İçeriğe atla

United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu

Koordinatlar: 40°03′04″K 78°54′17″B / 40.05111°K 78.90472°B / 40.05111; -78.90472
Vikipedi, özgür ansiklopedi
"Flight 93" ve "United 93" buraya yönlendirilmektedir. Bu maddedeki uçuşu konu alan 2006 yapım film için Uçuş 93 sayfasına, TV filmi için Flight 93 (film) sayfasına, diğer kullanımları için Flight 93 (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu
Uçağın, 11 Eylül 2001 günü izlediği rotayı gösteren harita
Özet
Tarih11 Eylül 2001
BölgeStonycreek, Somerset, Pensilvanya, Amerika Birleşik Devletleri
Koordinatlar40°03′04″K 78°54′17″B / 40.05111°K 78.90472°B / 40.05111; -78.90472
Hava taşıtı

N591UA kaçırılmadan üç gün önce, 8 Eylül 2001'de taksi yaparken
KalkışNewark Uluslararası Havalimanı (EWR)
DestinasyonSan Francisco Uluslararası Havalimanı (SFO)
Yolcu sayısı37 (4 hava korsanı dahil)
Mürettebat7
Ölü sayısı44 (4 hava korsanı dahil)
Kurtulanlar0
Hava taşıtı modeliBoeing 757-222
İşletmeciUnited Airlines
Sefer sayısıUA93
Kuyruk numarasıN591UA

United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu, Amerika Birleşik Devletleri'nde tarifeli iç hat yolcu uçuşu gerçekleştirirken dört el-Kaide üyesi tarafından 11 Eylül saldırılarının bir parçası olarak kaçırılan yolcu uçuşudur. United Airlines'a ait bir Boeing 757-222 tipi uçak ile New Jersey'deki Newark Uluslararası Havalimanı'ndan Kaliforniya'daki San Francisco Uluslararası Havalimanı'na tarifeli rutin sabah uçuşu gerçekleştiriliyordu. Uçak; korsanlarca kaçırıldıktan sonra yolcuların ve mürettebatın kontrolü korsanların elinden almaya çalışması esnasında Pensilvanya'ya bağlı Somerset County'de bir araziye düştü. Dört korsan da dahil olmak üzere uçakta bulunan 44 kişinin tamamı öldü.

Dört korsan kalkıştan 46 dakika sonra uçağın kokpitine baskın düzenledi. Kaptan ve yardımcı pilot ile aralarında yaşanan arbede telsiz aracığıyla hava trafik kontrolörü tarafından duyuldu. Pilotaj eğitimi almış olan korsan Ziyad Cerrah, uçağın kontrolünü ele aldı ve uçağı ABD'nin doğu kıyısına, başkent Washington, DC'ye yönlendirdi. Saldırılarda kilit rol oynadıkları kabul edilen Halid Şeyh Muhammed ve Remzi bin eş-Şeybe, uçağın çarptırılması amaçlanan hedefin Amerikan Kongre Binası olduğunu söyledi ancak hedef kesin olarak belirlenemedi.

Uçakta bulunan birkaç yolcu ve uçuş görevlisi telefon görüşmeleri yaparak kaçırılan başka uçaklar tarafından New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'ne ve Virginia, Arlington County'deki Pentagon'a intihar saldırılarının gerçekleştirildiğini öğrendi. Yolcuların çoğu bunun ardından uçağın kontrolünü korsanlardan geri almaya çalıştı. Mücadele sırasında hava korsanları, uçağın kontrolünü bırakmak yerine uçağı Pittsburgh'un yaklaşık 65 mi (105 km) güneydoğusunda ve Washington, DC'nin 130 mi (210 km) kuzeybatısındaki, Stonycreek Kasabası'nda bulunan bir maden ocağının yakınındaki araziye düşürdüler. Birkaç bölge sakini uçağın yere çarpmasına tanıklık etti ve haber ajansları olayı bir saat içinde bildirmeye başladı.

United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu, 11 Eylül saldırıları sırasında kaçırılan dört uçak arasından (diğerleri American Airlines'ın 11 sefer sayılı uçuşu, American Airlines'ın 77 sefer sayılı uçuşu ve United Airlines'ın 175 sefer sayılı uçuşu olmak üzere) amaçlanan hedefine ulaşamayan tek uçaktır. Uçağın düşüşünden kısa bir süre sonra kaza mahallinin yakınlarında geçici bir anıt inşa edildi.[1] Kalıcı olan 93 Sefer Sayılı Uçuş Ulusal Anıtı'nın inşası 10 Eylül 2011'de tamamlandı[2] ve tamamlanmasından tam olarak dört yıl sonra bir ziyaretçi merkezi açıldı.[3]

Uçuş

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir ABD bayrağı, saldırının anısına United 93'ün kalkış kapısı olan Newark Liberty Uluslararası Havalimanının A Terminalinin 17 numaralı kapısı üzerinde dalgalanıyor.

11 Eylül 2001 günü dört hava korsanı, biletini daha önce aldıkları Newark Uluslararası Havalimanı'ndan San Francisco Uluslararası Havalimanı'na yapılacak United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu için saat 07.03 ile 07.39 (ET) arasında check-in yaptı.[4] 07.03'te Nami ve Gamdi, 07.24'te Haznavi ve 07.39'da Cerrah check-in yaptı. Nami'nin iki, Haznavi'nin bir bagajı vardı. Gamdi ve Cerrah'ın bagajı yoktu.[5] Haznavi, Bilgisayar Destekli Yolcu Ön Tarama Sistemi (CAPPS) tarafından ekstra inceleme için seçilen tek hava korsanıydı.[4] Check-in sırasında alınan bagajı patlayıcılara karşı tarandı ve ardından uçağa yüklendi.[6] Güvenlik kontrol noktasındaki personelin hiçbiri korsanlarla ilgili olağandışı bir şey bildirmedi.[5][7]

Dört korsan uçağa 7.39 ile 7.48 saatleri arasında bindi. Dördünün de birinci sınıf biletleri vardı.[4] Haznavi ve Gamdi uçağa 07.39'da bindi ve sırasıyla 6B ve 3D numaralı koltuklara oturdular. Nami bir dakika sonra bindi ve 3C numaralı koltuğa oturdu. Cerrah, havalimanında bulunan bir umumi telefondan kız arkadaşı Aysel Şengün'ü arayarak "Seni seviyorum" sözlerini defalarca tekrarladı.[8] Saat 07.48'de uçağa bindi ve 1B numaralı koltuğa oturdu.[4][5] Uçak programın bir dakika gerisinde, 08.01'de A17 kapısından ayrıldı.[9] Havalimanındaki yoğun trafik nedeniyle kalkışı saat 08.42'ye kadar gecikti.[9][10] 93 sefer sayılı uçuş kalkış yaptığında; 11 sefer sayılı uçuşun Dünya Ticaret Merkezinin Kuzey Kulesi'ne çarpmasına dört dakika vardı, 175 sefer sayılı uçuş kaçırılıyordu, 77 sefer sayılı uçuş normal bir şekilde tırmanıştaydı ve kaçırılmasına dokuz dakika vardı.[11] 175 sefer sayılı uçuşun Güney Kulesi'ne çarpmasından bir dakika önce 09.02'de, 93 sefer sayılı uçuş 35.000 ft (11.000 m) seyir irtifasına ulaştı.[12]

Diğer uçaklarda saldırıların başlamasıyla birlikte hava trafik yetkilileri, Uçak İletişim Adresleme ve Raporlama Sistemi (ACARS) üzerinden uyarılar göndermeye başladı. United Uçuş Harekât Uzmanı Ed Ballinger, 175 sefer sayılı uçuşun Güney Kulesi'ne çarptığını öğrendikten sonra saat 09.19'da United Airlines uçuşlarına iki uçağın Dünya Ticaret Merkezine çarptığını bildiren ve kokpiti korumalarına dair mesajlar göndermeye başladı.[5][13] Bu sırada ardımcı Pilot LeRoy Homer'in karısı Melody Homer Dünya Ticaret Merkezindeki olayları öğrendikten sonra, saat 09.22'de kocasına iyi olup olmadığını soran bir ACARS mesajı gönderdi.[14] Ballinger ise uyarı mesajını 09.23'te 93 sefer sayılı uçuşa gönderdi. 93 sefer sayılı uçuş saat 09.24'te Ballinger'ın ACARS uyarısını aldı.[15][16] Kaptan Jason Dahl saat 09.26'da Ballinger'dan son mesajını onaylamasını isteyen bir ACARS mesajı gönderdi.[15][16] Ardından 09.27.25'te uçuş ekibi, hava trafik kontrolünden gelen rutin radyo çağrısına yanıt verdi. Bu, kaçırılmadan önce uçuş ekibinin yaptığı son iletişimdi.[13]

