Инсан Хөсәенов

Инсан Хөсәенов
Инсан Хөсәенов
Туган телдә исем	Инсан Галим улы Хөсәенов
Туган	1 гыйнвар 1956 (68 яшь); СССР, РСФСР, ТАССР, Актаныш районы, Иске Солтангол
Милләт	татар
Ватандашлыгы	СССР→; РФ
Һөнәре	биюче, балетмейстер
Балалар	өч улы
Бүләк һәм премияләре

Википедиядә Хөсәенов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Инсан Хөсәенов, Инсан Галим улы Хөсәенов (1956 елның 1 гыйнвары, СССР, РСФСР, ТАССР, Актаныш районы, Иске Солтангол) ― хореограф, балетмейстер, «Агыйдел» дәүләт җыр һәм бию ансамбленең баш балетмейстеры (1982 елдан), сәнгать җитәкчесе. Татарстан АССР атказанган мәдәният хезмәткәре (1988), Татарстан һәм Россия күләмендә уздырылган күп фестивальләр лауреаты.

Тәрҗемәи хәле

1956 елның 1 гыйнварында Татарстан АССР Актаныш районы Иске Солтангол авылында күп балалы (биш малай, биш кызлы) гаиләдә тугызынчы бала булып туган. Әтисе гармунда уйнаган, авыл сәхнәсендә үзе уйнап-җырлап Хәлил ролендә чыгыш ясаган. Инсанга аягына күн кунычлы читек киеп сәхнәгә чыкканчы, озын балаклы итек киеп ферма сазлыгын таптарга, кулына каләм урынына сәнәк тотарга туры килә. Сигезенче классны бетергәч, ике ел фермада бозаулар карый, кичке мәктәптә укып, урта белем ала (1974). 1972―1973 елларда колхоз акчасына Биектау районы Шәпше авылында оештырылган баянчылар курсында укый, бер ел Богады мәдәният йортында эшли. Олы сәхнәгә чыгу елы ― 1974 елда Казаннан килгән балетмейстер Котдус Хөсәенов куйган «Кама» сюитасында катнашып, телевидениедә төшә. «Әтәч» биюе белән сәхнә юлын башлап җибәргән биюче.^[1] Ике ел Совет Армиясе сафларында хезмәт итеп кайта. «Бию коллективы җитәкчесе» белгечлеге буенча Алабугада урнашкан Татарстан республика мәдәният-агарту училищесын (2013 елдан Алабуга мәдәният һәм сәнгать көллияте) тәмамлаган (1979). Училищены тәмамлагач, 1979 елда туган ягына ― Актаныш мәдәният йортына эшкә кайта. 1980 елдан «Агыйдел» җыр һәм бию халык ансамбленең (2012 елдан дәүләт дәүләт җыр һәм бию ансамбле)^[2] баш балетмейстеры, соңрак сәнгать җитәкчесе. Ансамбльнең беренче балетмейстеры Азат Мөхәммәтгали улы Закиров эшкә өйрәтеп, үз урынына калдыра.^[3] 25 ел эшләү дәверендә, йөзләгән яшүсмер егет һәм кызны биергә өйрәтә, татар, мордва, мари, тау халыклары, молдаван, казакъ һ. б. халык биюләрен сәхнәгә куя. Ансамбльнең уңышларында Инсанның зур өлеше бар. Коллектив 1990 елда республиканың Муса Җәлил исемендәге Дәүләт бүләгенә лаек дип табылган. Ул сәхнәгә куйган «Уңыш бәйрәме», «Язгы ташкыннар», «Сабан туе» кебек зур күләмле хореографик композицияләр ансамбльнең зур казанышы булып торалар. «Агыйдел» дәүләт җыр һәм бию ансамбле белән Маҗарстанда (1988), Йошкар-Ола, Мәскәү, Ленинград, Барнаулда, Удмуртия (Воткинск, Камбарка), Уфада, Татарстанның район һәм шәһәрләрендә гастрольләрдә булган.^[4]^[5]

1984―2009 елларда Актаныш СПТУ-80 (хәзерге Актаныш технология техникумы) курсантларының үзешчән бию коллективын җитәкли, әлеге егетләр һәм кызлар «Агыйдел» дәүләт җыр һәм бию ансамбле составын тулыландыралар.

