Саюз ваяўнічых бязбожнікаў
Саюз ваяўнічых бязбожнікаў (раней — Саюз бязбожнікаў; Таварыства сяброў газеты «Бязбожнік») — добраахвотная грамадская арганізацыя ў СССР, заснаваная ў 20-х гг., якая ставіла сваёй мэтай ідэйную барацьбу з рэлігіяй ва ўсіх яе праявах.
Гісторыя ўзнікнення
[правіць | правіць зыходнік]Вырашальную ролю ва ўзнікненні Саюза ваяўнічых бязбожнікаў сыграла газета «Бязбожнік», якая выдавалася з 1922 гады. Вакол яе хутка склалася сетка карэспандэнтаў і чытачоў. Дзякуючы ім у жніўні 1924 года ў Маскве было ўтворана Таварыства сяброў газеты «Бязбожнік» (ТСГБ). I з'езд ТСГБ, які адбыўся ў красавіку 1925 года, пастанавіў стварыць адзінае ўсесаюзнае антырэлігійнае таварыства, якое атрымала назву «Саюз бязбожнікаў».
11—15 чэрвеня 1929 года ў Маскве праходзіць II з'езд Саюза бязбожнікаў, на якім прымаецца гістарычнае рашэнне пра пераназванне арганізацыі ў Саюз ваяўнічых бязбожнікаў. Апроч гэтага з'езд сцвярджае новую рэдакцыю статуту арганізацыі.
Дзейнасць
[правіць | правіць зыходнік]Саюз ваяўнічых бязбожнікаў адразу ж разгарнуў вялікую працу па прапагандзе атэізму, па стварэнні музеяў і выстаў, выпуску навуковай і навукова-папулярнай літаратуры, а таксама шэрагу перыядычных выданняў (газета «Бязбожнік», часопісы «Бязбожнік», «Антырэлігійнік», «Ваяўнічы атэізм», «Юныя бязбожнікі» і іншыя, якія выходзілі на розных мовах народаў СССР). Значная колькасць літаратуры выходзіла ў свет у выдавецтве «Бязбожнік», пасля Дзяржаўным выдавецтве антырэлігійнай літаратуры.
Актыўнасць праяўлялі першасныя арганізацыі СВБ на заводах, фабрыках, у калгасах, навучальных установах. Колькасць вочак СВБ дасягнула да 1940 г. 96 000, а колькасць членаў Саюза — 3 000 000 чалавек. Сур'ёзная ўвага надавалася падрыхтоўцы атэістычных кадраў. Былі адкрыты адмысловыя курсы (вочныя і завочныя) для падрыхтоўкі прапагандыстаў навуковага атэізму. Праводзілася праца па ўкараненні ў побыт новых, безрэлігійных свят і абрадаў.
У СВБ актыўна супрацоўнічалі бачныя дзеячы Камуністычнай партыі — Н. К. Крупская, А. В. Луначарскі, П. А. Красікаў, І. І. Скварцоў-Сцяпанаў і іншыя. На чале СВБ усе гады стаяў Емяльян Яраслаўскі. У 1947 г. функцыі СВБ перайшлі да Усесаюзнага грамадства па распаўсюдзе палітычных і навуковых ведаў (грамадства «Веды»). Дзейнасць СВБ зрабіла значны ўнёсак у развіццё масавага атэізму ў СССР.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Атеизм в СССР: становление и развитие / [Г. В. Воронцов, В. И. Гараджа, С. Г. Денисов и др.]; Академия общественных наук при ЦК КПСС, Институт научного атеизма. — М.: Мысль., 1986. — 235, [3] с.
- Барменков, А. И. Свобода совести в СССР. — 2-е изд. — М.: Мысль, 1986. — 222, [2] с.