zh-classical:日本]] |
|||
[[zh-min-nan:Ji̍t-pún]] |
|||
[[zh-yue:日本]] |
|||
[[zu:IJapani]] |
|||
2022-nièng 10-nguŏk 26-hô̤ (bái-săng) 14:01 muōi-muōi siŏh-huôi biĕng-cĭk
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
Nĭk-buōng-guók 日本国
| |
|---|---|
 guók-gì
 guók-hŭi
| |
|
Guók-gŏ̤: 君が代 "Gŭng cī dâi" | |
.svg) | |
| Siū-dŭ gâe̤ng có̤i duâi siàng-chê | Dŭng-gĭng |
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | mò̤ |
| Sìng-nêng gì guók-gă ngṳ̄-ngiòng | Nĭk-buōng-ngṳ̄ |
| Céng-hū | dăng-ék-cié, ngiê-huôi-cié, gŭng-ciō lĭk-hiēng-cié |
• tiĕng-huòng | Naruhito |
• siū-sióng | Kishida Fumio |
| Lĭk-huák gĭ-gáiu | Guók-huôi |
| Chăng-ngiê-iêng | |
| Cé̤ṳng-ngiê-iêng | |
| Miêng-cék | |
• Dŭ-liāng | 377,975 km2 (145,937 sq mi) (dâ̤ 62 miàng) |
• cūi-mĭk (%) | 1.4 |
| Ìng-kēu | |
• 2021 nièng gū-gié |
 125,360,000 (dâ̤ 11 miàng) |
• 2020 nièng puō-că | 126,226,568 |
• Mĭk-dô̤ | 334/km2 (865.1/sq mi) (dâ̤ 24 miàng) |
| GDP (PPP) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
 $5.586 uâng-é (dâ̤ 4 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$44,585 (dâ̤ 27 miàng) |
| GDP (mìng-ngiê) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
$5.378 uâng-é (dâ̤ 3 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$42,928 (dâ̤ 23 miàng) |
| Gini (2018 nièng) |
 33.4dṳ̆ng · dâ̤ 78 miàng |
| HDI (2019 nièng) |
0.919 cĭng gŏ̤ · dâ̤ 19 miàng |
| Huó-bê | Nĭk-buōng yen (¥) (JPY) |
| Sì-kṳ̆ | UTC+9 (JST) |
| Kŭi-chiă huŏng-hióng | cō̤ |
| Diêng-uâ kṳ̆-hô̤ | +81 |
| ISO 3166 dâi-hô̤ | JP |
| Uōng-mĭk sáuk-siā | .jp |
Nĭk-buōng (日本) sê Ā-ciŭ dĕ̤ng buô Tái-bìng-iòng lā̤ gì dō̤-guók, diŏh Dṳ̆ng-guók, Dièu-siēng gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ dĕ̤ng sié. Ĭ sê sié-gái siông gĭng-cá̤ dâ̤ nê giòng gì guók-gă.
Lĭk-sṳ̄
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Gū-dâi
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Gê̤ṳng-dâi
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]1854 nièng, Mī-guók hāi-gŭng ciéng iàng Nĭk-buōng, páh kŭi lāu Nĭk-buōng hióng Să̤-huŏng gì duâi-muòng. Cĭng sâ̤ Nĭk-buōng-nè̤ng kăi-sṳ̄ chĭng-chāng, nêng-ùi Nĭk-buōng gì giòng-sêng sṳ̆-iéu "liê-kŭi Ā-ciŭ" ciék-sêu Să̤-huŏng-huá. Iù-sê, Nĭk-buōng cāi-năk lāu Să̤-huŏng céng-dê gâe̤ng huák-lŭk tā̤-cié. Cī kuŏ lĭk-sṳ̄ cêu hô̤ lā̤ "Mìng-dê Mì-sĭng" (明治維新).
Mìng-dê Mì-sĭng cĭ-hâiu, Nĭk-buōng sìng-ùi sié-gái có̤i giòng gì guók-gă cĭ ék, páh bâi Dṳ̆ng-guók (1894 - 1895 nièng gì Gák-ngū Hāi-ciéng) gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ (1904 - 1905 nièng gì Nĭk-Ngò̤ ciéng-cĕng). Gáu Nê Ciéng sèng-hâiu, Nĭk-buōng gióng-lĭk "Dâi Dĕ̤ng-ā Gê̤ṳng-ìng-kuŏng" (大東亞共榮圈), liāng-tū bău-guák Nĭk-buōng buōng-tū, Kó-hiĕk Dō̤ nàng buô, Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-buô, Dièu-siēng, Dài-uàng, Nàng-iòng gâe̤ng Tái-bìng-iòng gì cĭng sâ̤ dê-kṳ̆.
Nĭk-buōng gì gê̤ṳng-dâi lĭk-sṳ̄ dŭ sê ké̤ṳk Gŭng-guók-cuō-ngiê sū tūng-dê gì, ék-dĭk gáu Nê Ciéng giék-sók: 1945 nièng Mī-guók hióng Nĭk-buōng gì Guōng-dō̤ gâe̤ng Diòng-gì dàu-bóng 2 lăk nguòng-cṳ̄-dâng, tài sī chiĕu-guó 21 uâng nè̤ng. 8 nguŏk 15 hô̤, Nĭk-buōng dàu-hòng, Nê Ciéng iù-sê giék-sók.
Hiêng-dâi
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Ùng-huá
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]
Dioh gū-cā, Nĭk-buōng gì ùng-huá sêu Dṳ̆ng-guók īng-hiōng cĭng duâi, cāi-ê̤ṳng Háng-cê, séng-hông Hŭk-gáu gâe̤ng Ṳ̀-gáu.
Nĭk-buōng hiêng-dâi gì ùng-huá sê Dĕ̤ng-huŏng gâe̤ng Să̤-huŏng gì ṳ̀ng-hăk.
Nĭk-buōng-nè̤ng ó̤i siăh ngṳ̀, nṳ̆k gâe̤ng sŭ-chái, bī-gáu chók-miàng gì ĭng-sĭk chiông "sêu-sṳ̆" (壽司) gâe̤ng "lăk-miêng" (拉麵).
Nĭk-buōng gì tā̤-ṳ̆k bī-gáu chók-miàng gì ô "iù-dô̤" (柔道), "kŭng-chiū-dô̤" (空手道) gâe̤ng "giéng-dô̤" (劍道). "Siŏng-páuk" (相撲) ék-buăng ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê Nĭk-buōng tā̤-ṳ̆k gì dâi-biēu.
