Phật Ấn Liễu Nguyên

Thiền sư

phật ấn liễu nguyên 佛印了元
Hoạt động tôn giáo
Tôn giáo	Phật giáo
Trường phái	Đại thừa
Tông phái	Thiền tông
Lưu phái	Vân Môn tông
Sư phụ	Khai Tiên Thiện Tiêm
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	1032
Nơi sinh	Phù Lương, Nhiên Châu, Giang Nam
Mất
Ngày mất	1098
Nơi mất	núi Vân Cư
Giới tính	nam
Nghề nghiệp	tì-kheo
Quốc tịch	nhà Tống
Cổng thông tin Phật giáo

Thiền sư Phật Ấn Liễu Nguyên (佛印了元, Butsuin Ryōgen, 1032-1098) là thiền sư trung quốc thuộc Vân Môn Tông, đời thứ 5. Sư là đệ tử đắc pháp của thiền sư Khai Tiên Thiện Tiêm. Đời sau vẫn còn nhớ đến sư qua những câu chuyện đối đáp thấm đẫm tinh thần Thiền tông với thi sĩ Trung Quốc nổi tiếng là Tô Đông Pha.

Hành trạng

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Bồ-đề-đạt-ma đến Huệ Năng Bồ-đề-đạt-ma Huệ Khả Tăng Xán Đạo Tín Hoằng Nhẫn, Pháp Dung Huệ Năng, Thần Tú, Huệ An Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác Huệ Trung, Thần Hội
Ngưu Đầu tông Pháp Dung Trí Nham, Tuệ Phương Pháp Trì , Trí Oai Huệ Trung, Huyền Tố Duy Tắc, Đạo Khâm Hội Trí, Ô Khòa Hội Thông
Thiền Bắc Tông Thần Tú Phổ Tịch, Cự Phương, Nghĩa Phúc Đạo Truyền, Hành Biểu
Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư Hi Thiên Đạo Ngộ, Duy Nghiễm Bảo Thông, Thiên Nhiên Sùng Tín , Đàm Thịnh Viên Trí, Đức Thành, Vô Học Tuyên Giám, Thiện Hội Khánh Chư, Lương Giới Nghĩa Tồn, Toàn Hoát, Sư Ngạn Văn Yển, Huệ Lăng, Sư Bị
Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng Đạo Nhất Hoài Hải, Phổ Nguyện, Huệ Hải Pháp Thường , Trí Tạng, Bảo Triệt Tòng Thẩm, Linh Hựu Hi Vận, Vô Ngôn Thông Huệ Tịch, Nghĩa Huyền Trí Nhàn, Chí Cần
Quy Ngưỡng tông Linh Hựu Huệ Tịch, Trí Nhàn, Chí Cần Quang Dũng, Quang Mục, Văn Hỉ Huệ Thanh, Tư Phúc, Thanh Hoá Thanh Nhượng, U Cốc, Trinh Thúy
Lâm Tế tông Nghĩa Huyền Huệ Nhiên, Đại Giác, Tồn Tương Huệ Ngung, Diên Chiểu, Tỉnh Niệm Thiện Chiếu, Quy Tỉnh Sở Viên, Huệ Giác, Pháp Viễn Huệ Nam, Phương Hội
Hoàng Long phái Huệ Nam Tổ Tâm, Khắc Văn, Thường Thông Ngộ Tân, Duy Thanh, Huệ Hồng, Tùng Duyệt Tuệ Phương, Trí Thông, Thủ Trác Thủ Trác, Giới Kham, Đàm Bí Tùng Cẩn, Hoài Sưởng
