Tohiriy saroyi
Tohiriy saroyi (Dār Ibn Ṭāhir[1]) yoki Tohiriy maydoni/qoʻriqxonasi (al-Ḥarīm al-Ṭāhirī[1]) Bagʻdodda joylashgan Abbosiylar davri saroyi.
Saroy Dajla daryosining gʻarbiy qirgʻogʻida, Zubaydiya fifi deb ataladigan joyda joylashgan. Saroy IX asrda Abbosiylar noibi boʻlib, Xurosonni yarim mustaqil tarzda boshqargan Tohiriylar sulolasi vakili, Bag‘dod hokimi lavozimini egallagan[2] Muhammad ibn Abdulloh ibn Tohir tomonidan qurilgan[1]. Saroy Tohiriy hokimlar qarorgohi boʻlib, harom (ḥarīm) huquqiga ega boʻlgan, yaʼni har kim saroy hududidan boshpana topishi mumkin edi[3].
9-asr oxirida Abbosiy xalifalar Bagʻdodga qaytganidan soʻng, saroy ikkinchi darajali xalifalik saroyiga aylanib[4], asosan xalifalar oʻgʻillari uchun qarorgoh[1] yoki hokimiyatdan agʻdarilgan al-Qohir va al-Muttaqiy kabi xalifalar uchun davlat qamoqxonasi vazifasini bajargan[5]. Xalifalar al-Mutazid va al-Muktafiy, ehtimol al-Muqtadir ham koʻplab Abbosiy shahzodalari bilan birga shu yerda dafn etilgan[1][5].
10-asr oxirida saroyning bir qismini buvayhiy hukmdor Izz ud-Davla sotib olib, uning qarorgohi va shaharning keyingi buvayhiy hokimlari uchun qarorgoh vazifasini bajargan[1]. 1136-yilda saljuqiylar Bag‘dodni qamal qilganda, aholi saroyni talon-taroj qilgan. Omon qolgan qismi esa 1217-yilgi Dajla toshqinida deyarli butunlay vayron bo‘lgan[6].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Busse 2004, s. 193.
- ↑ Le Strange 1922, ss. 118–119.
- ↑ Le Strange 1922, s. 119.
- ↑ Le Strange 1922, ss. 119–120.
- ↑ 5,0 5,1 Le Strange 1922, s. 120.
- ↑ Le Strange 1922, ss. 120–121.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Busse, Heribert. Chalif und Grosskönig - Die Buyiden im Irak (945-1055) (German). Würzburg: Ergon Verlag [1969], 2004. ISBN 3-89913-005-7.
- Le Strange, Guy. Baghdad During the Abbasid Caliphate. From Contemporary Arabic and Persian Sources, Second, Oxford: Clarendon Press, 1922.