Слуцкая халодная сінагога

Слуцкая халодная сінагога
	Сакральнае збудаванне
Слуцкая халодная сінагога
	; Якаў Кругер. Халодная сінагога ў Слуцку
	53°01′47″ пн. ш. 27°32′55″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Слуцк
Дата пабудовы	XVIII стагоддзе
Дата скасавання	1943
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Слуцкая халодная сінагога ці Мураваная сінагога на Школішчы — колішняе іўдзейскае сакральнае збудаванне ў горадзе Слуцку, Мінскай вобласці.

Гісторыя

Першыя згадкі пра яўрэяў у Слуцку адносяцца да другой паловы XVI стагоддзя. На пачатку ХVIII стагоддзя была афіцыйна заснавана слуцкая абшчына.

Мураваную сінагогу называлі халоднай, яна была ўзведзена пад канец XVIII стагоддзя коштам багатага купецкага роду Ізерлісаў: Абрама і яго сына Еўны.

Пасля рэвалюцыі сінагога была закрыта і да вайны ў ёй дзейнічала гарадская хлебапякарня.

У лютым 1943 года тэрыторыя забудовы Школішча, на тэрыторыі якога нямецкія захопнікі стварылі гета, была зруйнавана падчас карнай аперацыі разам з сінагогай.

Архітэктура

У плане мела выгляд прамавугольніка, пакрываў будынак двухсхільны дах. Шырокія тарцовыя сцены галоўнага і тыльнага фасадаў завяршалі фігурныя трохлопасцевыя франтоны. Пасярэдзіне франтона галоўнага фасада мелася круглае акно (люкарна), на франтоне тыльнага фасада — тры меншыя круглыя вокны і шырокая арачная ніша над імі. Па версе сцен праходзіў прафіляваны карніз. Будынак, акрамя галоўнага фасада, па перыметры абкружала невысокая крытая прыбудова з прамавугольнымі аконнымі і ўваходнымі праёмамі. Там размяшчаліся крамы і навучальныя класы. Сцены асноўнага аб’ёму вышэй прыбудовы праразалі выцягнутыя ўгару лучковыя аконныя праёмы. Галоўны фасад з уваходам пасярэдзіне вылучаўся двума магутнымі валютамі, якія падтрымлівалі рытм выгнутых ліній франтона. З іх дапамогай рабіўся плаўны пераход ад сцен галоўнага аб’ёму да прыбудоў, узмацняўся дэкаратыўны эфект фасада. У агульных рысах слуцкая халодная сінагога адпавядала традыцыйнай архітэктурнай схеме, якой з XVII стагоддзя прытрымліваліся пры будаўніцтве сінагог у ВКЛ і Украіне. Па архітэктуры яна адносілася да помнікаў позняга барока^[1].

Зноскі

↑ Слуцкія сінагогі

Літаратура

Памяць. Слуцкі раён, Слуцк. Кн.1, Мн. 2000, с. 53.
B.J.K. Wspomnienia o Siucku. Gniezno. 1905. с. 47.
Янкавічэне А. Вялікая сінагога ў Вільні. Помнікі мастацкай культуры Беларусі эпохі Адраджэння. Мн. 1994, с. 185.

[1] Слуцкія сінагогі

[1]

Славутасці Слуцка
Раёны і кварталы	Гарадзішча • Стары горад • Новы горад • Востраў • Трайчаны • Выгода
Умацаванні	Верхні замак^† • Ніжні замак^† • Гарадскія ўмацаванні^†: Цытадэль (Новы замак)^† • Віленская брама^† • Капыльская брама^† • Востраўская брама^† • Навамейская брама^†
Палацы і сядзібы	Палац Радзівілаў^† • Стары палац Радзівілаў^†
Грамадскія будынкі і збудаванні	Ратуша^† • Дваранскі сход^ГКК • Паштовая станцыя^ГКК • Духоўнае вучылішча • Мужчынская гімназія • Дом культуры • Гарадскі стадыён
Музеі	Слуцкі краязнаўчы музей
Помнікі і мемарыялы	Помнік Сафіі Слуцкай
Манастыры, саборы і храмы	Свята-Міхайлаўская царква^ГКК • Свята-Аляксандра-Неўская царква • Трайчанскі манастыр^† • Ільінскі манастыр^† • Свята-Варварынская царква^† • Свята-Мікалаеўскі сабор^† • Свята-Раства-Багародзіцкая царква^† Свята-Казьма-Дзям’янаўская царква • Свята-Іаана-Прадцечанская царква^† • Свята-Успенская царква^† • Свята-Георгіеўская царква^† • Свята-Стэфанаўская царква^† • Свята-Васкрасенская царква^† • Царква Сімяона-Стоўпніка^† • Царква Нараджэння Хрыстовага^† • Надбрамная царква Іаана Багаслова^† • Касцёл Святога Антонія Падуанскага^† і кляштар бернардзінцаў • Касцёл Святога Духа і кляштар езуітаў^† • Касцёл і калегіум езуітаў^† • Фарны касцёл^† • Касцёл Святога Антонія • Свята-Варварынская капліца • Капліца^† • Кальвінскі збор^† • Харальная сінагога^† • Слуцкая халодная сінагога^†
Вуліцы	Віленская вуліца
^† страчаныя аб’екты ^ГКК маюць статус ГКК РБ

Сінагогі Беларусі
Дзеючыя сінагогі	Бабруйская сінагога Сінагога «Рош-Піна» ў Гомелі Вялікая харальная сінагога ў Гродне Галоўная Сінагога ў Мінску Сінагога Хабад-Любавіч у Мінску Пінская сінагога
Гістарычныя сінагогі	Астрынская сінагога Ашмянская сінагога Быхаўская сінагога Сінагога на Задзвінні ў Віцебску Івянецкая сінагога Індурская сінагога Харальная сінагога ў Мінску Кітаеўская сінагога ў Мінску Сінагога Зальцмана ў Мінску Поразаўская сінагога Ружанская сінагога Ражанкаўская сінагога Слонімская сінагога Кобрынская сінагога Галоўная сінагога ў Століне
Страчаныя сінагогі	Харальная сінагога ў Віцебску Воўпаўская сінагога Цёплая сінагога ў Гродне Мінская халодная сінагога Нараўлянская сінагога Вялікая сінагога ў Нясвіжы Лідская сінагога (1893) Лідская вялікая сінагога Вялікая сінагога ў Клецку Харальная сінагога ў Брэсце Харальная сінагога ў Слуцку Слуцкая халодная сінагога Сінагога ва Узлянах