Sem Dresden (komponis)

Sem Dresden
Sem Dresden in 1912
Agtergrondinligting
Gebore	20 April 1881
Sterf	31 Julie 1957
Instrumente	Klavier, viool

Samuel (Sem) Dresden (20 April 1881, Amsterdam – 31 Julie 1957, Den Haag) was 'n Nederlandse komponis, musiekpedagoog, musiekkritikus en dirigent. Hy was die seun van Marcus Dresden en Anna Mijerson en 'n oom van die skrywer Sem Dresden (1914-2002). Dresden is op 25 Maart 1907 getroud met die altsangeres Jacoba Dhont, die latere sangonderwyseres van Elly Ameling. Uit die huwelik is twee seuns gebore, waaronder die musikus Anton Dresden.

Lewensloop

Dresden het viool en klavier onder Richard Hageman, viool onder Johannes Cornelis Dudok en Felice Togni, harmonie onder Fred J. Roeske, en kontrapunt en komposisie onder Bernard Zweers aan die Amsterdamse Konservatorium studeer. In 1903 het hy na Berlyn gegaan waar hy komposisie en dirigeer onder Hans Pfitzner studeer het.

Na sy terugkeer was hy van 1905 tot 1914 dirigent in Laren, Amsterdam en Tiel, waar hy die Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst gelei het. In 1914 het hy die madrigaal-vereniging in Amsterdam, 'n a capella-koor, gestig. Hierdie koor het later deel geword van die Haarlemse "Motet- en Madrigaalvereniging", waarmee hy verskeie polifoniese renaissancemusiekstukke opgevoer het. Hy het ook baie aandag geskenk aan die eietydse repertorium. Saam met Daniël Ruyneman, Henri Zagwijn, Bernhard van den Sigtenhorst Meyer, Alexander Voormolen en (later) Willem Pijper het hy die Nederlandsche Vereeniging tot Ontwikkeling der Moderne Scheppende Toonkunst gestig.

Van 1924 tot 1937 was hy die opvolger van Julius Röntgen as direkteur van die Amsterdamse Konservatorium. Daarna het hy die leiding oorgeneem by Johan Wagenaar van die Koninklike Konservatorium in Den Haag. Omdat hy Joods was moes hy tydens die Tweede Wêreldoorlog bedank. Sy plek is tydelik ingeneem deur Coenraad Lodewijk Walther Boer. Hierna is Henk Badings aangestel, wat tydens die na-oorlogse suiwering verantwoording daarvoor moes doen. Dresden en sy vrou het van Desember 1940 in De Pauwhof gewoon. Dresden het gedurende die tyd op komposisie gekonsentreer. Van sy werke is uitgegee deur Muziekuitgeverij A.A. Noske. Na die bevryding het hy weer sy plek ingeneem aan die Koninklijk Conservatorium. Hy het in 1949 afgetree. Daarna was hy tot 1953 direkteur van die "stichting Jeugd en Muziek".

Dresden het ook lesings oor die Nederlandse komponiste van sy tyd in onder meer die Verenigde State (1947) gegee. Hy was voorsitter van die "Rijkscommissie voor het Muziekonderwijs" en van die musiekafdeling van die "Raad voor de Kunst". Hy was ook 'n bestuurslid van die Nederlandse Opera, voorsitter van die Pijperfonds en 'n bestuurslid van die Alphons Diepenbrock-fonds.

As musiekkritikus vir die dagblad De Telegraaf het hy baie gedoen om nuwe musiek te bevorder. Hy het ook 'n boek getiteld Het Muziekleven in Nederland sinds 1880 geskryf. As komponis is Dresden hoofsaaklik beïnvloed deur die Franse impressionisme van Debussy en Ravel, alhoewel sy opleiding by Zweers en Pfitzner nie hierop gefokus het nie. Soos Pijper, Van den Sigtenhorst Meyer en die ouer Alphons Diepenbrock het hy die neigings van die 1920's gevolg, maar steeds sy eie styl gehad. Dresden was saam met Pijper en Hendrik Andriessen 'n invloedryke persoon in die Nederlandse musikale wêreld. Hy het probeer om tradisie en innovasie met mekaar te versoen, wat gesien kan word uit sy werke.