Kaçırma

[değiştir | kaynağı değiştir]
"Mayday - 09:28:17"
LeRoy Homer tarafından yapılan saat 09.28.17'deki ilk mayday çağrısı
Mayday - 09:28:50
LeRoy Homer tarafından yapılan saat 09.28.50'deki ikinci mayday çağrısı
"93 sefer sayılı uçuş ile iletişim kurma girişimleri - 9.28'den sonra"
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Kaçırma 09.28'de başladı.[17] Bu ana kadar, 11 ve 175 sefer sayılı uçuşlar Dünya Ticaret Merkezi'ne çoktan çarpmıştı ve 77 sefer sayılı uçuşun Pentagon'a çarpmasına dokuz dakika vardı. Korsanlar büyük olasılıkla emniyet kemeri uyarısı kapatıldıktan ve kabin servisi başladıktan sonra saldırıya başladılar. Uçaktan arayan en az beş yolcunun ifadesine göre bıçak kullanıyorlardı.[5] Aynı gün kaçırılan diğer uçuşlardaki korsanlar uçağı kaçırmak için otuz dakikadan az beklemişlerdi. Ancak 93 sefer sayılı uçuştaki korsanlar saldırıya başlamak 46 dakika beklediler. Neden saldırıya diğer uçuşlara kıyasla bu kadar geç başladıkları bilinmiyor.[5] Kanıtlar, korsanların pilotlara en geç saat 9.28.05'te saldırdıklarını işaret etmektedir. Çünkü uçak bu noktada şiddetli bir dalış -otuz saniyede 680 ft (210 m)- gerçekleştirdi. Saat 09.28.17'de, uçak Cleveland kontrolörü ile civardaki uçak pilotları tarafından duyulan ve "olası bağrışmaların veya bir mücadelenin anlaşılmaz seslerinden" oluşan bir radyo çağrısı yaptı.[4][18] Buna karşılık olarak bir Cleveland Hava Trafik Kontrolörü, "Biri Cleveland'ı mı aradı?" dedi ancak yanıt alamadı.[5] Otuz beş saniye sonra, uçak başka bir radyo çağrısı yaptı. Her iki çağrıda da bir adam "Mayday! Mayday! Çık buradan! Çık buradan! Çık buradan!" diye bağırıyordu.[18] Jason Dahl'ın karısı Sandy Dahl ve LeRoy Homer'ın karısı Melodie Homer kaseti dinlediğinde Melodie, bağıran adamı Yardımcı Pilot LeRoy Homer olarak tanımladı.[19][20][21][22] Hava korsanları uçağı stabil bir hâle getirmeyi başarmadan önce uçak yarım dakika içinde 685 ft (209 m) alçaldı. Kaçırılan diğer üç uçuşun aksine 93 sefer sayılı uçuş, mayday çağrısı yapan tek uçaktı. Pilotlar, Dünya Ticaret Merkezi'ne yapılan saldırılar hakkında uyarıldıkları için muhtemelen kokpite zorla girilmesine karşı dikkatli davrandılar ve saldırıya uğradıklarında kasıtlı olarak mikrofonu açtılar, böylece mücadele sesleri yerdeki yetkililer tarafından duyulabildi. Cleveland Center hava trafik kontrolörü John Werth, bunun sadece bir yardım çağrısı değil, aynı zamanda bir uyarı olduğuna inanıyordu.[23]

93 sefer sayılı uçuşun korsanların kontrolü altına girdiği kesin an asla belirlenemedi. Yetkililer, korsanlarının saat 09.28'de kokpite saldırdıklarını ve kabin ekibi ile yolcuların saldırıya müdahale etme olasılığını en aza indirmek için kokpite saldırmadan önce yolcuları ve kabin ekibini uçağın arkasına taşıdıklarına inanıyor.[5] En az beş yolcunun[5] telefon görüşmelerinde yalnızca üç hava korsanı gördüklerini söylemesi üzerine 9/11 Komisyonu, kokpit ele geçirilene ve yolcular uçağın arkasına götürülene kadar Cerrah'ın yerinde kaldığı ve bundan sonra uçuş kontrollerini devraldığına inanmaktadır.[4]

Uçuş kayıtları, kokpitte en az iki korsanın olduğunu gösteriyor. Ziyad Cerrah pilot olarak tanımlandı ve diğer hava korsanına "Said" olarak seslendiği duyuldu,[24] bu da uçuş simülasyonları ile eğitim almış olan Said el-Gamdi'nin Cerrah'a kontrollerde yardım ettiğini gösteriyor.[24]

Cerrah - 09:31:57
Ziyad Cerrah tarafından yapılan ilk duyuru
Cerrah - 09:39:11
Ziyad Cerrah tarafından yapılan ikinci duyuru

Son otuz dakikayı kaydeden kokpit ses kayıt cihazındaki kayıtlar, saat 09.31.57'de başladı.[24] Bu anda, Cerrah'ın şunları söylediğini kaydetti: "Bayanlar ve baylar: kaptan burada. Lütfen oturun, oturmaya devam edin. Uçakta bir bombamız var. Oturun."[25] Komisyon, Cerrah'ın yolculara bir anons yapmaya çalıştığını ancak yanlış düğmeye basarak Cleveland kontrolörlerine bir radyo çağrısı yaptığını düşünüyor. Muhammed Atta, 11 sefer sayılı uçuşta aynı hatayı yapmıştı.[26] Kontrolör çağrıya "Cleveland merkez, anlaşılamıyor. Yavaşça tekrar söyle." şeklinde yanıt verdi.[27]

CVR kayıtlarında birinci sınıf kabin görevlisi Debbie Welsh olduğu düşünülen bir kadının arka planda esir tutulduğu ve korsanlarla mücadele ederken ve "Lütfen, lütfen beni incitme..." diye yalvardığı duyuldu.[24][28] Cerrah 09.35.09'da otopilotu uçağı doğuya yönlendirecek şekilde ayarladı.[29] Uçak, 40.700 ft (12.400 m) irtifaya tırmandı ve hava trafik kontrolörleri birkaç uçağı hemen 93 sefer sayılı uçuşun önünden çekti.[5][27] CVR kayıtlarında Kokpitteki kadının öldürülmeden veya başka bir şekilde susturulmadan önce "ölmek istemiyorum, ölmek istemiyorum" dediği ve ardından ardından korsanlardan birinin Arapça "Her şey yolunda. Bitirdim." dediği duyuldu.[24][28]

09.39'da, 77 sefer sayılı uçuşun Pentagon'a çarpmasından iki dakika sonra, hava trafik kontrolörleri Cerrah'ın "Ah. Kaptan burada; Hepinizin oturmaya devam etmesini söylemek istiyorum. Uçakta bir bombamız var, havalimanına geri dönüyoruz ve taleplerimiz var. Bu yüzden lütfen sessiz olun." dediğini duydular.[24][30] Bu, hava trafik kontrolörleri ile uçağın arasındaki son iletişimdi. Komisyona göre hava korsanları, 93 sefer sayılı uçuşa yapılan kokpite izinsiz giriş uyarısı ve New York saldırılarının bildirilmesini de içeren United Airlines'ın yaptığı kıtalararası uçuşlarının kokpitlerine gönderdiği mesajlardan Dünya Ticaret Merkezi'ne yapılan başarılı saldırıları öğrenmiş olabilirler.[4] Yolcular ve mürettebat, GTE hava ve cep telefonlarını kullanarak saat 09.30'dan itibaren yetkililerle ve aile üyeleriyle telefon görüşmeleri yapmaya başladılar. Toplam 35 telefon görüşmesi gerçekleşti.[31] On yolcu ve iki mürettebat; ailelerine, arkadaşlarına ve yerdeki diğer kişilere bağlantı kurarak bilgi sağlamayı başardı.[4] En az iki kişi, hava korsanlarının yolcuların arama yaptığını bildiklerini ancak umursamadıklarını bildirdi.[5] Pilot Cerrah'ın arama yapıldığından haberdar olup olmadığı ve korsanların neden arama yapılmasını umursamadıkları belirlenemedi.[5] Telefon görüşmeleri esnasında yolcular pek çok bilgi aktardı: uçak kaçırılmıştı, korsanlar bıçak kullanıyorlardı ve bombaları vardı, korsanlar kokpite girmişti, korsanları kırmızı bandana takıyordu, yolcular uçağın arkasına gitmeye zorlandı, bir yolcu bıçaklandı (en az iki kişi tarafından bildirildi) ve kişi öldü (bir kişi tarafından bildirildi), iki kişi yerde yatıyordu ya da ölmüştü, muhtemelen kaptan ve yardımcı pilot ile bir uçuş görevlisi öldürülmüştü.[5]

Tom Burnett, saat 09.30.32'de karısını arayarak birkaç telefon görüşmesi yaptı. Koltuğu 4. sırada olmasına rağmen aramayı 24. ve 25. sıradan yaptı.[18][32] Burnett, uçakta bomba olduğunu söyleyen adamlar tarafından kaçırıldığını söyledi. Ayrıca bir yolcunun bıçaklandığını ve söyledikleri bombanın yolcuları kontrol etmek için bir yalan olduğuna inandığını söyledi.[32] Telefon görüşmelerinin birinde karısı Burnett'i Dünya Ticaret Merkezi'ne yapılan saldırılardan haberdar etti ve Burnett bunun üzerine, korsanlar hakkında "uçağı düşürmekten bahsediyorlar. Aman Tanrım. Bu bir intihar saldırısı." dedi. Burnett saldırılar hakkında bilgi istemeye başladı, zaman zaman karısının dediklerini uçaktaki diğer kişiler anlatmak için sözünü kesiyordu. "Merak etme, bir şeyler yapacağız" diyerek aramayı sonlandırdı.[33][34]

"Jack, cevapla tatlım, beni duyuyor musun? Tamam. Sadece uçakla ilgili küçük bir sorun olduğunu söylemek istiyorum. İyiyim. Tamamen iyiyim. Sadece seni ne kadar sevdiğimi söylemek istiyorum."
Hamile yolcu Lauren Grandcolas'ın saat 09.39.21 saatinde bıraktığı mesaj[35]

Kim olduğu bilinmeyen bir uçuş görevlisi, 09.32.29'da United Airlines bakım tesisiyle iletişim kurmaya çalıştı. Çağrı 95 saniye sürdü; ancak çağrı isteği sırada olduğu için bu süre içerisinde kabul edilmedi.[5] Uçuş görevlisi Sandra Bradshaw, 33. sıradan saat 09:35:40'ta bakım tesisini aradı.[18] Uçağın, kabinde ve kokpitte bulunan ve bir uçuş görevlisini -muhtemelen Debbie Welsh'i- bıçaklayan bıçaklı adamlar tarafından kaçırıldığını söyledi.[32] Mark Bingham 25. sıradan saat 09.37.03'te annesini aradı. Uçağın bomba taşıdığını iddia eden üç kişi tarafından kaçırıldığını söyledi.[36] Jeremy Glick, 27. sıradan saat 09.37.41'de karısını aradı ve uçağın bıçak kullanan, kırmızı bandana giyen "İranlı" gibi gözüken üç koyu tenli adam tarafından kaçırıldığını söyledi.[4][32] Glick'in araması, uçuşun sonuna kadar bağlı kaldı.[18] Yolcuların, korsanlara karsı hücum edip etmeme konusunda oy kullandıklarını söyledi.[5]

Doğu Kıyısı uçuşlarının hava trafik kontrol koordinatörü Alessandro "Sandy" Rogers, Herndon, Virginia'daki Federal Havacılık İdaresi (FAA) Herndon Komuta Merkezini 93 sefer sayılı uçuşun yanıt vermediği ve rotanın dışına çıktığı konusunda uyardı. Bundan bir dakika sonra, uçağın transponderı kapatıldı ancak Cleveland kontrolörü uçağı birincil radarda görmeye devam etti.[27] Herndon Komuta Merkezi, 93 sefer sayılı uçuşla ilgili bilgileri FAA merkezine iletti.

