پرش به محتوا

کابول

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
کابۇل
کابل
مئتروپولیس
کابۇل is located in Afghanistan
کابۇل
کابۇل
کابۇل is located in Asia
کابۇل
کابۇل
موختصاتلار: 34°32′N 69°10′E / 34.533°N 69.167°E / 34.533; 69.167موختصات: 34°32′N 69°10′E / 34.533°N 69.167°E / 34.533; 69.167
اؤلکه افغانیستان
ویلایتکابل
No. of districts22
Capital formation1776
ایداره
 • نووعMunicipality
اراضی
 • جمع۱٬۰۲۳ km2 (۳۹۵ sq mi)
اوجالیق
۱٬۷۹۱ m (۵٬۸۷۶ ft)
جمعیت
 (2015)
 • جمع۴٬۶۳۵٬۰۰۰
 • سیخلیق۴٬۵۰۰/km2 (۱۲٬۰۰۰/sq mi)
 Kabul urban agglomeration
دمونیمKabuli, Kabulite
ساعات قورشاغییوتی‌سی +4:30 (Afghanistan Standard Time)
Postal code
100X, 101X, 105X, 106X
تیلفون کودلاری(+93) 20
ClimateBSk
وئب سایتkm.gov.af
کابول

کابۇل (فارسجا: کابل) افغانیستانؽن پایتختی‌دیر. بۇ شهر ۲۰۰۰ و ۱۵۰۰-جۆ میلاد'دان اؤنجه ایل‌لر آراسؽن‌دا سالؽنؽب‌دؽر. کابۇل شهری‌نین اهالی‌سی ۲۰۰۶–جؽ ایله اوْلان تخمینه اساساً ۲.۵۳۶.۳۰۰ نفردیر. عئینی زامان‌دا اؤلکه‌نین کابول ویلایتی‌نین ده اداره مرکزی اوْلان شهر اؤلکه‌نین شرقین‌ده یئر آلؽر. ۲۰۱۱-جی ایلین رسمی رقه‌ملرینه گؤره شهر اطرافی لئریلئ بیرلیک‌ده ۳،۹ میلیونا یاخؽن‌لاشان اهالی‌سی‌ ایله یالنؽز اؤلکه‌نین دئییل مرکزی آسیانؽن دا اهمیت‌لی مرکزلری آراسؽن‌دادؽر.

اؤلکه‌نین تیجارت و مدنی مرکزی اوْلان شهر هیندوکوش داغلاری ایچین‌ده کابول چایی بویۇنجا ایره‌لیله‌یه‌ن دار بیر وادی‌ده دنیز سوییه‌سی‌ندن ۱۸۰۰ متر یوکسک‌لیک تئ قۇرۇلمۇش‌دۇر. کابۇل، شیمال‌دا هیندوکوش داغ‌لارؽن‌داکؽ کئچیدلره کئچید یول‌لارؽ و جنوب‌دا پاکیستانا اوزانان هایبر کئچیدینی نظارت ائتمه‌سینی ایمکان وئرَن الوئریش‌لی کونومویلا ایستراتئژی بیر شهردیر. آیرؽجا شهرین، اؤلکه ایچین‌ده قندهار، هرات و مزار شریف، اؤلکه خاریجین‌ده ایسه جلال آباد اۆزرین‌دن پیشاور ایله یاخشؽ بیر قۇرۇ یول علاقه‌سی واردؽر.

کابۇلۇن اهمیت‌لی تیجارت محصول‌لارؽ؛ تزه و قۇرۇدۇلمۇش مئیوه، جویز-فؽندؽق، افقان کیلیم‌لری، دری و قویۇن دری‌سی، ایچ گئییم و موبل. باش‌لؽجا صنایع محصۇل‌لارؽ ایسه؛ پامبؽق‌لی و یۆن‌لۆ توْخۇما، یئیه‌جئک محصۇل‌لارؽ و مرمر. کابۇل‌دا چوخ سای‌دا تاریخی قورولوش و بابۇرۇن مزارؽ تاپؽلار. هم ده اونۇن آدؽنؽ داشؽ‌یان باغچادان باشقا بیر چوخ پارک و باغچا شهری بَزَییر کی ۱۹۷۸ ایشغالؽن‌دان اوّل ده ایندیکی واخت‌دا دا شهرین بؤیۆک تۇریزم آچؽغا چؽخمامؽشؽ واردؽر. لاکین روسلارلا دؤیوشون باشلادؽغؽ ۱۹۷۸-جی ایلده‌ن بری شهرین ایقتیصادی فعالیّت‌لری اهمیت‌لی اؤلچۆده آزالمؽش‌دؽر. سون ایل‌لرده، خۆصۇصیله ۲۰۰۱-جی ایلده‌ن سوْنرا حامد کرزای دؤورۆن‌ده بۇ مؤوضۇع‌دا بیر جانلانما اوْلدۇغۇ گؤرۆلمک‌ده‌دیر.[۱]