Komposisies

Werke vir orkes

• 1913 Thema en veranderingen vir groot orkes
• 1936 Concerto Nr. 1, vir viool en orkes
• 1938 Symphonietta, vir klarinet en orkes
• 1939 Concerto, vir hobo en orkes
• 1941-1942 Concerto Nr. 2, vir viool en orkes
• 1942 Concerto, vir klavier en orkes
• 1949 Concerto, vir dwarsfluit en orkes
• 1951 Dansflitsen, suite vir orkes
  1. Intrada. Alla polacca
  2. Siciliano. Poco moderato
  3. Tempo di valsa. Allegro
  4. Passamezzo. Moderato
  5. Menuetto. Allegretto, con grazia
  6. Marcia funebre. Moderato molto
  7. Alla tarantella. Molto allegro
• 1952-1953 Concerto, vir orrel en orkes

Kantates, Oratoria en gewyde musiek

• 1939 O Kerstnacht
• 1943 Assumpta est Maria
• 1953 Saint Antoine, oratorium
• 1955 Carnavalscantate
• 1956 Sint Joris, oratorium

Musiekteater

Opera's

Voltooi in	titel	première	libretto
1956-1957	François Villon, georkestreer deur: Jan Mul	1958, Holland-fees

Operette

Voltooi in	titel	première	libretto
1945	Toto		deur die komponis

Werke vir koor

• 1919 Wachterlied, vir gemengde koor a capella
• 1927 Chorus Tragicus

Vokale musiek

• 1905 Drie liedjes, vir middelstem - teks: Jacques Perk
• 1956 Rembrandts Saul en David, vir sopraan en orkes

Kamermusiek

• 1905 Sonate, vir viool en klavier
• 1911 Sextet, vir strykinstrumente en klavier
• 1911-1920 Suites, vir klavier en viool, No. 1-3
• 1912 Trio, vir twee hobo's en althobo
• 1912-1914 Drie sextetten, vir blaasinstrumente en klavier
• 1918 Sonate, vir tjello en klavier
• 1918 Sonate, vir dwarsfluit en harp
• 1924 Strykkwartet nr. 1
• 1924 Strykkwartet nr. 2

Werke vir klavier

• 1914 Duo, vir twee klaviere
• 1950 Hor ai dolor, die tweede stuk uit die reeks Hommage à Willem Pijper

Werke vir orrel

• Toccata, koraal & Fuga

Publikasies

• Sem Dresden: Het Muziekleven in Nederland sinds 1880, Amsterdam, 1923
• Sem Dresden: Stromingen en Tegenstromingen in de Muziek, Haarlem, 1953
• R. Beintema, Sem Dresden, Leo Mens: Zes oud-Neerlandse koorwerken - met werken van Jacob Obrecht, Clemens non Papa, Gerardus Turnhout, Lassus, Cornelis Verdonck, 's-Gravenhage, Kon. Bond v. Chr. Zang- en Oratoriumver., 193?
• J. Worp: Algemene Muziekleer, na die twaalfde druk van John Daniskas, bewerk en in geheel hersien deur Sem Dresden. Uitg. Wolters, Groningen, 1972, 427 pp.