Joseph DeLuca uçağın kaçırıldığını söylemek için 26. sıradan saat 09.43.03'te babasını aradı.[5] Todd Beamer 32. sıradan saat 09.43.48'de karısını aramaya çalıştı ancak çağrı GTE telefon operatörü Lisa D. Jefferson'a yönlendirildi.[32] Beamer, operatöre uçağın kaçırıldığını ve pilot olduğunu düşündüğü iki kişinin yerde ölü veya yaralı bir şekilde yattığını söyledi. Ayrıca korsanlardan birinin beline bomba gibi görünen kırmızı bir kuşak olduğunu söyledi.[37] Korsanlar uçağı aniden güneye çevirdiğinde, Beamer kısa bir süre paniğe kapıldı ve "Düşüyoruz! Düşüyoruz!" diye bağırdı.[38][39][40] Saat 09.40'ta korsanların sürekli olarak otomatik pilotta sorun yaşadıklarını ve otomatik pilotun ayarları ile oynadıklarını gösteren sesler vardı. Dahl, otomatik pilotu tekrar tekrar devre dışı bırakarak, Cerrah ile beraber uçağı kontrol etmeye uğraşmaya devam etti.[41] Korsanlardan biri otomatik pilotu ayarlamak için kullanılan bir düğmeden bahsederek Arapça "Bu yeşil düğme mi?" diye sordu. Diğer korsan da "Evet, bu o." diyerek yanıtladı.[41] Saat 09.41.56'da CVR, "anadili İngilizce, kısık sesle konuşan erkek" olarak tanımlanan, muhtemelen Dahl'ın sesini yakaladı. Adam inleyen bir ses tonuyla "Oh, adamım!" dedi.[42] Bir korsanın muhtemelen Yardımcı Pilot Homer'dan bahsederek "Onları bilgilendir ve pilotla konuşmalarını söyle. Pilotu geri getir." dediği duyuldu, bu da Melodie'nin; Homer'ın kokpitten çıkarıldığı ve yerde yatan insanlardan biri olduğu ancak muhtemelen hala hayatta olduğu inancına yol açtı.[19][20][21][42] San Francisco'daki bir United çalışanı saat 09.46'da uçağa bir ACARS mesajı gönderdi: "Olay raporunu duydum. Lütfen her şeyin normal olduğunu onaylayın."[5] Linda Gronlund saat 09.46.05'te kız kardeşi Elsa Strong'u aradı ve ona uçakta bombalı adamlar olduğunu söyleyen bir mesaj bıraktı.[43]

CeeCee Lyles
CeeCee Lyles tarafından yapılan telefon çağrısı

Uçuş görevlisi CeeCee Lyles, saat 09.47.57'de kocasını aradı ve uçağın kaçırıldığını söyleyen bir mesaj bıraktı.[18] Marion Britton, saat 09:49:12''de arkadaşı Fred Fiumano'yu aradı.[9] Uçuş görevlisi Sandra Bradshaw, saat 09.50.04'te kocasını aradı ve kocasına, korsanlara atmak için su ısıttığını söyledi.[18] Yolcu Lauren Grandcolas, biri kalkıştan önce biri kaçırma sırasında olmak üzere kocasını iki kez aradı. Kocası iki aramasına da cevap vermedi. Daha sonra telefonunu Honor Elizabeth Wainio'ya uzattı.[9] Wainio saat 09.53.43'te üvey annesini aradı ve dört buçuk dakika sonra "Gitmem gerek. Kokpite giriyorlar. Seni seviyorum." diyerek konuşmasını sonlandırdı.[44] Cerrah, saat 09.55.11'de uçağı Washington, D.C.'ye yönlendirmek için Reagan Ulusal Havalimanı'ndaki VOR seyir yardımını aradı.[14] Bradshaw telefonda kocasına "Herkes birinci sınıfa koşuyor. Gitmeliyim. Hoşça kal." dedi.[5][45] Beamer, Jefferson'a grubun korsanların planlarını uygulamalarından önce korsanların üzerine atlamayı ve uçağı yere indirmeyi planladığını söyledi.[39] Beamer, Jefferson'la birlikte Gerçek Dua'yı ve 23. Mezmur'u okudu ve diğerlerini de katılmaya teşvik etti. Beamer, Jefferson'a "Başaramazsam, lütfen ailemi ara ve onları ne kadar sevdiğimi söyle." dedi. Bundan sonra Jefferson boğuk sesler duydu ve Beamer "Hazır mısınız? Tamam. Hadi gidelim!" dedi. Bunlar Beamer'in Jefferson'a son sözleriydi.[38][39][40]

Kaçırılması sırasında 93 sefer sayılı uçuş, Ontario Gölü üzerindeki bir mikro yerçekimi uçuşundan dönen bir NASA'ya ait bir KC-135'in normalde olması gereken 2.000 ft (610 m) yerine 1.000 ft (300 m) yakınından geçti. NASA pilotu Dominic Del Rosso, o sabah radyo telsizindeki sessizliğin ne kadar tuhaf olduğunu düşündüğünü söyledi.[46]

Yolcu ayaklanması

[değiştir | kaynağı değiştir]
"Hazır mısınız beyler? Tamam. Hadi gidelim!"

(İngilizce: "Are you guys ready? Okay. Let's roll!")

Todd Beamer'in son sözleri operatör Lisa Jefferson tarafından duyuldu.[47]

Yolcuların harekete geçip geçmeme konusunda oy vermelerinin ardından saat 09.57'de yolcu ayaklanması başladı.[4] Bu ana kadar 77 sefer sayılı uçuş Pentagon'a, 11 ve 175 sefer sayılı uçuşlar ise Dünya Ticaret Merkezi kulelerine düşürülmüştü. Ayaklanma başladığında hava korsanları uçağa şiddetle manevra yaptırmaya başladı ve uçak Washington, DC rotasından çıktı.[4] Kokpitteki hava korsanları 09.75.55'te ayaklanmanın farkına vardılar. Cerrah, "Bir şey mi var? Kavga mı?" diyerek bağırdı.[24]

Edward Felt 09.58'de, uçağın arka tuvaletinde, bilgi almak için cep telefonuyla 9-1-1'i aradı.[18] Çağrıya 911 memuru John Shaw tarafından cevap verildi ve Felt, çağrı kesilmeden önce kaçırma olayını anlatabildi.[48] Birçok haber, (başlangıçta bir 9-1-1 süpervizörünün çağrıyı duyduktan sonraki açıklamasına dayanarak) Edward Felt'in bir patlama duyduğunu ve uçakta belirsiz bir yerden duman gördüğünü bildirdi.[49][50] Bu haberler, daha sonra kaydı dinleyen Shaw ve Felt'in eşi Sandra tarafından desteklenmedi.[51]

CeeCee Lyles, bir cep telefonundan kocasını bir kez daha aradı ve ona yolcuların zorla kokpite girdiklerini söyledi.[5] Cerrah, yolcuların dengesini bozmak için uçağı sola ve sağa yatırmaya başladı. 09:58:57 kokpitte başka bir hava korsanına kapıdan bahsederek "Buraya girmek istiyorlar. Tut, içeriden tut. İçeriden tut. Tut." dedi.[24][52] Cerrah, 09.59.52'de taktik değiştirdi ve saldırıyı engellemek için uçağın burnunu yukarı aşağı hareket ettirmeye başladı.[4][52]

Kokpit ses kayıt cihazı; çarpma, bağırma ve cam ile tabakların kırılma seslerini yakaladı.[53] Beş saniyelik bir süre içinde üç kez, kokpitin dışındaki bir hava korsanının haykırışları duyuldu, bu da kokpitin dışında nöbet tutan bir korsanın yolcular tarafından saldırıya uğradığını gösteriyor.[54] Cerrah uçağı saat 10.00.03'te stabil hale getirdi.[4] Beş saniye sonra "Öyle mi? Bitirelim mi?" dedi. Başka bir hava korsanı "Hayır. Henüz değil. Hepsi geldiğinde bitiririz." dedi.[24] Cerrah bir kez daha uçağı yukarı aşağı hareket ettirmeye başladı. Arka planda bir yolcu saat 10.25.25'te ağlayarak "Kokpitte. Yapmazsak öleceğiz." dedi. On altı saniye sonra, başka bir yolcu muhtemelen yemek arabasından bahsederek "Yuvarla!" diye bağırdı.[4] Ses kayıt cihazı, yemek arabasını koçbaşı olarak kullanarak kokpit kapısına vuran yolcuların sesini yakaladı.[55] Cerrah 10.01.00'da manevra yapmayı durdurdu ve iki kez tekbir okudu. Ardından başka bir hava korsanına "Öyle mi? Yani, düşürelim mi?" diye sordu. Diğer korsan da "Evet, çek, aşağı çek." şeklinde cevap verdi.[4] Yolcular saldırılarına ederken 10.02.17'de bir erkek yolcu "Yukarı kaldır!" dedi. Bir saniye sonra bir korsan "Aşağı çek. Aşağı çek." dedi. 10.02.33'te Cerrah, muhtemelen uçağın lövyesinden bahsederek Arapça "Hey! Hey! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver! Onu bana ver!" diye bağırdı.[56]

