Перайсці да зместу

Радыкальны фемінізм

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Версія ад 17:56, 18 красавіка 2024, аўтар Artsiom91 (размовы | уклад) (вікіфікацыя)
(розн.) ← Папярэдн. версія | Актуальная версія (розн.) | Навейшая версія → (розн.)

Радыкальны фемінізм — тып фемінізму, у цяперашні час у першую чаргу звязаны з другой хваляй фемінізму 1980-х гадоў. Радыкальны фемінізм засяроджваецца на тэорыі патрыярхату як сістэме ўлады, якая арганізуе грамадства ў сістэму адносін, заснаваных на зацвярджэнні, што мужчынская перавага[1] прыгнятае жанчын. Радыкальны фемінізм імкнецца кінуць выклік патрыярхату і зрынуць яго, выступаючы супраць гендэрных роляў і прыгнёту жанчын, і заклікае да радыкальнай змене ладу грамадства. Ранні радыкальны фемінізм, які ўзнік у рамках другой хвалі фемінізму ў 1960-х[2], звычайна разглядае патрыярхат як «трансгістарычную з’яву»[3], больш важную, чым іншыя крыніцы прыгнёту, «не толькі як найстарэйшую і найбольш універсальную форму панавання, але як асноўную форму»[4], узор для ўсіх астатніх формаў.

Радыкальныя феміністкі знаходзяць прычыну прыгнёту жанчын у патрыярхальных гендэрных адносінах, а не ў прававых сістэмах (як ліберальныя феміністкі  (руск.)) або класавых канфліктах (як у сацыялістычным  (руск.) і марксісцкім  (руск.) фемінізме). Радыкальныя феміністкі імкнуцца адмяніць патрыярхат, каб «вызваліць усіх ад несправядлівага грамадства, кідаючы выклік існуючым сацыяльным нормам і інстытутам». Гэта ўключае ў сябе супрацьдзеянне сексуальнай аб’ектывізацыі жанчын, павышэнне дасведчанасці грамадскасці аб такіх пытаннях, як згвалтаванне і гвалт у адносінах да жанчын, а таксама аспрэчванне канцэпцыі гендэрных роляў. Шуламіт Файрстоўн  (руск.) напісала ў «Дыялектыцы сексу: выпадак феміністычнай рэвалюцыі»(1970): «Канчатковай мэтай феміністычнай рэвалюцыі павінна быць, у адрозненне ад мэты першага фемінісцкага руху, не толькі ліквідацыя прывілеяў мужчын, але і само палавое адрозненне: генітальныя адрозненні паміж людзьмі больш не будуць мець значэння ў культурных адносінах.»[5]

Радыкальныя феміністкі сцвярджаюць, што грамадства — гэта патрыярхат, у якім клас мужчын з’яўляецца прыгнятальнікам класу жанчын.[6] Яны мяркуюць, што прыгнёт жанчын з’яўляецца найбольш фундаментальнай формай прыгнёту, якая існавала з моманту зараджэння чалавецтва[7]. Таксама радыкальныя феміністкі сцвярджаюць, што з-за патрыярхату жанчыны пачалі разглядацца як «іншыя» ў адносінах да мужчынскай нормы, і таму іх сістэматычна прыгняталі, што мужчыны як клас здабываюць выгаду ад прыгнёту жанчын. Патрыярхальная тэорыя звычайна не вызначаецца як перакананне, што ўсе мужчыны заўсёды выйграюць ад прыгнёту ўсіх жанчын.

  1. Willis, p. 117.
  2. Willis, p. 118.
  3. Willis, p. 122.
  4. Willis, p. 123.
  5. Willis 1992, pp. 117, 141.
  6. Echols 1989, p. 139.
  7. Shelley 2000.
  • Bell, Diane and Renate Klein. Radically Speaking. Spinifex Press ISBN 1-875559-38-8.
  • Coote, Anna and Beatrix Campbell. (1987) Sweet Freedom: The Movement for women’s Liberation. Blackwell Publishers. ISBN 0-631-14957-0 (hardback) ISBN 0-631-14958-9 (мяккая).
  • Daly, Mary. (1978) Gyn/Ecology: The Metaethics of Radical Feminism. Beacon Pr. ISBN 0-8070-1413-3
  • Echols, Alice (1989). Daring To Be Bad: Radical Feminism in America 1967-1975. Minneapolis: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-1787-6.
  • Firestone, Shulamith. (1970). The Dialectic of Sex: The Case for Feminist Revolution. William Morrow and Company. ISBN 0-688-06454-X (Reprinted editions: Bantam, 1979, ISBN 0-553-12814-0; Farrar Straus Giroux, 2003, ISBN 0-374-52787-3.)
  • Koedt, Anne, Ellen Levine, and Anita Rapone, eds. (1973). Radical Feminism. Times Books. ISBN 0-8129-6220-6
  • Blanche, Linden-Ward (1993). American Women in the 1960s: Changing the Future. New York: Twayne. ISBN 978-0-8057-9905-7.
  • Love, Barbara J. and Nancy F. Cott. (2006). Feminists Who Changed America, 1963—1975. University of Illinois Press. ISBN 0-252-03189-X for biographies of participants in radical feminist groups
  • MacKinnon, Catharine. (1989) Toward a Feminist Theory of the State. ISBN 0-674-89646-7
  • Shelley, Martha. «Lesbianism and the Women’s Liberation Movement». In Crow, Barbara A. Radical Feminism: A Documentary Reader (англ.). — New York, 2000. — P. 305—309.
  • Willis, Ellen, «Radical Feminism and Feminist Radicalism», 1984, collected in No More Nice Girls: Контркультуры Essays, Wesleyan University Press, 1992 г., ISBN 0-8195-5250-X, pp. 117—150.