Бендэрская крэпасць

Крэпасць
Бендэрская крэпасць
Cetatea Bendér (малд.) Бенде́рська фортеця (укр.)
Від на паўднёвы бок крэпасці
46°50′15,50″ пн. ш. 29°29′06,30″ у. д.
Краіна	Малдова
Горад	Бендэр
Заснавальнік	Асманская імперыя
Першае згадванне	1538
Дата заснавання	1538
Будаўніцтва	1538—1540 гады
Статус	Помнік архітэктуры XVI стагоддзя, Мемарыяльны комплекс
Стан	часткова захавалася, ідзе рэканструкцыя
Сайт	bendery-fortress.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бендерская крэпасць (малд.: Cetatea Bendér (Tighína), укр.: Бенде́рська фортеця) — помнік архітэктуры XVI стагоддзя. Размешчана на правым беразе ракі Днястра ў горадзе Бендэр, Прыднястроўе (Малдова).

Гісторыя

Крэпасць была збудаваная па праекце турэцкага дойліда Сінана на ўзор заходнееўрапейскіх крэпасцяў бастыённага тыпу. Будаўніцтва пачалося ў 1538 годзе пасля ўваходжання горада ў склад Асманскай імперыі. Яна была абнесеная высокім земляным валам і глыбокім ровам, які ніколі не запаўняўся вадой. Крэпасць дзялілася на верхнюю, ніжнюю часткі і цытадэль. Агульная плошча — каля 20 га. З паўднёва-заходняга боку крэпасці размяшчаўся пасад. Выгаднае стратэгічнае становішча на ўзвышаным беразе Днястра недалёка ад яго ўпадзення ў Чорнае мора зрабіла горад адным з апорных пунктаў барацьбы турак супраць Расіі. Бендэрскую крэпасць называлі «моцным замкам на асманскіх землях».

Падчас руска-турэцкай вайны 1768—1774 гадоў ўзята расійскімі войскамі. Рускія войскі ў складзе 2-й рускай арміі пад камандаваннем П. І. Паніна налічвала 33 тысячы чалавек. Бендэры абараняў турэцкі гарнізон колькасцю 18 тысяч чалавек. Аблога пачалася 15 ліпеня 1770 года, а ў нач з 15 на 16 верасня 1770 года пачаўся штурм крэпасці, пасля артэлерыйскага абстрэлу на прыстап пайшлі пяхотныя палкі.

Раніцай рэшткі абаронцаў крэпасці здаліся. Усяго загінула каля 5 тыс. турак, каля 11 тысяч узята ў палон, каля 2 тысяч разбегліся. Страты рускага боку склалі 6 тысяч загінуўшых (што стала буйнейшай стратаў у жывой сіле за ўсю вайну).

Пасля ўзяцця Бяндэр пад рускі кантроль перайшла тэрыторыя паміж Днестрам і Прутам. П. І. Панін быў узнагароджаны ордэнам Св. Георгія I ступені.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бендэрская крэпасць
• Сайт Бендэрскай крэпасці.