Uçak pike yapmaya başlarken uçağın lövyesi sertçe sağa çevrildi. Uçak ters döndü ve hava korsanlarından biri tekbir ederek bağırmaya başladı. Devam eden yolcu ayaklanmasının sesleri arasında uçak hızlandı, bağırma ve vızlama sesleri kayıt cihazı tarafından duyuldu. Ardından bir cam kırılma sesi üzerinde kokpitteki bir korsanın "Hayır!" diye bağırdığı duyuldu. Kayıt cihazı tarafından kaydedilen son kelimeler, İngilizce olarak "Yukarı çek." diyen sakin bir sesti.[57] Ardından uçak Washington, DC'den yaklaşık 20 dakikalık mesafedeki Stonycreek, Pensilvanya'da bulunan boş bir araziye 504 knot (933 km/sa; 259 m/s; 580 mph) hızla çakıldı.[4] Ses kayıt cihazının kaydettiği son ses 10.03.09'da kaydedildi.[24] Son uçuş verileri 10.03.10'da kaydedildi.[58] Yolcuların bazı aile fertleri ile soruşturma görevlileri arasında yolcuların kokpite girmeyi veya kokpit kapısını kırmayı başarıp başaramadığı konusunda bir ihtilaf var. 9/11 Komisyonu Raporu şu sonuca varmıştır: "uçağın kontrolü korsanlarda kaldı ancak yolcuların üstesinden gelmek için sadece saniyelerinin olduğuna karar vermiş olmalılar."[4] Ses kayıtlarını dinleyen aile fertlerinin çoğu, yolcuların kokpite girdiklerine[57] ve kokpit kapısını koruyan korsanlardan en az birini öldürdüğüne inanıyor; bazıları ise yolcuların ve korsanların, lövyeyi kontrol altına almak için mücadele ettikleri şeklinde yorumladı.[59][60] Korsanların kapıyı tutma çabaları, yolcuların kokpite girmesini engellemiş olabilir.

Beyaz Saray'daki Başkanlık Acil Durum Operasyon Merkezi'nde bulunan Başkan Yardımcısı Dick Cheney başta 93 sefer sayılı uçağın düşürülmesine izin verdi, uçağın boş bir araziye düştüğünü öğrenince "Sanırım o uçakta bir kahramanlık gerçekleşti." dedi.[61]

Kaza

[değiştir | kaynağı değiştir]
93 sefer sayılı uçuşun kaza mahalli

Uçak; saat 10.03.11'de Indian Lake ve Shanksville, Pensilvanya yakınlarında; Somerset County'deki Stonycreek Kasabasında bulunan, PBS Coals'a ait olan ve Diamond T. Madeni olarak bilinen geri kazanılmış bir kömür açık ocak madeninin yakınındaki araziye düştü.[62] Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu, uçağın 489 knot (906 km/sa; 252 m/s; 563 mph) hızla tepetaklak bir şekilde, burun zemine 40 derece açıyla düştüğünü bildirdi.[12] Kazanın oluşturduğu darbe, sekiz ila on fit (iki buçuk ila üç metre) derinliğinde ve otuz ila elli fit (dokuz ila on beş metre) genişliğinde bir krater oluşturdu.[63] Uçaktaki 44 kişinin tamamı öldü.[64] Pek çok medya raporu ve görgü tanığı, kaza saatinin 10.06 veya 10.10 olduğunu söyledi;[65][66][67] bölgedeki sismografik verilerin ilk analizi neticesinde kazanın saat 10.06'da meydana geldiği sonucuna varıldı[68] ancak 9/11 Komisyonu raporu, bu analizin kesin olmadığını ve geri çekildiğini belirtiyor.[69] 9/11 Komisyonu; uçuş kayıt cihazlarının durduğu zamana, radar verilerinin analizine, kızılötesi uydu verilerine ve hava trafik kontrol iletimlerine dayanarak[4] kazanın 10:03'te gerçekleştiğini bildirdi.[70][71]

Uçak gövdesinin bir parçası

Yerel sakinlerden Kelly Leverknight, uçağı duyduğunda saldırı haberlerini izliyordu. "Uçağı duydum, ön kapıdan çıktım ve düşerken gördüm. Okula doğru gidiyordu, panikledim çünkü üç çocuğum da oradaydı. Sonra patlamayı duydunuz, hissettiniz ve ateş ile dumanı gördünüz."[72][73] Başka bir görgü tanığı, Eric Peterson uçağı duyduğunda yukarı baktı: "Yeterince alçaktı, muhtemelen perçinleri sayabileceğimi düşündüm. Uçağın üst kısmını, altına kıyasla daha fazla görebiliyordunuz. Tepetaklaktı. Büyük bir patlama oldu ve alevleri görebiliyordunuz. Alevler, sonra duman ve ardından devasa bir mantar bulutu."[74] Val McClatchey, uçağı duyduğunda saldırıların görüntülerini izliyordu. Uçağı kısa bir süre gördü ve ardından çarpma sesini duydu. Kaza, elektriği kesilmesine ve telefon hatlarının çalışmamasına neden oldu. McClatchey kamerasını aldı ve patlamanın çıkardığı duman bulutunun bilinen tek resmini çekti.[75][76] Eylül 2011'de saldırıların 10. yıldönümünden kısa bir süre önce, Dave Berkebile tarafından kaza mahallinden 2,5 mil (4 km) uzaklıktaki bahçesinden yükselen duman bulutlarını çektiği videosu YouTube'da yayınlandı.[77][78]

Kaza bölgesinde bulunan 93 sefer sayılı uçuşun enkazı. United Airlines'ın uçaklarında kullanılan "Battleship Grey" kaplaması görülebilir.

İlk müdahale ekipleri kaza mahalline saat 10.06'dan sonra ulaştı.[47] Cleveland Center kontrolörleri saat 10.07'de uçağın düştüğünün farkında olmadan Kuzeydoğu Hava Savunma Sektörüne (NEADS) 93 sefer sayılı uçuşta bir bomba olduğunu ve bilinen son konumu bildirdi. Bu çağrıyla beraber silahlı kuvvetler uçuşla ilgili ilk kez bilgilendirildi.[5] Ballinger, 93 sefer sayılı uçağa saat 10.10'da son bir ACARS mesajı gönderdi: "DC'ye yönlendirmeyin. Bu bir seçenek değil." Mesajını bir dakika sonra tekrarladı. Herndon Komuta Merkezi, saat 10.13'te FAA karargâhını 93 sefer sayılı uçuşun düştüğü konusunda uyardı.[5] NEADS, 93 sefer sayılı uçuşun durumu hakkındaki bir güncelleme için Washington Hava Yolu Trafik Kontrol Merkezini aradı ve uçağın düştüğüne dair bilgilendirildi.[79]

Dünya Ticaret Merkezi'nin çöküşünü haber yapan CNN muhabiri Aaron Brown saat 10.37'de kazayı duyurdu: "Raporlar alıyoruz, çok sayıda rapor alıyoruz ve bunları ne zaman onaylayıp onaylamadığımızı söylemeye dikkat etmek istiyoruz ancak Pensilvanya'da bir 747'nin düştüğüne dair bir raporumuz var ve bu noktada bu teyit edilmemiş durumda."[80] Bunu 10.49'da bildirerek devam etti: "Bu sabah, Pensilvanya'nın batısındaki Somerset County Havalimanı'nın kuzeyinde, Pittsburgh'dan çok da uzak olmayan, yaklaşık 80 mil mesafede bir Boeing 767 jetinin düştüğüne dair bir rapor aldık. Havayolunu veya kimin uçağı olduğunu bilmiyorum, size az önce verdiklerimin ötesinde hiçbir ayrıntıya sahip değiliz."[81]

Sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaza yerinde DNA kurtarma işlemleri

93 sefer sayılı uçuş, çarpma anında şiddetli bir şekilde parçalandı. Uçak enkazının çoğu, çarpmanın oluşturduğu kraterin yakınlarında bulundu.[81] Araştırmacılar, New Baltimore'daki çarpma noktasından 13 kilometreye kadar dağılmış kağıt ve naylon gibi üzere çok sayıda hafif parça buldular.[82] Bazı küçük uçak parçaları ise 2,4 km uzaklıktaki Indian Lake'te bulundu.[83] Tüm ceset kalıntıları, çarpma noktasını çevreleyen 70 dönümlük (28 hektar) bir alanda bulundu.[83] Somerset County Adli Tıp Uzmanı Wally Miller, kalıntıların araştırılması ve tanımlanmasında rol aldı. Enkazı incelerken tespit edebildiği tek ceset parçası bir omurga parçasıydı.[84] Miller daha sonra toplamda yaklaşık 272 kilogram ağırlığında; yaklaşık 1500 parça ceset kalıntısı, toplamın ceset kalıntılarının yaklaşık yüzde sekizini, buldu ve tanımladı.[85] Geri kalan parçalar, çarpmanın etkisiyle yanıp kül oldu.[86] Araştırmacılar 22 Eylül'e kadar dört, 24 Eylül'e kadar on bir kişinin cesedini tanımladı.[87][88] 29 Eylül'e kadar başka birinin daha cesedini tanımladılar.[89] 27 Ekim'e kadar 34 yolcunun,[90] 21 Aralık'a kadar uçaktaki tüm insanların cesedi tanımlandı. Ceset kalıntıları o kadar parçalanmıştı ki, araştırmacılar uçak düşmeden önce kimin ölüp ölmediğini belirleyemediler. 40 kurbanın ölüm belgelerindeki ölüm nedenini cinayet olarak belirtildi, dört korsanın ölüm nedeni ise intihar olarak belirtildi.[91] Kurbanların kalıntıları ve kişisel eşyaları ailelerine iade edildi.[92] Korsanların tespit edilen kalıntıları, delil olarak Federal Soruşturma Bürosu'na (FBI) teslim edildi.[93]