Bibliografie

• N.N.: Sem Dresden, in: The Musical Times, Vol. 98, No. 1375 (Sep., 1957), p. 513
• Darryl Lyman: Great jews in music, New York: Jonathan David Publishers, Inc., 1994, 332 p., ISBN 978-0-8246-0315-1
• Leo Samama: Zeventig jaar Nederlandse muziek 1915-1985: voorspel tot een nieuwe dag, Amsterdam: Em. Querido's Uitgeverij, 1986, 323 p., ISBN 978-90-214-8050-3
• Jozef Robijns en Miep Zijlstra: Algemene muziekencyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
• John Kasander: 150 jaar Koninklijk Conservatorium - Grepen uit de geschiedenis, 's-Gravenhagen: Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, 1976, 175 p.
• J.H. Letzer: Muzikaal Nederland. 1850-1910. Bio-bibliographisch woordenboek van Nederlandsche toonkunstenaars en toonkunstenaressen - Alsmede van schrijvers en schrijfsters op muziek-literarisch gebied, 2. uitgaaf met aanvullingen en verbeteringen. Utrecht: J. L. Beijers, 1913
• Marius Monnikendam: Nederlandse componisten van heden en verleden, Berlin: A.J.G. Strengholt, 1968, 280 p.
• Jos Wouters: Sem Dresden, Sonorum Speculum. 1965, No. 25, S. 1-13.
• Wouter Paap: De opera "François Villon" van Sem Dresden. Bij de 1. opvoering in het Holland Festival. in: Mens en melodie. 13 (1958), S. 131-135.
• Wouter Paap: In memoriam Sem Dresden (t 31. Juli 1957), in: Mens en melodie. 12 (1957), S. 225-227.
• Wouter Paap: Sem Dresden. 1881-20. April 1956, in: Mens en melodie. 11 (1956), S. 97-99.
• Wouter Paap: Twee nieuwe composities van Sem Dresden, in: Mens en melodie. 10 (1955), S. 51-53.
• Wouter Paap: Professor van der Leeuw-Prijs 1952 - voor Sem Dresden, in: Mens en melodie. 8 (1953), S. 99-102.
• Paul F. Sanders: Moderne nederlandsche componisten, 's Gravenhage: J. Philip Kruseman, 1930
• Sylvia van Ameringen: Sem Dresden (t 30. 7.1957), in: Musica. 11 (1957), S. 653-654.
• Stanley Sadie: The new Grove dictionary of music and musicians, Vol. 1-20, London: Macmillan, 1980. ISBN 1-56159-174-2
• Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
• Storm Bull: Index to biographies of contemporary composers, Vol. II, Metuchen, N.J.: Scarecrow Press, 1974, 567 p., ISBN 0-8108-0734-3
• Paul Frank, Burchard Bulling, Florian Noetzel, Helmut Rosner: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon - Zweiter Teil: Ergänzungen und Erweiterungen seit 1937, 15. Aufl., Wilhelmshaven: Heinrichshofen, Band 1: A-K. 1974. ISBN 3-7959-0083-2; Band 2: L-Z. 1976. ISBN 3-7959-0087-5
• Paul Frank, Wilhelm Altmann: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon: für Musiker und Freunde der Musik, Regensburg: Gustave Bosse, 1936, 730 p.
• Sas Bunge: 60 Years of Dutch chamber music, Amsterdam: Stichting Cultuurfonds Buma, 1974, 131 p.
• Marc Honegger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
• David Ewen: European composers today - A biographical and critical guide, New York: H. W. Wilson Company, 1969
• Zenei lexikon, Budapest: Zenemukiado Vallalat, 1965
• Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
• Herbert Antcliffe: Sem Dresden. 1881 bis 1957. in: The Monthly Musical Record. 87 (1957), S. 216-217.
• Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti: Supplemento, Milan: Sonzogno, 1938, 806 p.
• Albert E. Wier: The Macmillan Encyclopedia of Music and Musicians in One Volume, London: Macmillan and Co., 1938, 2089 p.
• Pierre V.R. Key: Pierre Key's musical who's who - A biographical survey of contemporary musicians, New York: Pierre Key, 1931, 498 p.
• S. Wininger: Grosse jüdische Nationalbiographie, Cernauti

Eksterne skakels

• Archief Sem Dresden in die Nederlands Muziek Instituut
• Biografie (Biografisch Woordenboek van Nederland)
• Gedigitaliseerde bladmusiek by Muziekschatten.nl
• Persoonsrecord en bladmuziektitels op data.muziekschatten.nl (linked open data)
• Componistenpagina op Forbiddenmusicregained.org
• Podcast NPO Radio 4 Sem Dresden^{[dooie skakel]}