پرش به محتوا

خلج تورکجه‌سی

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
خلج دیلی
آرغو
دوْغما دانیشانلارایران
منطقهایرانین قوم و مرکزی اوستانلاریندا
ائتنیکخلج‌لر
دوْغما دانیشانلار
۴۲,۱۰۰[۱]
دیل کوْدلاری
ISO 639-3klj
Glottologturk1303
ELPKhalaj
بو یازیدا IPA فونتیک نیشانلاری وار. دۆزگون رندر دستکلری اولماسا، مۆمکوندور یونیکود یئرینه سوال علامتی و یا آیری علامتلر گؤره‌سیز.

خلج تۆرکجه‌سی یا دا خلج دیلی یوخسا خلججهتورک دیللری آراسیندا ان سون بلیرلنن دیل اوْلموشدور. اسکی تورکجه‌نین خوصوصییتلرینی[۲] ان یاخشی شکیلده قورودوغو ایدیعا ائدیلن خلججه اسکی تورک دیلی آرقوجا نین داوامی ساییلیر و حئیرت وئریجی اؤلچوده گؤگ تورکجه‌یه یاخیندیر. تورکولوگییادا خلج دیلی دئینده بۇ دیل قصد ائدیلیر. خلج دیلی‌نین کؤکو ساییلان آرقوجانین آدی، ایلک ۷۵۹–۷۸۰ لاردا اورتا آسیا مانی دینی متنلرینده کئچیر. بیر سیرا آراشدیرماچیلارا گؤره ۸–۱۱-نجی یوزایللر آراسیندا آرقولار اوغوزلارا باغلی خلج قوروپونون قونشولوغوندا یاشاییردیلار و زامانلا اونلاردان بوگونکو آدلاری اولان خلجی آلیبلار.

لهجه عاییله‌سی بونا رغما یاشایان ان اسکی تورکی (تورکیک) دیل اولان خلج دیلی، اوغوز دیللریندن دئییلدیر و چوواش دیلی کیمی تک باشینا تورک دیللری‌نین موستقیل بیر قولونو تشکیل ائدیر. نتیجه ده، آذربایجان تورکجه‌سی نین هر هانسی بیر لهجه‌سی ده ساییلابیلمز.

خلج دیلی‌نین نئچه لهجه و آغزی واردیر. بۇ لهجه‌لر آراسینداکی مؤوجود فرق، تلخاب لهجه‌سینده اولدوغو کیمی، بعضاً او قدر بؤیوکدور کی خلجی تک بیر دیل دئییل، تورک دیللری عاییله‌سی‌نین " خلج دیللری آلت‌قوروپو " اولاراق صینیفلندیرمه‌نین داها اویغون اولا بیله‌جه‌ای دوشونجه‌سینی اورتایا آتان دیلچیلر اوْلموشدور.

جوغرافی دورومو

[دَییشدیر]

خلجیستان، ائتنیک آذربایجان و ائتنیک فارسیستانین بیرلشدیگی منطقه‌ده یئرلشن خلجیستاندا ۴۵–۸۰ آراسیندا خلج کندی واردیر. بونلار ایکی قوروپدان تشکیل تاپیر. بیرینجیسی ساوه و خرقان آراسی (مرکزی نووخراندیر)، ایکینجی‌سی قوم شهری و غربینده‌کی سولطان‌آباد آراسینداکی منطقه‌دیر. بیرینجی قوروا «خلج-ای ساوا» ویا «قاهیر»، ایکینجی قوروپا ایسه «خلج-ای امیر حوسئینلی» دئییلیر. خلجلر بورادا بیر نئچه یاشاییش بؤلگه‌سینده جیندیرلی، قاراخانلی، یئتیملر، صفره‌لی، ایسماییللی، کیردیللی، شیکارلی، قاراگه‌ده، هسخالی، بایراملی و.س. کندلرینده یاشیییرلار.

ائشیک باغلانتی‌لار

[دَییشدیر]

سلیمان شاه و قاریشقا (آذربایجان و خلج تورکجه‌سی)

قایناق

[دَییشدیر]