Motorlardan biri topraktan çıkartılırken

Araştırmacılar ayrıca çakmağa gizlenmiş bir bıçak buldular.[94] 13 Eylül'de uçuş veri kayıt cihazını ve ertesi gün kokpit ses kayıt cihazını buldular.[95][96] Ses kayıt cihazı, kraterin 8 metre (26 ft 3 in) altına gömülü olarak bulundu. FBI, başlangıçta Kongre Üyesi Ellen Tauscher ve uçakta bulunanların aile fertlerinin taleplerini reddederek ses kaydını yayınlamayı reddetti.[97] Daha sonra 93 sefer sayılı uçuş kurbanlarının yakınlarının, 18 Nisan 2002'de kapalı bir oturumda kaydı dinlemelerine izin verildi.[98] Zacarias Moussaoui davasının jüri üyeleri, davanın bir parçası olarak kaydı dinledi ve tutanak 12 Nisan 2006'da kamuoyuna açıklandı.[99]

Amerika Birleşik Devletleri First Lady'si Michelle Obama ve olayın yaşandığı dönemin First Lady'si Laura Bush, kaza bölgesini incelerken (Eylül 2010)

93 sefer sayılı uçuştaki tüm yolcular ve mürettebat, 19 Eylül 2001'de Kongre Altın Madalyası'na aday gösterildi.[100] Kongre üyesi Bill Shuster 2006'da bu yönde bir yasa tasarısı sundu[101] ve 11 Eylül 2014'te madalya verildi.[102] Madalyanın ön yüzünde "A common field one day, a field of honor forever" ve "Kongre Yasası 2011" yazılıdır. Madalyanın arka yüzünde ise 40 yıldız (yolcuların ve mürettebatın onuruna), defne dallarını tutan koruyucu bir kartal, ABD Kongre Binası'nın batı cephesi ve "11 Eylül 2001'de Pensilvanya'da hayatını kaybeden 93 sefer sayılı uçuşun yolcuları ve mürettebatını onurlandırıyoruz. Onların cesur eylemleri sonsuza dek hatırlanacak." yazısı yer almaktadır.[103]

Beamer'in duyulan son sözleri olan "let's roll" (Türkçe: "hadi gidelim") ulusal bir slogan haline geldi.[44] New York ve New Jersey Liman İdaresi tarafından, Newark Uluslararası Havalimanı'nın adı Newark Liberty Uluslararası Havalimanı olarak değiştirildi ve Terminal A'daki A17 kapısının üzerinde bir Amerikan Bayrağı dikildi.[104] 93 sefer sayılı uçuş, The Flight That Fought Back, Flight 93 dahil olmak üzere çeşitli film ve belgesellere ve Uçuş 93 uzun metrajlı filmine konu olmuştur.[105][106]

Kaçırılma olayının ardından United Airlines, sefer sayısı olarak "93"ü kullanmayı bıraktı. United Airlines hala Newark'tan San Francisco'ya birçok aktarmasız uçuş düzenlemektedir. Mayıs 2016 itibarıyla, hala bir Boeing 757 ile Newark'tan San Francisco'ya düzenli sabah 8.00 seferleri gerçekleştirilmektedir. Ancak artık sefer sayısı 93 değil 497'dir. Mayıs 2011'de United Airlines'ın 93 ve 175 sefer sayıları, Continental tarafından codeshare ile yeniden kullanılmaya başlanacağı bildirildi. Bu da United Airlines'ın pilotlarını temsil eden işçi sendikasında ve medyada tepki çekti.[107][108][109] United Airlines, bunun bir hata olduğunu, sefer sayılarının "yanlışlıkla eski haline getirildiğini" ve kullanılmaya başlanmayacağını açıkladı.[107]

Uçak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaçırılan uçak, Haziran 1996'da United Airlines'a teslim edilen N591UA[110] tescilli ve 182 yolcu kapasiteli bir Boeing 757-222'ydi.[111][112] 11 Eylül'de kaçırılan uçuş sırasında uçakta korsanlar dahil 37 yolcu ve yedi mürettebat vardı. 93 sefer sayılı uçuşun önceki üç aylık dönemde ortalama doluluk oranı %52 olmasına rağmen kaza günü sadece %20 doluydu.[5] Uçakta ikisi pilot ve beşi uçuş görevlisi olmak üzere toplam 7 mürettebat bulunuyordu. Bunlar; Kaptan Pilot Jason Dahl, Yardımcı Pilot LeRoy Homer Jr. ve kabin görevlileri Lorraine Bay, Sandra Bradshaw, Wanda Green, CeeCee Lyles ve Deborah Welsh idi.[113]

Hava korsanları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçağı kaçıran dört el-Kaide mensubunun lideri Ziyad Cerrah'tı.[114] Lübnanlı Cerrah, orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak Beyrut'da doğdu ve seküler bir şekilde yetiştirildi.[115] Pilot olmak istiyordu. 1996'da kuzeniyle Greifswald, Almanya'ya taşındı ve Greifswald Üniversitesinde Almanca kursuna kaydoldu.[116] Bir yıl sonra Hamburg'a taşındı ve Hamburg Uygulamalı Bilimler Üniversitesinde havacılık mühendisliği okumaya başladı.[116][117][118] Hamburg'da dindar bir Müslüman oldu ve radikal Hamburg hücresiyle ilişkilendirildi.[117][119][kime göre?]

Cerrah, Kasım 1999'da Hamburg'dan ayrılıp Afganistan'a gitti ve orada üç ay geçirdi.[120] Bu sırada, Ocak 2000'de El-Kaide lideri Usame bin Ladin ile görüştü ve ona sadakat yemini etti.[116][121] Ocak ayının sonunda Hamburg'a döndü ve Şubat ayında, pasaportunun çalındığını bildirerek önceki seyahatlerinin damgalarını içermeyen yeni bir pasaport aldı.[122][123] Mayıs 2000'de Berlin'deki ABD Büyükelçiliği'nden vize aldı[124] ve uçuş dersleri almak için Florida'ya taşındı. Ayrıca sokak dövüşü ve kendini savunma teknikleri eğitimi almaya başladı.[125][126] Kasım 2000'de pilot lisansını aldı.[116] Saldırılardan önceki aylarda Almanya'daki kız arkadaşı Aysel Şengün'le[127] ve Lübnan'daki ailesiyle iletişimini sürdürdü.[128] Bu yakın temas, komplonun taktik lideri olan Muhammed Atta'yı endişelendiriyordu. El-Kaide planlamacıları Cerrah'ın plandan vazgeçmesi durumunda yerini Zacarias Moussaoui'nin almasını düşünmüş olabilirler.[129]

Dört hava korsanı, kokpite saldırmak ve mürettebatı alt etmek için eğitildi ve üçü 93 sefer sayılı uçuş sırasında Cerrah'a eşlik etti. Birinci hava korsanı Ahmed en-Nami, 28 Mayıs 2001'de United Airlines'ın 175 sefer sayılı uçuşunu kaçıran Hamza el-Gamdi ve Muhand eş-Şehri ile beraber altı aylık turist vizesiyle Miami, Florida'ya geldi. İkinci hava korsanı Ahmed el-Haznavi, 8 Haziran'da American Airlines'ın 11 sefer sayılı uçuşunu kaçıran Vail eş-Şehri ile Miami'ye geldi. Üçüncü hava korsanı Said el-Gamdi, 27 Haziran'da 175 sefer sayılı uçağı kaçıran Fayez Banihammad ile Orlando, Florida'ya geldi.[125]

3 Ağustos 2001'de, beşinci hava korsanı olarak planlanan Muhammed el-Kahtani, Dubai'den Orlando'ya uçtu. Yanında bulunan 2.800 dolar ile geçinebileceğinden ve tek yön bilet kullandığı için yasa dışı bir göçmen olma niyetinde olduğundan şüphelenen yetkililer Kahtani'yi sorguladı. Sorgunun ardından sınır dışı edildi ve Dubai'ye geri gönderildi. Dubai'ye gönderildikten sonra Suudi Arabistan'a döndü.[130] Cerrah ile el-Gamdi'nin pasaportları, 93 sefer sayılı uçuşun kaza mahallinde bulundu.[131]

Kaçırılan diğer üç uçuşun hepsinde beşer korsan olmasına rağmen 93 sefer sayılı uçuşta yalnızca dört korsan olması, 20. hava korsanı spekülasyonlarına yol açtı. 9/11 Komisyonu, Muhammed el-Kahtani'nin bu rol için olası aday olduğunu ancak bir ay önce Amerika Birleşik Devletleri'ne girişi reddedildiği için katılamadığını düşünüyor.[4]