Dương Kì phái Phương Hội Thủ Đoan, Pháp Diễn Phật Cần, Phật Nhãn, Phật Giám Tông Cảo, Thiệu Long, Huệ Viễn Đức Quang, Đàm Hoa, Đạo Tế Cư Giản, Thiện Trân, Hàm Kiệt Đại Quan, Hành Đoan, Huệ Khai Tổ Tiên, Sùng Nhạc, Đạo Sinh Nguyên Hi, Trí Cập, Huệ Tính Phổ Nham, Đạo Trùng, Sư Phạm Đức Huy, Hành Diễn, Đại Hân Đạo Long, Trí Ngu, Hành Di Diệu Luân, Tổ Khâm, Tổ Nguyên Huệ Đàm, Nhất Ninh, Tông Hâm Tuệ Bảo, Nguyên Diệu, Tịnh Giới Thanh Củng, Minh Bản, Tiên Đổ Duy Tắc, Nguyên Trường, Không Độ Thời Uỷ, Phổ Trì, Huệ Sâm Phổ Từ, Minh Tuyên, Bản Thụy Minh Thông, Pháp Hội Đức Bảo, Đức Thanh Châu Hoằng, Chính Truyền Viên Ngộ, Viên Tu Viên Tín, Nhân Hội Thông Kỳ, Thông Dung, Đạo Mân Thông Tú, Thông Vấn Thủy Nguyệt, Chuyết Chuyết Đạo An, Long Kỳ, Chân Phác Hành Sâm, Hành Trân Siêu Vĩnh, Như Trường, Siêu Cách Tử Dung, Tính Âm Hư Vân, Lai Quả
Tào Động tông Lương Giới Bản Tịch, Đạo Ưng, Cư Độn Huệ Hà, Đạo Phi Quán Chí, Duyên Quán, Cảnh Huyền Nghĩa Thanh, Đạo Khải Tử Thuần, Tự Giác, Pháp Thành Chính Giác, Thanh Liễu, Nhất Biện Huệ Huy, Tông Giác, Tăng Bảo Huệ Tộ, Trí Giám, Tăng Thế Minh Quang, Như Tịnh, Như Mãn Đức Cử, Hành Tú Huệ Nhật, Vân Tụ, Phúc Dụ Vĩnh Dư, Đại Chứng, Văn Thái Phúc Ngộ, Văn Tài, Tử Nghiêm Liễu Cải, Khế Bân, Khả Tùng, Văn Tải Tông Thư, Thường Trung, Thường Thuận Tuệ Kinh, Phương Niệm Nguyên Lai, Nguyên Cảnh Nguyên Hiền, Viên Trừng Đạo Ngân, Đạo Thịnh, Đạo Bái Minh Tuyết, Minh Phương, Minh Vu Hoằng Kế, Đại Văn, Đại Tâm Tịnh Nột, Tịnh Đăng, Tịnh Chu Hưng Kỳ, Hưng Trù, Hưng Long Trí Tiên, Trí Giáo Pháp Hậu, Giới Sơ Nhất Tín, Đỉnh Triệt Hư Vân , Thánh Nghiêm
Vân Môn tông Văn Yển Trừng Viễn, Nhân Úc Đạo Thâm, Thủ Sơ Duyên Mật, Sư Khoan, Hạo Giám Quang Tộ, Huệ Viễn, Phong Tường Lương Nhã, Ứng Chân, Sư Giới Trọng Hiển, Thiện Tiêm Thừa Cổ, Hiểu Thông, Hoài Trừng Nghĩa Hoài, Thảo Đường, Truyền Tông Liễu Nguyên, Khế Tung, Giám Thiều Tông Bản, Pháp Tú Trọng Nguyên, Ứng Phu, Pháp Anh Sùng Tín, Thiện Bản, Thanh Mãn Duy Bạch, Tông Vĩnh, Tông Trách Hoài Thâm, Tự Như Tư Huệ, Tông Diễn Huệ Quang, Văn Tuệ, Đạo Xương Nguyên Diệu, Lương Khánh, Chính Thụ Thâm Tịnh
Pháp Nhãn tông Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích Đức Thiều, Thái Khâm, Khế Trù Diên Thọ, Đạo Nguyên Đạo Tế, Tử Ngưng Văn Thắng
Thiền sư ni Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Vô Trước
Không rõ tông phái Phong Can, Hàn Sơn, Thập Đắc, Bố Đại
Cư sĩ Thiền Tông Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy Bàng Long Uẩn, Bùi Hưu, Hoàng Đình Kiên Trương Thương Anh, Tô Đông Pha Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
Cổng thông tin Phật giáo

Sư họ Lâm, tự Giác Lão, là người Phù Lương, huyện Nhiên Châu, tỉnh Giang Nam. Lúc mẹ sinh sư ra, có truyền thuyết kể rằng hào quang xông lên khắp nhà, tóc móng tay đều đầy đủ.