Соңгы вакытта Әлфия Авзалова исемендәге Актаныш район мәдәният йортында балетмейстер, ветераннар бию коллективы җитәкчесе, мәдәният чараларын оештыручы (культорганизатор) булып эшли.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

1988 – Татарстан АССР атказанган мәдәният хезмәткәре
2021 – «Фидакарь хезмәт өчен» медале – мәдәниятне үстерүгә зур өлеш кертүе һәм күпьеллык нәтиҗәле хезмәте өчен^[6]^[7]

Гаиләсе

Өч улы да Актаныш сәнгать мәктәбен тәмамлаган биючеләр. Илдар белән Айнур 2015 елга кадәр «Агыйдел» дәүләт җыр һәм бию ансамблендә биегәннәр. Улы Айнур Инсан улы, Алабуга мәдәният һәм сәнгать көллиятен тәмамлаган хореограф, Ә. Авзалова исемендәге Актаныш район мәдәният йортында «Ядкарь» үзешчән халык (2021) бию коллективы, Актаныш технология техникумында бию ансамбле җитәкчесе.^[8]^[9]^[10]

Моны да карагыз

«Агыйдел» дәүләт җыр һәм бию ансамбле

Искәрмәләр

↑ Без – Агыйдел иленнән. Шәһри Казан, 19.04.2012
↑ Ансамбль песни и танца «Агидель». Об ансамбле(үле сылтама)
↑ Хәтер: Актаныш феномены. «Актаныш», 1.04.2017
↑ Мәгыйс Әһлетдинов. Хөсәенов Инсан Галим улы. Актаныш районы туган як музее, 20.07.2020
↑ Актаныш сәхнәсеннән – Казанга: “Агыйдел” ансамбле – Актанышның милли хәзинәсе, зур байлыгыбыз. 2020 елның 1 февраль көнендә архивланган. Актаныш муниципаль районы , 17.12.2018
↑ Татартан Республикасы Президенты Указы № ПУ-825 25.10.2021(үле сылтама)
↑ Признание заслуг(рус.)
↑ Зилә Нәгыймова. «Җырлы- моңлы, Актанышым!»: изге максат көчле итә. «Актаныш», 9.03.2023
↑ "Ядъкэр" халык бию ансамбле белән якыннанрак танышыйк! YouTube, 14:51
↑ Расписание работы клубных формирований 2021г.

Әдәбият

Ф. М. Моратов, Й. Ә. Хуҗин. Актаныш – туган җирем. Икенче басма. К.: 2010, 218нче бит.

Сылтамалар

Хөсәенов Инсан Галим улы — «Актаныш төбәгеннән чыккан 90 күренекле шәхес» циклыннан. Актаныш районы туган як музее
Ләйсән Тимерова. Бренд. Актанышка кәләпүшле, калфаклы яңа ел килә, бию елы!(үле сылтама) Актаныш муниципаль районы, 19.11.2015
«Мәдәни мәйдан»да (16.12.2022) ТР атказанган мәдәният хезмәткәре Инсан Хөсәенов. YouTube, 22:05

Моны да карагыз

[1] Без – Агыйдел иленнән. Шәһри Казан, 19.04.2012

[2] Ансамбль песни и танца «Агидель». Об ансамбле(үле сылтама)

[3] Хәтер: Актаныш феномены. «Актаныш», 1.04.2017

[4] Мәгыйс Әһлетдинов. Хөсәенов Инсан Галим улы. Актаныш районы туган як музее, 20.07.2020

[5] Актаныш сәхнәсеннән – Казанга: “Агыйдел” ансамбле – Актанышның милли хәзинәсе, зур байлыгыбыз. 2020 елның 1 февраль көнендә архивланган. Актаныш муниципаль районы , 17.12.2018

[6] Татартан Республикасы Президенты Указы № ПУ-825 25.10.2021(үле сылтама)

[7] Признание заслуг(рус.)

[8] Зилә Нәгыймова. «Җырлы- моңлы, Актанышым!»: изге максат көчле итә. «Актаныш», 9.03.2023

[9] "Ядъкэр" халык бию ансамбле белән якыннанрак танышыйк! YouTube, 14:51

[10] Расписание работы клубных формирований 2021г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]