Перайсці да зместу

Марыям Мірзахані: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўка
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(Не паказана 2 прамежкавыя версіі яшчэ аднаго ўдзельніка)
Радок 12: Радок 12:
}}
}}


'''Марыя́м Мірзахані́''' ({{lang-fa| مریم میرزاخانی }}; [[3 мая]] [[1977]], [[Тэгеран]] — [[15 ліпеня]] [[2017]], [[горад Стэнфард, Каліфорнія|Стэнфард]]) — [[іран]]скі і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|амерыканскі]] [[матэматыка|матэматык]], якая спецыялізавалася на [[геаметрыя Лабачэўскага|геаметрыі Лабачэўскага]], тэорыі Тэйхмюлера, [[Эргадычнасць|эргадычнай тэорыі]], [[сімплектычная геаметрыя|сімплектычнай геаметрыі]]<ref name="mmcv2">{{cite web | url = http://www.claymath.org/fas/research_fellows/Mirzakhani/cv.pdf | title = Curriculum Vitæ, Maryam Mirzakhani (older version, at CMI) | archiveurl= https://web.archive.org/web/20051124105510/http://www.claymath.org/fas/research_fellows/Mirzakhani/cv.pdf | archivedate = 24 ноября 2005 | accessdate = 12 августа 2014}}</ref>. У 2014 годзе атрымала [[Філдсаўская прэмія|Філдсаўскую прэмію]], стаўшы першай жанчынай-лаўрэатам і першым лаўрэатам з Ірана<ref>{{cite web|last=Polo |first=Susana |url=http://www.themarysue.com/woman-wins-fields-medal-for-first-time/ |title=Maryam Mirzakhani Becomes First Woman to Earn Fields Medal for Mathematics in Its 78 Year History |publisher=The Mary Sue |date= |accessdate=2014-08-13}}</ref>.
'''Марыя́м Мірзахані́''' ({{lang-fa| مریم میرزاخانی }}; [[3 мая]] [[1977]], [[Тэгеран]] — [[15 ліпеня]] [[2017]], [[Стэнфард (Каліфорнія)|Стэнфард]]) — [[іран]]скі і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|амерыканскі]] [[матэматыка|матэматык]], якая спецыялізавалася на [[геаметрыя Лабачэўскага|геаметрыі Лабачэўскага]], тэорыі Тэйхмюлера, [[Эргадычнасць|эргадычнай тэорыі]], [[сімплектычная геаметрыя|сімплектычнай геаметрыі]]<ref name="mmcv2">{{cite web | url = http://www.claymath.org/fas/research_fellows/Mirzakhani/cv.pdf | title = Curriculum Vitæ, Maryam Mirzakhani (older version, at CMI) | archiveurl= https://web.archive.org/web/20051124105510/http://www.claymath.org/fas/research_fellows/Mirzakhani/cv.pdf | archivedate = 24 ноября 2005 | accessdate = 12 августа 2014}}</ref>. У 2014 годзе атрымала [[Філдсаўская прэмія|Філдсаўскую прэмію]], стаўшы першай жанчынай-лаўрэатам і першым лаўрэатам з Ірана<ref>{{cite web|last=Polo |first=Susana |url=http://www.themarysue.com/woman-wins-fields-medal-for-first-time/ |title=Maryam Mirzakhani Becomes First Woman to Earn Fields Medal for Mathematics in Its 78 Year History |publisher=The Mary Sue |date= |accessdate=2014-08-13}}</ref>.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Радок 19: Радок 19:
З 1999 года жыла ў ЗША<ref>[http://books.google.com/books?id=rLzm7lUFmmUC&pg=PA58&lpg=PA58&dq= Princeton University: Maryam Mirzakhani]</ref><ref>[http://www.simonsfoundation.org/quanta/20140812-a-tenacious-explorer-of-abstract-surfaces/ A Tenacious Explorer of Abstract Surfaces]</ref>. У 2004 годзе атрымала [[PhD|доктарскую ступень]] у [[Гарвардскі ўніверсітэт|Гарвардскім універсітэце]]. З 2008 года — прафесар матэматыкі ў [[Стэнфардскі ўніверсітэт|Стэнфардскім універсітэце]].
З 1999 года жыла ў ЗША<ref>[http://books.google.com/books?id=rLzm7lUFmmUC&pg=PA58&lpg=PA58&dq= Princeton University: Maryam Mirzakhani]</ref><ref>[http://www.simonsfoundation.org/quanta/20140812-a-tenacious-explorer-of-abstract-surfaces/ A Tenacious Explorer of Abstract Surfaces]</ref>. У 2004 годзе атрымала [[PhD|доктарскую ступень]] у [[Гарвардскі ўніверсітэт|Гарвардскім універсітэце]]. З 2008 года — прафесар матэматыкі ў [[Стэнфардскі ўніверсітэт|Стэнфардскім універсітэце]].