کابۇل، ۳.۵۰۰ ایل‌لیک تاریخی، گونئی(جنۇب) و اوْرتا آسیا تیجارت یوللاری اوزرین‌ده‌کی ایستراتئژی مؤوقئعیتی اۆچۆن بیر چوخ دؤولتین دؤیۆش ساحه‌سی اوْلمۇش و داوام‌لؽ ال دییش‌دیره‌ن گؤزده بیر شهردیر. ۱۹۷۸-جی ایلدکی روس و ۲۰۰۱-جی ایلدکی آمریکا بیرلشمیش ایالت‌لری ایشغالی ایسه یاخؽن تاریخ‌ده گؤرۆله نۆمۇنه‌لرین‌دن‌دیر.

تاریخ

[دَییشدیر]

شهرین کئچمیشی ۳٬۵۰۰ ایل اوّله قدر دایانیر کی مؤ ۱۵۰۰ ایللرین‌ده قورولدوغو معلوم‌دور. تۆرکجه‌‌ده کابول (آ اوزادیلاراق و اینجه اوخونور) اوْلان آدین اصلی قبول دور. شهرین آدی تاریخ‌ده، هیندیلر ین مقدس کیتابلارین‌دان ریگ ودا دا کوبها ، باتلامیوس اون کیتابلارین‌دا کوپهن چایی کنارین‌دا کابولیلرین کابوورا شهری و چین سیاحتناملرینده کاو-فو شکیللرین‌ده کئچر. ۶ و ۷ عصرلرده شهر اورتا آسیا نین ان اهمیت‌لی شهری ایدی. ۱۳عصرده موغول حوکومداری چینگیز خان شهری اله کئچیردی. ۱۵۰۴ دا هیند-تورک ایمپراتورلوغو نون قوروجوسو بابور، کابولی آلاراق دؤولتینه باشکند ائتدی. شهر، ۱۷۳۸ده ایران حؤکمداری نادر شاه طرفین‌دن آلینانا قدر هیند-تورک ایمپئراتورلوغونون حوکومتینده قالدی. ۱۷۴۷ ده احمد شاه ابدال بؤلگه‌ده ایلک موستقیل افقان دؤولتینی قوردو. کابول ۱۹ عصرده ایکی دفعه اینگیلیسلرین علینه کئچدی.

۱۹۷۸-جی ایلده روسلار طرفین‌دن آلینان شهر، روسلارین آغیر بیر مغلوبیتله ۱۹۸۸-جی ایلده گئری چکیلمه‌سین‌دن سوْنرا ۲۰۰۱-جی ایلده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری طرفین‌دن اوسامه بین لادین این بۇ اؤلکه‌ده تشکیلاتلانماسی بهانه ائدیله‌رک ایشغال ائدیل‌دی. اؤلکه‌ده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دستک‌لی بیر حؤکومت قۇرولماسینا باخمایاراق شهرین ایداره‌سی و تهلوکه‌سیزلیگی هله ده بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی طرفین‌دن تامین ائدیلمک‌ده‌دیر.

حؤکۆمت و سیاست

[دَییشدیر]

شهرین مؤوجۇد بلدییه باش‌چؽ‌سؽ ۲۰۱۰-جۇ ایلین ژانویه آیؽن‌دا دؤولت باش‌چؽ‌سؽ حامد کرزای طرفین‌دن محمد یونس نو اندیش سئچیل‌دی.

ساغلام‌لؽق خیدمتی

[دَییشدیر]

افقانیستان‌دا صحیّه خیدمت‌لری نیسبتاً یوکسول‌دور. وارلؽ اینسان‌لار مۆعالیجه‌لرینی عۆمۇمیت‌له خاریج‌ده رئال‌لاش‌دؽرؽرلار. ایندیکی واخت‌دا کابۇل‌دا بیر نئچه خسته خانا وار؛

  • اۇشاق فرانسه طیب اینستیتوتو
  • ژامهوریات خسته خاناسی
  • سردار محمد داوود خان خسته خاناسی
  • جینناه خسته خاناسی (اۆرتیم (تولید) مرحله‌سین‌ده)
  • وزیر اکبر خان خسته خاناسی
  • مالالان دوغوم خسته خاناسی
  • رابیا-۱-جی-بالکی دوغوم خسته خاناسی
  • Maywand خسته خاناسی
  • آفسهار خسته خاناسی
  • نوور گؤز خسته خاناسی
  • آتاتورک اوشاق خسته خاناسی
  • آمریکا طیب مرکزی
  • دک-آلمان طیب تانی مرکزی

قارداش شهرلری

[دَییشدیر]

بیرده باخ

[دَییشدیر]

قایناقلار

[دَییشدیر]