Кнышын
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Кнышын (польск.: Knyszyn) — горад у Польшчы, уваходзіць у склад Манецкага павета Падляскага ваяводства. Сядзіба вяскова-гарадской гміны Кнышын. Насельніцтва 2758 чал. (2008).
Знаходзіцца за 25 км на паўночны захад ад Беластоку, на аўтамабільных дарогах 65 і 671.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Сяло заснавана ў пачатку XVI стагоддзя ў Бельскім намесніцтве (старостве) вялікім канцлерам літоўскім Мікалаем Радзівілам, які пабудаваў тут паляўнічы двор[1]. З 1513 года ў Падляскім ваяводстве. У 1520 годзе Мікалай Радзівіл фундаваў у Кнышыне касцёл. У 1528 годзе Кнышын перайшоў да вялікага князя Жыгімонта Аўгуста, які меў тут паляўнічую рэзідэнцыю. З сярэдзіны XVI стагоддзя — цэнтр Кнышынскага староства. 18 кастрычніка 1568 года Кнышын атрымаў магдэбургскае права і герб «у залатым полі чорная галава зубра»[2]. У 1569 годзе паводле ўмоў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага. У 1571 годзе Жыгімонт Аўгуст заснаваў у месце Праабражэнскую царкву (пазней уніяцкую). 7 ліпеня 1572 года ў Кнышыне памёр Жыгімонт Аўгуст. У 1579 годзе Ян Замойскі фундаваў тут мураваны касцёл Св. Яна Евангеліста, асвячоны ў 1601, і шпіталь[1]. З сярэдзіны XVII стагоддзя прыйшоў з заняпад пасля разбурэння шведамі.
У 1795 годзе ў выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Прусіі, а з 1815 года — у Расійскай імперыі.
У 1921 годзе паводле ўмоў Рыжскага мірнага дагавора, апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, цэнтр павета Беластоцкага ваяводства.
З 1939 года ў Беларускай ССР. У 1940 годзе стаў цэнтрам Кнышынскага раёна Беластоцкай вобласці. У 1941—1944 гадах знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 года ўлады СССР перадалі Кнышын Польшчы.
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]- Гістарычная забудова горада XVIII — пачатак XX стст.
- Касцёл Св. Яна Евангеліста (1520, 1710)
- Лямус (XIX ст.)
-
Касцёл Св. Яна Евангеліста
-
Помнік Жыгімонту Аўгусту
-
Могілкавая брама
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Саламон Танхелевіч Мілер (1889—1937) — дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Пазднякоў В. Кнышын // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 114. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Цітоў А. Кнышын // Геральдыка беларускіх местаў (XVI — пачатак XX ст.). — Мн.: Полымя, 1998. — 287 с. — ISBN 985-07-0131-5.
- Knyszyn // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. — S. 199—200.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кнышын
- Афіцыйны сайт