У 2010 годзе на [[Міжнародны кангрэс матэматыкаў|Міжнародным матэматычным кангрэсе]] была запрошаным дакладчыкам на тэму «Тапалогія, дынамічныя сістэмы і звычайныя дыферэнцыяльныя ўраўненні»<ref>{{cite web|title=ICM Plenary and Invited Speakers since 1897|url=http://www.mathunion.org/db/ICM/Speakers/SortedByCongress.php|publisher=[[International Congress of Mathematicians]]|accessdate=29 ліпеня 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108012153/http://www.mathunion.org/db/ICM/Speakers/SortedByCongress.php|archivedate=8 лістапада 2017|deadurl=yes}}</ref>.
У 2010 годзе на [[Міжнародны кангрэс матэматыкаў|Міжнародным матэматычным кангрэсе]] была запрошаным дакладчыкам на тэму «Тапалогія, дынамічныя сістэмы і звычайныя дыферэнцыяльныя ўраўненні»<ref>{{cite web|title=ICM Plenary and Invited Speakers since 1897|url=http://www.mathunion.org/db/ICM/Speakers/SortedByCongress.php|publisher=[[International Congress of Mathematicians]]|accessdate=29 ліпеня 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108012153/http://www.mathunion.org/db/ICM/Speakers/SortedByCongress.php|archivedate=8 лістапада 2017|url-status=dead}}</ref>.


У 2014 годзе стала лаўрэатам [[Філдсаўская прэмія|Філдсаўскай прэміі]] за «выдатны ўклад у дынаміку і геаметрыю [[Рыманава паверхня|рыманавых паверхняў]] і тэорыю прастор іх модуляў»<ref>{{cite web | url = http://www.mathunion.org/general/prizes/2014/prize-citations/ | publisher = International Mathematical Union | title = IMU Prizes 2014 citations | accessdate = 12 August 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20171111174206/http://www.mathunion.org/general/prizes/2014/prize-citations | archivedate = 11 лістапада 2017 | deadurl = yes }}</ref>.
У 2014 годзе стала лаўрэатам [[Філдсаўская прэмія|Філдсаўскай прэміі]] за «выдатны ўклад у дынаміку і геаметрыю [[Рыманава паверхня|рыманавых паверхняў]] і тэорыю прастор іх модуляў»<ref>{{cite web | url = http://www.mathunion.org/general/prizes/2014/prize-citations/ | publisher = International Mathematical Union | title = IMU Prizes 2014 citations | accessdate = 12 August 2014 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20171111174206/http://www.mathunion.org/general/prizes/2014/prize-citations | archivedate = 11 лістапада 2017 | url-status = dead }}</ref>.


Памерла 14 ліпеня 2017 года<ref>{{cite web
Памерла 14 ліпеня 2017 года<ref>{{cite web
Радок 34: Радок 34:


== Сям'я ==
== Сям'я ==
Муж — Ян Вондрак ({{lang-cs|Jan Vondrák}}), вучоны ў галіне інфарматыкі [[Чэхія|чэшскага]] паходжання<ref>[http://researcher.watson.ibm.com/researcher/view.php?person=us-jvondrak Ян Вондрак]</ref>, дачка — Анахіта.
Муж — Ян Вондрак ({{lang-cs|Jan Vondrák}}), вучоны ў галіне інфарматыкі [[Чэхія|чэшскага]] паходжання<ref>{{Cite web |url=http://researcher.watson.ibm.com/researcher/view.php?person=us-jvondrak |title=Ян Вондрак |access-date=29 ліпеня 2017 |archive-date=15 жніўня 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140815155254/http://researcher.watson.ibm.com/researcher/view.php?person=us-jvondrak |url-status=dead }}</ref>, дачка — Анахіта.


== Узнагароды ==
== Узнагароды ==

Актуальная версія на 16:38, 7 ліпеня 2024

Марыям Мірзахані
مریم میرزاخانی
Дата нараджэння 12 мая 1977(1977-05-12)[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 14 ліпеня 2017(2017-07-14)[3][4] (40 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Муж Ян Вандрак[d][7]
Род дзейнасці матэматык, выкладчыца ўніверсітэта, таполаг
Навуковая сфера матэматык
Месца працы
Навуковая ступень доктар філасофіі (PhD) па матэматыцы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Кёрціс Мак-Мулен[11]
Член у
Узнагароды
Сайт mmirzakhani.com
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя́м Мірзахані́ (перс.: مریم میرزاخانی; 3 мая 1977, Тэгеран — 15 ліпеня 2017, Стэнфард) — іранскі і амерыканскі матэматык, якая спецыялізавалася на геаметрыі Лабачэўскага, тэорыі Тэйхмюлера, эргадычнай тэорыі, сімплектычнай геаметрыі[13]. У 2014 годзе атрымала Філдсаўскую прэмію, стаўшы першай жанчынай-лаўрэатам і першым лаўрэатам з Ірана[14].