Olası hedefler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Korsanlar 93 sefer sayılı uçuşu hedeflerine ulaştıramadığı için, uçağın çarpılması amaçlanan yer hiçbir zaman kesin olarak doğrulanmadı.[132] Saldırılardan önce Halid Şeyh Muhammed, Usame bin Ladin ve Muhammed Atıf; potansiyel hedeflerin bir listesini oluşturmuştu.[122] Bin Ladin, Beyaz Saray'ı ve Pentagon'u yok etmek istiyordu. Halid Şeyh Muhammed, Dünya Ticaret Merkezi'ne saldırmak istiyordu ve üçü de Kongre Binası'nı vurmak istiyordu. Hedeflerin ilk seçimine başka kimse dahil olmadı.[122] Bin Ladin, 11 Eylül planlamacısı Remzi bin eş-Şeybe'ye Kongre Binası'ndan ziyade Beyaz Saray'ı hedef olarak tercih ettiğini ve bunu Muhamed Atta'ya söylemesini söyledi.[133] Atta, bin eş-Şeybe'yi bunun zor olacağı konusunda uyardı, ancak Beyaz Saray'ı olası hedeflerin arasına eklemeyi kabul etti ve Beyaz Saray'ın çok zor olması durumunda Kongre Binası'nı alternatif olarak tutmalarını önerdi. Sonunda Atta, bin eş-Şeybe'ye Cerrah'ın Kongre Binası'nı vurmayı planladığını söyledi.[133] Atta kısaca bir nükleer tesisi vurma olasılığından bahsetti, ancak diğer saldırı pilotlarının karşı çıkması üzerine geri adım attı.[133] Saldırılardan iki gün önce Atta ve bin eş-Şeybe arasında bir değiş tokuşa dayanarak Beyaz Saray dördüncü uçak için birincil hedef, Kongre Binası ise ikincil hedef olacaktı.[14] Herhangi bir pilot amaçlanan hedefe ulaşamazsa, uçağı düşürecekti.[133]

Saldırılardan hemen sonra amaçlanan hedefin Camp David'in olduğu yönünde spekülasyonlar başladı.[134] Yakalanan El Kaide üyesi Ebu Zübeyde'nin ifadesine göre, ABD yetkilileri amaçlanan hedefin Beyaz Saray olduğuna inanıyordu.[135] El Cezire muhabiri Yosri Fouda, Halid Şeyh Muhammed ve bin eş-Şeybe ile yaptığı röportajının ardından 93 sefer sayılı uçuşun Kongre Binası'na doğru gittiğini söyledi.[136] 9/11 Komisyonu Raporu, mürettebatın ve yolcuların Beyaz Saray'ın ya da Kongre Binası'nın yıkımını önlemedeki eylemlerine değindi.[4] Şeyh Muhammed'in başka bir ifadesine göre bin Ladin, hedef olarak Beyaz Saray yerine Kongre Binası'nı tercih etti.[14] Bin Ladin'in şoförü Salim Hamdan, kendisini sorgulayanlara uçağın Kongre Binası'na gittiğini bildiğini söyledi.[137]

Savaş uçaklarının tepkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Andrews Hava Kuvvetleri Üssü konuşlu bir savaş pilotu olan Billy Hutchison; uçuş esnasında dürbününde 93 sefer sayılı uçuşu gördüğünü, önce eğitim mermilerini motora ve kokpite ateşlemeyi ve ardından uçağa kendi jeti ile çarpmayı planladığını söyledi.[138][139] Açıklaması, Lynn Spencer'ın Touching History adlı kitabında yayınlandı. 9/11 Komisyonunun Kıdemli Danışmanı John Farmer, Hutchison'ın filosu 93 sefer sayılı uçuşun düşmesinden yaklaşık 30 dakika sonra, 10:38'e kadar kalkış yapmamış olduğuna ve bundan dolayı bunun imkansız olduğuna işaret etti.[138] 9/11 Komisyonu, Hutchison'a neden yalan söylediğini sorduğunda, cevap vermeyi reddetti ve odadan dışarı çıktı.[138]

D.C. Hava Ulusal Muhafızlarının 121. Savaş Uçağı Filosundan iki F-16 pilotu, Marc Sasseville ve Heather "Lucky" Penney, scramble uçuşu için kalkış yaptı ve 93 sefer sayılı uçuşu durdurmaları emredildi. Pilotlar, jetlere cephane doldurmak için zamanları olmadığı için uçağa çarpmak niyetindeydiler. Çünkü 11 Eylül'den önceki günlerde, Washington, D.C.'de nöbet tutan cephane yüklü uçak yoktu.[140] 93 sefer sayılı uçuşa asla ulaşamadılar ve düştüğünü saatler sonrasına kadar öğrenmediler.[141]

Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı (NORAD) 9/11 Komisyonuna, eğer düşmemiş olsaydı 93 sefer sayılı uçuşun Washington, D.C.'ye ulaşmadan önce savaş uçakları tarafından durdurulmuş olacağını belirtti ancak komisyon, NORAD'ın uçağın düşene kadar kaçırıldığını bile bilmediğini söyleyerek buna karşı çıktı ve düşmeseydi muhtemelen 10.23'te Washington'a varmış olacağı sonucuna vardı.[52][142] 9/11 Komisyon Raporu, NEADS pilotlarının kaçırıldığı düşünülen Delta Air Lines'ın 1989 sefer sayılı uçuşunu takip ettiğini belirtti.[4] Komisyon ayrıca NORAD'ın ve FAA'nın yanlış ifade verdiğini tespit etti.[143]

Anıtlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: 93 Sefer Sayılı Uçuş Ulusal Anıtı
93 Sefer Sayılı Uçuş Ulusal Anıtı

Saldırıları takip eden günlerde kaza mahallinde, ziyaretçiler tarafından bırakılan eşyalar ile kendiliğinden geçici bir anıt oluştu.[144] Ülkenin dört bir yanındaki vakıflar, kazadan sonraki bir ay içinde kazada ölenlerin anma törenlerini finanse etmek için para toplamaya başladı.[145]

Ulusal 11 Eylül Anıtı'nın güney havuzu[146]

Saldırılardan iki yıl sonra federal yetkililer, kalıcı bir anıt için tasarım önerileri yapmaktan sorumlu 93 Sefer Sayılı Uçuş Ulusal Anma Danışma Komisyonu'nu kurdu.[147] 93 sefer sayılı uçuşun düştüğü Pensilvanya'daki alana bir anıt oluşturmak için ulusal bir tasarım yarışması düzenlendi. 7 Eylül 2005 tarihinde 1.011 başvuru arasından "Crescent of Embrace" adlı tasarım kazandı.[148] Alan planı, dış tarafa yay şeklinde dikilmiş şeker akçaağacı ve kırmızı akçaağaç ile büyük hilal şeklinde bir patikadan oluşuyordu.[149] Bu tasarım; finansman, boyut ve görünüm konusunda muhalefetle karşılaştı.[150] Cumhuriyetçi Kongre Üyesi Charles H. Taylor, projenin "gerçekçi olmadığı" nedeniyle 10 milyon dolarlık federal fonları bloke etti. Cumhuriyetçi Kongre liderleri daha sonra Taylor'ı siyasi baskıya boyun eğmeye ikna etti ve federal fonlar onaylandı.[151] Önerilen tasarımda bulunan ve İslam sembolü olan hilal şekli nedeniyle bir takım eleştiriler aldı.[152] 31 Ağustos 2009'da, uçağın düştüğü arazinin sahipleri ile Millî Park Hizmeti arasında 9,5 milyon dolar karşılığında arazinin satın alınmasına izin veren bir anlaşma açıklandı. Kazada ölenlerin isimlerinin yazdığı beyaz mermerli bir duvarın yer aldığı anma alanı, 10 Eylül 2011'de -kazanın 10. yıldönümünden bir gün önce- açıldı.[2] Hem ziyaretçi merkezine hem de anıta bakan bir tepede 10 Eylül 2015'te beton ve camdan oluşan bir ziyaretçi merkezi açıldı. İsimlerin yazdığı duvarın uçuş yolu ile uyumlu hale getirilmesi ve son parça olan "Sesler Kulesi", 9 Eylül 2018'de düzenlenen bir törenle adanmıştır.[3][153][154][155]

