Карл Андрэевіч Шыльдэр

Карл Андрэевіч Шыльдэр
руск.: Карл Андреевич Шильдер
Дата нараджэння	27 снежня 1785 (7 студзеня 1786)
Месца нараджэння	маёнтак Сіманава, Невельскі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	23 чэрвеня 1854(1854-06-23) (68 гадоў)
Месца смерці	Кэлэраш, Бесарабская губерня, Расійская імперыя
Бацька	Heinrich von Schilder[d]
Дзеці	Nikolaj von Schilder[d] і Alexander Eugen von Schilder[d]
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Гады службы	1802—1818, 1820—1854
Званне	інжынер-генерал
Узнагароды і званні	Ордэн Святой Ганны IV ступені Ордэн Святога Георгія III ступені Ордэн Святога Георгія IV ступені Ордэн Святой Ганны I ступені Ордэн Святога Уладзіміра II ступені Ордэн Святога Аляксандра Неўскага
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карл (Аляксандр) Андрэевіч Шы́льдэр (27 снежня 1785 (7 студзеня 1786) — 11 (23) чэрвеня 1854) — расійскі ваенны інжынер, вынаходнік, інжынер-генерал (1852), генерал-ад'ютант (1833). Бацька М. К. Шыльдэра.

Падводная лодка К. Шыльдэра

Біяграфія

К. А. Шыльдэр нарадзіўся ў маёнтку Сіманава Невельскага павета Віцебскай губерні (зараз вёска Сіманава ў Невельскім раёне Пскоўскай вобласці Расіі). Першапачатковую адукацыю атрымаў у сям’і. Сярэднюю адукацыю атрымаў у Маскоўскім шляхетным універсітэцкім пансіёне і ў 1802 годзе быў прызначаны унтэр-афіцэрам у Маскоўскі гарнізонны батальён. У 1803 годзе залічаны калонаважатым у школу пры Дэпо світы цара, якую скончыў у 1806 годзе. У 1805 годзе К. Шыльдэр удзельнічаў у бітве пад Аўстэліцам. У 1806 годзе атрымаў чын падпаручніка і пачаў службу ў інжынерных войсках. К. Шыльдэр удзельнічаў у абароне Бабруйска (1812), вызначыўся пры абароне Варны, Сілістры і Шумлы падчас руска-турэцкай вайны 1828—1829 гг., пры фарсіраванні Дуная і аблозе Сілістры падчас Крымскай вайны 1853—1856 гг. У 1849 годзе К. А. Шыльдэр быў прызначаны начальнікам інжынераў дзеючай арміі.

Быў цяжка паранены ў час падрыхтоўкі аблогі крэпасці Сілістры, памёр у шпіталі ў горадзе Калашар у Румыніі (зараз у Малдове).

Распрацоўкі

Сярод распрацовак К. А. Шыльдэра

• Канструкцыі вісячага і «бурдзючнага» пантонных мастоў з прагумаваных палатняных пантонаў
• Электрычны спосаб запальвання парахавых зарадаў (разам з П. Л. Шылінгам)
• Гальванічныя і гальвана-ўдарныя марскія міны (разам з Б. С. Якобі)
• Праект пешай у свеце суцэльнаметалічнай падводнай лодкі
• Параход «Адважнасць», узброены ракетамі і артылерыяй, правобраз эсмінца
• Канструкцыя фугасных ракет з вялікай колькасцю пораху

Сярод вучняў К. А. Шыльдэра інжынеры Э. І. Татлебен і М. М. Барэскаў.

Узнагароды

• Ордэн Святой Ганны 4-й ступені
• Ордэн Святога Георгія 4-й ступені (за ўзяцце Варны)
• Ордэн Святога Георгія 3-й ступені
• Ордэн Святой Ганны 1-й ступені
• Ордэн Святога Уладзіміра 2-й ступені
• Ордэн Белага Арла
• Ордэн Святога Аляксандра Неўскага
• Залатая зброя «За храбрасць»
• Ордэн Virtuti Militari 2-й ступені
• Прускія ордэны Чырвонага Арла 2-й і 1-й ступеняў

і іншыя ўзнагароды.

Літаратура

• Шыльдэр Карл Андрэевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — С. 12. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).

Спасылкі

• Шильдер Карл Андреевич // Инженеры России Архівавана 18 лютага 2014. (руск.)
• Шильдер Карл Андреевич // Энциклопедия «Космонавтика» (руск.)
• Шильдер Карл Андреевич // Белорусские имена в истории развития техники (руск.)
• Карл Андреевич Шидлер // Изобретения России Архівавана 1 ліпеня 2015. (руск.)