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Сярэднюю адукацыю атрымала ў школе Фарзанеган — адной са школ спецыяльна для дзяўчат, якія ўваходзяць у структуру Нацыянальнай арганізацыі па развіццю выключных талентаў у Іране. У 1994 і 1995 гадах выйграла залатыя медалі на міжнародных матэматычных алімпіядах[15]. У 1999 годзе закончыла Тэхналагічны ўніверсітэт Шарыф у Тэгеране.

З 1999 года жыла ў ЗША[16][17]. У 2004 годзе атрымала доктарскую ступень у Гарвардскім універсітэце. З 2008 года — прафесар матэматыкі ў Стэнфардскім універсітэце.

У 2010 годзе на Міжнародным матэматычным кангрэсе была запрошаным дакладчыкам на тэму «Тапалогія, дынамічныя сістэмы і звычайныя дыферэнцыяльныя ўраўненні»[18].

У 2014 годзе стала лаўрэатам Філдсаўскай прэміі за «выдатны ўклад у дынаміку і геаметрыю рыманавых паверхняў і тэорыю прастор іх модуляў»[19].

Памерла 14 ліпеня 2017 года[20] ў Медыцынскім цэнтры Стэнфардскага ўніверсітэта[en] ад наступстваў раку грудзей, які быў упершыню дыягнаставаны ў 2013 годзе.

Сям'я

[правіць | правіць зыходнік]

Муж — Ян Вондрак (чэшск.: Jan Vondrák), вучоны ў галіне інфарматыкі чэшскага паходжання[21], дачка — Анахіта.

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўныя працы

[правіць | правіць зыходнік]
  • Simple geodesics and Weil-Petersson volumes of moduli spaces of bordered Riemann surfaces. Inventiones Mathematicae 167, 179—222 (2007) pdf
  • Weil-Petersson volumes and intersection theory on the moduli space of curves. Journal of the American Mathematical Society 20, 1-23 (2007) pdf
  • Growth of the number of simple closed geodesics on hyperbolic surfaces. Annals of Mathematics (2) 168-1, 97-125 (2008) pdf
  • Growth of Weil-Petersson volumes and random hyperbolic surfaces of large genus. J. Differential Geom. 94 (2013), no. 2, 267—300 pdf
  • Invariant and stationary measures for the SL(2,R) action on moduli space. (сумесна з Алексам Эскіным]]) pdf

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ وبسایت رسمی مریم میرزاخانی Праверана 6 верасня 2018.
  2. ↑ MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
  3. ↑ Maryam Mirzakhani, Stanford mathematician and Fields Medal winner, dies // Stanford News — 2017.
  4. ↑ MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
  5. ↑ Maryam Mirzakhani becomes 1st woman to win Fields Medal — CBC News, 2014.
  6. ↑ White M. L. Maryam Mirzakhani // Maryam Mirzakhani
  7. ↑ Maryam Mirzakhani Is First Woman Fields Medalist Праверана 16 ліпеня 2017.
  8. ↑ Mirzakhani M. Ergodic Theory of the Earthquake Flow // International Mathematics Research Notices / P. Sarnak — OUP, 2010. — ISSN 1073-7928; 1687-0247; 1687-3017 — doi:10.1093/IMRN/RNM116
  9. ↑ Report of the President to the Board of Trustees // Stanford News — 2008.
  10. ↑ а б в г Maryam Mirzakhani, first woman to win Fields Medal, dies // The Seattle Times — Seattle: 2017. — ISSN 0745-9696; 2642-7192 Праверана 16 ліпеня 2017.
  11. ↑ http://www.seattletimes.com/nation-world/maryam-mirzakhani-first-woman-to-win-fields-medal-dies/ Праверана 16 ліпеня 2017.
  12. ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/deceased-members/20022806.html Праверана 25 лютага 2018.
  13. ↑ Curriculum Vitæ, Maryam Mirzakhani (older version, at CMI). Архівавана з першакрыніцы 24 ноября 2005. Праверана 12 августа 2014.
  14. ↑ Polo, Susana. Maryam Mirzakhani Becomes First Woman to Earn Fields Medal for Mathematics in Its 78 Year History. The Mary Sue. Праверана 13 жніўня 2014.
  15. ↑ Марыям Мірзахані: вынікі (англ.). Міжнародная матэматычная алімпіяда.
  16. ↑ Princeton University: Maryam Mirzakhani
  17. ↑ A Tenacious Explorer of Abstract Surfaces
  18. ↑ ICM Plenary and Invited Speakers since 1897(недаступная спасылка). International Congress of Mathematicians. Архівавана з першакрыніцы 8 лістапада 2017. Праверана 29 ліпеня 2017.
  19. ↑ IMU Prizes 2014 citations(недаступная спасылка). International Mathematical Union. Архівавана з першакрыніцы 11 лістапада 2017. Праверана 12 August 2014.
  20. ↑ Iranian math genius Mirzakhani passes away (англ.). Press TV (15 ліпеня 2017). Праверана 15 ліпеня 2017.
  21. ↑ Ян Вондрак(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 жніўня 2014. Праверана 29 ліпеня 2017.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Марыям_Мірзахані&oldid=4798085"