Omonqoʻton

Omonqoʻton
Koordinatalari	39°17′55″N 66°55′11″E
Turi	qoʻriqlanmoqda
Qurilish tamomlangan	1947-yil
Xarita

Omonqoʻton – Oʻzbekistondagi ibtidoiy odamlarning yashash joyi boʻlib, gʻor oʻrta paleolit ​​davri – miloddan avvalgi 100-40 ming yillarga oid.

Tavsifi

Omonqoʻton manzilgohi Oʻzbekiston va umuman Oʻrta Osiyo hududida oʻrta paleolit ​​davrining rivojlanish bosqichlaridan birini xarakterlaydi. Topilmalarning oʻziga xos xususiyatlariga koʻra, Omonqoʻton hududi Yevropa, Kavkaz, Shimoliy Afrika va Markaziy Osiyoni qamrab olgan keng musteri madaniyati hududiga kiradi. Gʻordan topilgan suyak qoldiqlari va mehnat qurollari xuddi TeshikTosh grottosidagi kabi tarkib va ​​xarakterga ega boʻlib, Oʻzbekiston hududida inson mavjudligining eng qadimiy dalilidir. Ular faunaning juda xilma-xil dunyosi haqida aniq tasavvur beradi, bu ibtidoiy jamiyatga xos boʻlgan tegishli xoʻjalik turini aks ettiruvchi ushbu hududning qadimgi aholisining ovqatlanishining asosini tashkil qiladi.

Topilma tavsifi

Omonqoʻton makoni Samarqand shahridan 45 km janubda, Zarafshon togʻlarining shimoliy yon bagʻrida, taxminan 1300 m balandlikda, Bulbulzorsoy darasidagi shu nomdagi gʻorda joylashgan. Uni 1947-yilda D. N. Lev topib, bu yerda odamning son suyagining qoldiq qismini topdi. 1947–1957-yillarda Oʻzbekiston (keyinchalik Samarqand) davlat universitetining D. N. Lev rahbarligidagi arxeologik ekspeditsiyasi tomonidan oʻrganilgan.

Omonqoʻton – bu tabiiy grotto, uning kirish qismidan 7,2 m uzunlikdagi koridor boshlanadi va kichik xonada tugaydi. 0,8 m qalinlikdagi kalkerli tuf qatlami bilan ajratilgan madaniy qatlam gʻorning kirish qismida va chuqurligida yotadi.

Qurollar

Bu yerda loy qatlamida koʻmir va oʻchoq qoldiqlari koʻp topilgan; kvarts, kvartsit va chaqmoqtoshdan tayyorlangan buyumlar kamroq miqdorda taqdim etiladi. Hammasi boʻlib 140 ta buyum topildi – nuqtalar, qirgʻichlar, pichoq shaklidagi plitalar, katta kvarts bolgʻasi; yagona namuna – yadro (plitalar sindirilgan yadro).

Suyak qoldiqlari

Yovvoyi hayvonlarning singan va kuygan suyaklarining koʻpligi alohida ahamiyatga ega: muflon (116 bosh), qizil kiyik, elik, Sibir bugʻusi, qoʻngʻir ayiq (39 bosh), boʻrsiq, yovvoyi mushuk, gʻor giyanasi, toshbaqa, marmot, yovvoyi ot. Yirik hayvonlarning suyaklarining koʻp qismi gʻorning tubida edi. Bu holat D. N. Levni bu hayvonlarni ovlash qishda, oziq-ovqat gʻorga kirishda emas, balki uning tubida tayyorlangan degan taxminga olib keldi.