2003 yılında, uçaktaki uçuş görevlilerinden biri olan CeeCee Lyles'ın memleketi Fort Pierce, Florida'da bir heykeli dikildi. O zamandan beri, saldırıların birçok anıtından biri olarak ulusal düzeyde tanınmıştır.[156] 9 Ağustos 2007'de, Somerset County'de, 93 Sefer Sayılı Uçuş Ulusal Anıtının yakınında, U.S. 219'un bir kısmı, Flight 93 Memorial Highway (Türkçe: 93 Sefer Sayılı Uçuş Anma Karayolu) olarak ortak adlandırıldı.[157] Ulusal 11 Eylül Anıtı'nda 93 sefer sayılı uçuşun kurbanlarının adları, güney havuzundaki S-67 ve S-68 panellerine yazmaktadır.[146]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Flight 93 National Memorial – 2007 brochure" (PDF). nps.gov (İngilizce). Millî Park Hizmeti. Aralık 2007. 14 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2017. a temporary memorial was created on a hilltop overlooking the crash site. 
  2. ^ a b "Flight 93 National Memorial – Sources and Detailed Information". nps.gov (İngilizce). Millî Park Hizmeti. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2017. 13. When will the Memorial be finished? 
  3. ^ a b "A Long Road to a Place of Peace for Flight 93 Families". The New York Times (İngilizce). 9 Eylül 2015. 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u "'We Have Some Planes'". 9/11 Komisyonu Raporu (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 2004. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2008. 
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v "Staff Report – "We Have Some Planes": The Four Flights – a Chronology" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. 
  6. ^ "The Aviation Security System and the 9/11 Attacks – Staff Statement No. 3" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 23 Eylül 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2008. 
  7. ^ Bennett, Ronan (22 Ağustos 2004). "Inside the mind of a terrorist". The Guardian. Londra. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2008. 
  8. ^ Vasagar, Jeevan (20 Kasım 2002). "9/11 hijacker made last 'I love you' call". 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017. 
  9. ^ a b c d Pauley, Jane (11 Eylül 2006). "No greater love". NBC News. 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  10. ^ "Flight 93 Pilot's Wife Recalls Terror of Recording". ABC News. 13 Nisan 2006. 19 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  11. ^ Wald, Matthew L; Sack, Kevin (16 Ekim 2001). "A Nation Challenged: The Tapes; 'We Have Some Planes,' Hijacker Said on Sept. 11". The New York Times. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  12. ^ a b "National Transportation Safety Board: Flight Path Study – United Airlines Flight 93". Homeland Security Digital Library. 19 Şubat 2002. 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011. 
  13. ^ a b "Air Traffic Control Recording" (PDF). Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu. 21 Aralık 2001. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  14. ^ a b c d "Notes". 9/11 Komisyonu Raporu. Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 2004. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2008. 
  15. ^ a b "T7 B18 United AL 9-11 ACARS Fdr- Entire Contents- ACARS Messages 569". Scribd (İngilizce). 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  16. ^ a b "Flight 93 hijacker: 'Shall we finish it off?'". CNN. 23 Temmuz 2004. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008. 
  17. ^ Stout, David (12 Nisan 2006). "Recording From Flight 93 Played at Trial". The New York Times. 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  18. ^ a b c d e f g h "Summary of Flight 93". Amerika Birleşik Devletleri Virginia Doğu Bölgesi Bölge Mahkemesi. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008. 
  19. ^ a b "'I'm thinking about it all the time,' says Canadian wife of Flight 93 pilot | The Star". thestar.com (İngilizce). 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  20. ^ a b "United Flight 93 co-pilot's wife says crew wasn't passive". Skift (İngilizce). 24 Şubat 2013. 26 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  21. ^ a b Mitchell, John N. "Wife remembers pilot, who died in Flight 93". The Philadelphia Tribune (İngilizce). 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  22. ^ Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, ss 153
  23. ^ Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, pp 81–82
  24. ^ a b c d e f g h i j "United Airlines Flight No.93 Cockpit Voice Recorder Transcript" (PDF). CNN. 12 Nisan 2006. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2009. 
  25. ^ Hirschkorn, Phil (12 Nisan 2006). "On tape, passengers heard trying to retake cockpit". CNN. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008. 
  26. ^ "Flight Path Study – American Airlines Flight 11" (PDF). Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  27. ^ a b c "Timeline for United Airlines Flight 93". National Public Radio. 17 Haziran 2004. 20 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  28. ^ a b Lewis, Neil A (13 Nisan 2006). "Final Struggles on 9/11 Plane Fill Courtroom". The New York Times. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  29. ^ "A Nation Challenged: The Tapes; Voices From the Sky". The New York Times. 16 Ekim 2001. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  30. ^ "Transcript: Paula Zahn Now". CNN. 12 Nisan 2006. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2010. 
  31. ^ Transcript of Jury Trial Before the Honorable Leonie M. Brinkema – United States District Judge Volume XVII-A (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Virginia Doğu Bölgesi Bölge Mahkemesi. 11 Nisan 2006. s. 3477. 14 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  32. ^ a b c d e Stipulation Regarding Flights Hijacked on September 11, 2001 (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Virginia Doğu Bölgesi Bölge Mahkemesi. 1 Mart 2006. s. 9. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  33. ^ Sward, Susan (21 Nisan 2002). "The voice of the survivors". San Francisco Chronicle. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  34. ^ "Transcript". Tom Burnett Family Foundation. 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  35. ^ "Transcripts – Mornings with Paula Zahn – Remembering The Victims: Lauren Grandcolas". CNN. 28 Aralık 2001. 25 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008. 
  36. ^ "Relatives wait for news as rescuers dig". CNN. 13 Eylül 2001. 22 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2008. 
  37. ^ Lane, Charles; Phillips, Don; Snyder, David (17 Eylül 2001). "A Sky Filled With Chaos, Uncertainty and True Heroism". The Washington Post. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  38. ^ a b "Beamer, Todd Morgan (1968-2001), passenger aboard United Airlines Flight 93". American National Biography (İngilizce). 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  39. ^ a b c McKinnon, Jim (16 Eylül 2001). "The phone line from Flight 93 was still open when a GTE operator heard Todd Beamer say: 'Are you guys ready? Okay. Let's roll ...'". Pittsburgh Post-Gazette. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021. 
  40. ^ a b Vulliamy, Ed (1 Aralık 2001). "'Let's roll...'". The Guardian. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  41. ^ a b Gonzales, Manny (8 Mayıs 2016). "Flight 93 tape: Horror, heroics". The Denver Post. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021. 
  42. ^ a b Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, ss 96
  43. ^ Serrano, Richard A (12 Nisan 2006). "9/11 phone drama replayed at Moussaoui sentencing trial". San Francisco Chronicle. 11 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  44. ^ a b "'Let's roll': A catchphrase that became a battlecry". The Age. Avustralya. 9 Eylül 2002. 2 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  45. ^ Alderson, Andrew; Bisset, Susan (20 Ekim 2001). "The extraordinary last calls of Flight UA93". The Daily Telegraph. Birleşik Krallık. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  46. ^ Davis, Melissa (September 2001). "Crossing paths with danger". Johnson Space Center Roundup. 
  47. ^ a b Perl, Peter (12 Mayıs 2002). "Hallowed Ground". The Washington Post. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  48. ^ Hoffman, Ernie (7 Aralık 2001). "Dispatcher honored for Flight 93 efforts". Pittsburgh Post-Gazette. 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  49. ^ Spangler, Todd (12 Eylül 2001). "Passenger makes frantic call before jetliner crashes in Pa". Bergen County Record. 8 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2014. 
  50. ^ Levin, Steve (21 Nisan 2002). "It hurt to listen". Pittsburgh Post-Gazette. 24 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  51. ^ Longman, Jere (2002). "23". Among the Heroes: United Flight 93 and the Passengers and Crew Who Fought Back (1 bas.). New York: HarperCollins. s. 264. ISBN 978-0-06-009908-4. A male passenger, Edward Felt, did call from the lavatory of the plane, but never mentioned an explosion or puff of smoke, said John Shaw, the dispatcher who took the call. 'Didn't happen,' he said. Felt's wife, Sandra, who heard the tape of the call, corroborated Shaw's story. 
  52. ^ a b c "We Have Some Planes". 9/11 Komisyonu Raporu. Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 2004. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011. 
  53. ^ "Transcripts – CNN Wolf Blitzer Reports: Senate Debates Attack on Iraq; Did Russian Mob Attempt to Fix Olympics?". CNN. 31 Temmuz 2001. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2008. 
  54. ^ Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, ss 103
  55. ^ Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, ss 104
  56. ^ Flight 93: The Story, the Aftermath, and the Legacy of American Courage on 9/11, ss 104–105
  57. ^ a b "Families of Passengers Question Theory That Hijackers Crashed Flight 93". Foxnews.com. Associated Press. 8 Ağustos 2003. 4 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  58. ^ "United Airlines Flight 93 – Flight Data Recorder" (PDF). Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2008. 
  59. ^ Emanuel, Mike; Porteus, Liza; The Associated Press (13 Nisan 2006). "Flight 93 Hijacker: 'We Have a Bomb on Board'". Fox News. 15 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2011. 
  60. ^ "Wives of Passengers on Flight 93". ABC News. 18 Eylül 2001. 20 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2011. 
  61. ^ "Cheney recalls taking charge from bunker". CNN. 11 Eylül 2002. 19 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2016. 
  62. ^ Slevin, Peter (24 Temmuz 2004). "Outside the Cockpit Door, a Fight to Save the Plane". The Washington Post. 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  63. ^ "None of us will ever forget". Seattle Post-Intelligencer. 12 Eylül 2001. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  64. ^ Sara, Rimer (18 Eylül 2001). "A Nation Challenged: The Pennsylvania Crash; 44 Victims Are Remembered, and Lauded". The New York Times. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  65. ^ Silver, Jonathan D (13 Eylül 2001). "What was the danger to city? Doomed United Flight 93 passed just south of Pittsburgh". Pittsburgh Post-Gazette. 3 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  66. ^ "A Bell Tolls In Shanksville". CBS News. 11 Eylül 2002. 12 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  67. ^ "September 11: Chronology of terror". CNN. 12 Eylül 2001. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021. 
  68. ^ Kim, Won-Young; Baum, Gerald R. (2002). "Seismic Observations during September 11, 2001, Terrorist Attack" (PDF). Maryland Geological Survey, Maryland Doğal Kaynaklar Departmanı. 20 Mart 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. ... we positively identified seismic signals associated with United Airlines Flight 93 that crashed near Shanksville, Somerset County, Pennsylvania. The time of the plane crash was 10:06:05±5 (EDT). 
