Эчтәлеккә күчү

Джимми Картер

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Джимми Картер latin yazuında])
Джеймс Эрл Картер-кече
Файл:James E. Carter - portrait.gif
Туган телдә исем James Earl Carter, Jr.
Туган 1 октябрь 1924(1924-10-01) (100 яшь)
Плэйнз, Джорджия, АКШ
Яшәгән урын Плейнс
Ватандашлыгы АКШ байрагы АКШ
Әлма-матер Җорҗия Көньяк-көнбатыш дәүләт университеты[d], Җорҗия технология университеты[d], АКШ хәрби-диңгез академиясе[d] һәм Юнион көллияте[d]
Һөнәре сәясәтче
Эш бирүче Эмори университеты[d]
Сәяси фирка АКШ Демократик фиркасе
Җефет Розалин Картер
Балалар Джек Картер[d], Эми Картер[d], Джеймс Эрл Картер III[d][1] һәм Джефф Картер[d][1]
Ата-ана
Кардәшләр Билли Картер[d], Gloria Carter Spann[d] һәм Ruth Carter Stapleton[d]
Бүләк һәм премияләре Нобель премиясе — 2002 Тынычлык өчен Нобель премиясе (2002 ел)
Хәрби дәрәҗә лейтенант
Гыйльми дәрәҗә: фәннәр бакалавры[d]

 Джеймс Эрл Картер-кече Викиҗыентыкта

Джи́мми Ка́ртер (ингл. Jimmy Carter), тулы исеме Джеймс Эрл Картер-кече (ингл. James Earl Carter Jr.) — АКШ сәясәтчесе, илнең 39 нчы президенты (1977—1981). АКШның Демократик фиркасе вәкиле.

1924 елның 1 октябрендә фермер гаиләсендә туа. Бала чагыннан баптизм яклы. Джорджия штатындагы Технологик институтны һәм Хәрби диңгез академиясен тәмамлый. 7 ел су асты көймәсендә әфисәр булып хезмәт итә.

1962 һәм 1964 елларда Джорджия штаты сенатына сайлана. Шул ук штатның губернаторы вазифасына да тәкъдим ителә, ләкин 1966 ел сайлауларында җиңелә. 1970 елда исә ул бу вазифага сайлана. 1976 елда Джимми Картер Демократик фирка тарафыннан президент мөддәтенә тәкъдим ителә һәм бу вазифага 1977 елда керешә.

Президент буларак Джимми Картер либерал-демократик реформалар үткәргән. Тышкы сәясәттә дә активлык күрсәткән. Мәсәлән, Совет гаскәрләренең Әфганстанга керүен ул «халыкара канунны һәм БМО хартиясен тупас рәвештә бозу» дип атаган[2].

Президентлыктан соң да актив эшчәнлек алып бара[3][4].

2002 елда, президент вазифасыннан киткәннән соң ике дистә ел үткәч, аңа Тынычлык өчен Нобель премиясе бирелде[5]. TED конференциясендә чыгыш ясаганы бар.

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Lundy D. R. The Peerage
  2. ↑ Совет көчләренең Әфганстанга керүенә 30 ел
  3. ↑ Картер Төньяк Кореядагы АКШ ватандашын иреккә чыгаруга иреште
  4. ↑ Картер Израильнең кимендә 150 атом коралы булуын белдерде
  5. ↑ Обама: Дөньяны ничек бар, шулай кабул итәм
Элгәре:
Джеральд Форд 		АКШ президенты
1977–1981 		Аннары:
Рональд Рейган
к·б·ү
2001–2025 елларда Тынычлык өчен Нобель премиясе лауреатлары

Кофи Аннан / БМО (2001) • Джимми Картер (2002) • Ширин Эбади (2003) • Вангари Маатаи (2004) • МАГАТЭ / Мөхәммәт әл-Барадеи (2005) • Гремин–Банк / Мөхәммәт Юныс (2006) • Альберт Гор (2007) • Мартти Ахтисаари (2008) • Барак Обама (2009) • Лю Сяобо (2010) • Эллен Серлиф, Лейма Гбоуэ, Тәвәккүл Карман (2011) • Аурупа берлеге (2012) • Химик коралны тыю буенча оешма (2013) • Кайлаш Сатьяртхи / Мәләлә Юсәфзәи (2014) • Тунис милли сөйләшү дүртлеге (2015) • Хуан Мануэль Сантос (2016) • Атом-төш коралын тыю өчен халыкара хәрәкәт (2017) • Дени Муквеге / Надия Мурад (2018) • Абий Әхмәт Али (2019) • БМО Бөтендөнья азык-төлек программасы (2020) • Мария Ресса / Дмитрий Моратов (2021) • Алесь Беляцкий / Мемориал / Гражданлык ирекләре үзәге (2022) • Нәргиз Мөхәммәди (2023) • Нихон Хиданкё (2024) •

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Джимми_Картер&oldid=2330102