Từ năm 2 tuổi, sư bắt đầu học Luận Ngữ, tài năng hùng biện và trí tuệ của sư vượt trội hơn người. Mỗi khi lời nói xuất ra ra đều phù hợp với kinh sử, mọi người gọi sư là thần đồng. Khi lớn lên, sư thông suốt các kinh sử dù không cần đọc.

Nhờ có ý chí siêu phàm, muốn vượt khỏi sinh diệt thường tình. Sư đến yết kiến và xuất gia với đại sư Nhật Dụng tại chùa Bảo Tích và sau đó thọ giới cụ túc.

Đầu tiên, sư đến yết kiến thiền sư Khai Tiên Thiện Tiêm tham vấn. Sư đối đáp nhanh nhẹn, về sau sư kiến tính nên được thiền sư Khai Tiên Thiện Tiêm ấn khả và nhận làm pháp tử.

Sau đó sư đến tham vấn ở các tôn túc khác như là Thiền sư Viên Thông Nột, tại pháp hội này sư giữ chức thư ký. Hòa thượng Viên Thông khen sư có cốt cách giống Thiền sư Tuyết Đậu, là bậc tài giỏi của đời sau.

Hoằng pháp

Sư đến trụ trì và khai đường thuyết pháp tại chùa Thừa Thiên ở Giang Nam, nay là Giang Tây, Trung Quốc..

Sau sư chuyên đến trụ trì nhiều nơi như là chùa Đầu Phương ở Thôi Sơn, chùa Khai Thiên và chùa Quy Tông ở Lô Sơn, chùa Kim Sơn ở tỉnh Giang Tô và tại núi Đại Quy ở tỉnh Giang Tây.

Cuối cùng, sư đến giáo hóa tại núi Vân Cư cho đến khi mất.

Sư từng làm xã chủ của Thanh Tùng Xã là chi nhánh kế thừa của Bạch Liên Xã ở Lô Sơn, đạo tràng của Tông Tịnh Độ. Cho nên ngoài thâm nhập hoằng hóa Thiền tông, sư còn lưu tâm đến Tịnh Độ tông.

Sư và thi sĩ Tô Đông Pha là hai người bạn thâm giao với nhau, thường hay đàm đạo, gửi thư, uống trà với nhau và tương truyền dưới sự dẫn dắt của sư, thi sĩ Tô Đông Pha đã ngộ thiền

Vào ngày mồng 4 tháng 1 năm đầu niên hiệu Nguyên Phù (元符) thứ nhất(1908), sư sau khi nghe khách kể chuyện có người ngộ được yếu chỉ, sư cười rồi an nhiên thị tịch.

Giai thoại

Các giai thoại giữa sư với Thi sĩ Tô Đông Pha được người đời lưu truyền tới ngày nay. Các câu chuyện này thường mang âm điệu dí dỏm, hài hước nhưng ẩn sau đó là những thiền vị sâu xa. Câu chuyện sau là một ví dụ minh chứng:

Khi Tô Đông Pha làm được một bài thơ hay rất tự mãn, bèn viết thư đưa người gửi đến thiền sư Phật Ấn khi ấy đang trụ trì tại chùa Kim Sơn. Bài thơ ấy nội dung như sau:

Đảnh lễ bậc Giác Ngộ

Hào quang chiếu vũ trụ

Tám gió thổi chẳng động

Ngồi vững tòa sen vàng

Thiền sư sau khi xem thư xong, chỉ lấy bút phê 2 chữ: Phóng thí(tức là đánh rắm). Tô Đông Pha xem thư xong rất tức giận, nên đi thuyền đến tận chùa để hỏi cho rõ nguyên nhân.

Khi thấy thiền sư, Tô Đông Pha lớn tiếng nói: Bài thơ của tôi sai chổ nào mà sư viết như vậy?

Sư cười đáp: Ông nói bát phong bất động nhưng mà chỉ 2 chữ này đã phải bay qua sông rồi.

Qua đó chúng ta thấy tinh thần của tu tập là trong mọi cảnh đều an nhiên bất động, trước trần không vướng mắc, vậy mới thật là tự tại

Tham khảo

• Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất bản xã, 1988.)
• Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.
• Dumoulin, Heinrich:

Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und China, Bern & München 1985.

Geschichte des Zen-Buddhismus II. Japan, Bern & München 1986.