  69. ^ Raporun 1. bölümünün 168. dipnotunda, Kean, Thomas H.; Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. "9/11 Komisyonu Raporu". National Archives and Records Administration. 13 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2008. ... one of the study's principal authors now concedes that 'seismic data is not definitive for the impact of UA 93.' , sismografik çalışmanın yazarının 5 Temmuz 2004'te ikinci bir çalışma yayınladığını ve önceki raporunu geri çektiğini ve bunu iki gün sonra Komisyon'a gönderdiği bir e-posta ile doğruladığını belirtir.
  70. ^ Longman, Jere (11 Eylül 2002). "Flight 93; Refusing To Give In Without A Fight". The New York Times. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  71. ^ Lowry, Patricia (12 Temmuz 2005). "Memorial in the making: Five Flight 93 designs evolve in subtle ways". Pittsburgh Post-Gazette. 18 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  72. ^ Gibbs, Nancy (12 Eylül 2001). "The Day of the Attack". Time Magazine. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018. 
  73. ^ Zapinski, Ken (12 Eylül 2001). "A blur in the sky, then a firestorm". St. Petersburg Times. 18 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  74. ^ Sweeney, James F; Solov, Diane; Exner, Rich (12 Eylül 2001). "Pennsylvania crash carries horror into small towns". The Plain Dealer. 18 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  75. ^ Hamill, Sean D (10 Eylül 2007). "Picture Made on 9/11 Takes a Toll on Photographer". The New York Times. 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  76. ^ Frederick, Robb (11 Eylül 2002). "The day that changed America". Pittsburgh Tribune-Review. 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  77. ^ Johns, Arlene (3 Eylül 2011). "Flight 93 Crash Site Video Surfaces". 17 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. 
  78. ^ Memmott, Mark (6 Eylül 2011). "Newly Revealed Video Shows Smoke Rising From Flight 93". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2011. 
  79. ^ Producers: Colette Beaudry and Michael Cascio (2005-09-23). "Zero Hour". Inside 9/11. National Geographic Channel. 
  80. ^ "Transcripts – America Under Attack". CNN. 11 Eylül 2001. 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2008. 
  81. ^ a b "Transcripts – America Under Attack". CNN. 11 Eylül 2001. 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2008. 
  82. ^ "'Black box' from Pennsylvania crash found". CNN. 13 Eylül 2001. 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2008. 
  83. ^ a b "Debunking the 9/11 Myths: Special Report". Popular Mechanics. March 2005. 13 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2008. 
  84. ^ "On Hallowed Ground". The Age. 9 Eylül 2002. 15 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  85. ^ Perl, Peter (12 Mayıs 2002). "Hallowed Ground; Nobody asked for this, but as September 11 recedes, a small Pennsylvania town finds itself guardian of an American legend;". The Washington Post. 
  86. ^ Pressley, Sue A (11 Eylül 2002). "Site of Crash Is 'Hallowed Ground'; In a Pa. Field, Thousands Pay Homage to Where America First Fought Back;". The Washington Post. 
  87. ^ Gibb, Tom (22 Eylül 2001). "Four Flight 93 victims identified". Pittsburgh Post-Gazette. 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  88. ^ Lyman, Brian (24 Eylül 2001). "Coroner identifies seven more victims of Flight 93 crash". Pittsburgh Post-Gazette. 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  89. ^ "Searchers to return to Flight 93 crash site". Pittsburgh Post-Gazette. Associated Press. 29 Eylül 2001. 29 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  90. ^ Hopey, Don (27 Ekim 2001). "Another 14 victims of Flight 93 identified". Pittsburgh Post-Gazette. 2 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  91. ^ Gibb, Tom (20 Aralık 2001). "Flight 93 remains yield no evidence". Pittsburgh Post-Gazette. 15 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  92. ^ "Flight 93 Remains Returned". CBS News. Associated Press. 26 Şubat 2002. 19 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  93. ^ Burger, Timothy J (17 Ağustos 2002). "Hijackers' remains FBI gets fragments of Pentagon, Pa. 9/11 thugs". Daily News. 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  94. ^ "Revised 9/11 Report Reveals New Details". Fox News. Associated Press. 14 Eylül 2005. 7 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  95. ^ Silver, Jonathan D (14 Eylül 2001). "Will black box reveal Flight 93's last moments?". Pittsburgh Post-Gazette. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  96. ^ Smith, Matthew P (15 Eylül 2001). "Flight 93 voice recorder found in Somerset County crash site". Pittsburgh Post-Gazette. 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  97. ^ Candiotti, Susan (21 Aralık 2001). "FBI won't release Flight 93 tape". CNN. 11 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2008. 
  98. ^ Hirschkorn, Phil; Mattingly, David (19 Nisan 2002). "Families say Flight 93 tapes prove heroism". CNN. 27 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2008. 
  99. ^ "Moussaoui timeline". USA Today. Associated Press. 3 Mayıs 2006. 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  100. ^ "Senate considers medals for Flight 93 victims". CNN. 19 Eylül 2001. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008. 
  101. ^ "Bill Would Award Medals to Those Killed on Flight 93". Fox News. Associated Press. 18 Nisan 2006. 24 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  102. ^ Dorell, Oren (9 Nisan 2008). "Medals mulled for 9/11's Flight 93 victims". USA Today. 20 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2008. 
  103. ^ "Flight 93 National Memorial Pennsylvania: Congressional Gold Medal". 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  104. ^ "Airport Renamed To Honor 9/11 Heroes". CBS News. Associated Press. 30 Ağustos 2002. 26 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  105. ^ "'Grey's,' '24' among top Emmy nominees". CNN. 6 Temmuz 2006. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. 
  106. ^ Timmons, Heather (1 Ocak 2006). "Four Years On, a Cabin's-Eye View of 9/11". The New York Times. 8 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  107. ^ a b Romero, Frances (18 Mayıs 2011). "Flight Number Flub: United/Continental Accidentally Reinstates Flights 93 and 175". Time. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  108. ^ McCartney, Scott (18 Mayıs 2011). "Bad Mistake: United Revives Sept. 11 Flight Numbers". The Wall Street Journal. 12 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  109. ^ Mutzabaugh, Ben (18 Mayıs 2011). "Unions slam United for mistakenly reinstating 9/11 flight numbers". USA Today. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  110. ^ "FAA Kaydı (N591UA)". Federal Havacılık İdaresi. 
  111. ^ "N591UA United Airlines Boeing 757-200". www.planespotters.net (İngilizce). 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  112. ^ "Hijacking description". Havacılık Güvenlik Ağı. 13 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2011. 
  113. ^ "People killed in plane attacks". USA Today. 25 Eylül 2001. 30 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  114. ^ Kennedy, Helen (10 Eylül 2002). "Hijack Plot Bared On Al Qaeda Video". Daily News (İngilizce). 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011. 
  115. ^ Yardley, Jonathan (1 Mayıs 2005). "The 9/11 Hijackers". The Washington Post (İngilizce). 14 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  116. ^ a b c d "The Story of Ziad Jarrah" (İngilizce). Canadian Broadcasting Corporation. 19 Ocak 2005. 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  117. ^ a b "Hamburg cell reveals details" (İngilizce). CNN. 18 Eylül 2001. 23 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2008. 
  118. ^ Sadler, Brent (17 Eylül 2001). "Uncle calls hijack suspect 'innocent passenger'" (İngilizce). CNN. 30 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2008. 
  119. ^ Freedberg, Sydney P. (14 Ekim 2001). "He seemed like such a nice boy". St. Petersburg Times (İngilizce). 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  120. ^ Fouda, Yosri; Fielding, Nick (2003). Masterminds of Terror: The Truth Behind the Most Devastating Terrorist Attack (İngilizce). Arcane Publishing. s. 128. 
  121. ^ Popkin, Jim (1 Ekim 2006). "Video showing Atta, bin Laden is unearthed" (İngilizce). NBC News. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  122. ^ a b c "Al Qaeda Aims at the American Homeland". 9/11 Komisyonu Raporu (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 2004. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  123. ^ Fouda, Yosri; Fielding, Nick (2003). Masterminds of Terror: The Truth Behind the Most Devastating Terrorist Attack (İngilizce). Arcane Publishing. s. 130. 
  124. ^ "George Tenet's al-Qaida testimony". The Guardian (İngilizce). Birleşik Krallık. 18 Ekim 2002. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  125. ^ a b "Chronology" (PDF). Monograph on 9/11 and Terrorist Travel (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. s. 40. Erişim tarihi: 22 Haziran 2008. 
  126. ^ Candiotti, Susann (19 Eylül 2001). "FBI returns to suspected hijacker's gym" (İngilizce). CNN. 23 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2008. 
  127. ^ "Jarrah'ın Türk sevgilisi polisten koruma istedi". Hürriyet. 18 Eylül 2001. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022. 
  128. ^ Locy, Toni (22 Nisan 2005). "Al-Qaeda's Moussaoui pleads guilty in plot to strike U.S. buildings with planes". USA Today (İngilizce). 29 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  129. ^ Savage, Charlie (17 Haziran 2004). "9/11 Panel Says Plot Eyed 10 Planes; No Iraq Tie Seen". The Boston Globe (İngilizce). 
  130. ^ Meek, James Gordon (29 Ocak 2004). "'I'll be back,' foiled hijacker told agent". Daily News (İngilizce). 29 Ocak 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  131. ^ "Seventh Public Hearing – Monday, January 26, 2004" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 26 Ocak 2004. 24 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  132. ^ Shuster, David (12 Eylül 2006). "9/11 mystery: What was Flight 93's target?". Hardball with Chris Matthews. NBC News. 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  133. ^ a b c d "The Attack Looms". 9/11 Komisyonu Raporu. Amerika Birleşik Devletleri'ne Yönelik Terörist Saldırılara İlişkin Ulusal Komisyon. 2004. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  134. ^ "Feds Would Have Shot Down Pa. Jet". CBS News. 16 Eylül 2001. 4 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  135. ^ "White House target of Flight 93, officials say". CNN. 23 Mayıs 2002. 21 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  136. ^ Rubin, Daniel (9 Eylül 2002). "Capitol was Flight 93 Target, Arab TV Reports". Pittsburgh Post-Gazette. 
  137. ^ McIntyre, Jamie; Ure, Laurie (22 Temmuz 2008). "Prosecution: Bin Laden's driver knew hijackers aiming for Capitol". CNN. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2008. 
  138. ^ a b c Farmer, John (2009). The Ground Truth: The Untold Story of America Under Attack on 9/11. Penguin Group. s. 232. ISBN 978-1-101-15233-1. 
  139. ^ Farmer, John; Azzarello, John; Kara, Miles (13 Eylül 2008). "Real Heroes, Fake Stories". New York Times. 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2015. 
  140. ^ NBC News (9 Eylül 2011). "Kamikaze: F-16 pilots planned to ram Flight 93". NBC News. 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2015. 
  141. ^ Hendrix, Steve (9 Eylül 2011). "F-16 pilot was ready to give her life on Sept. 11". The Washington Post. 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2015. 
  142. ^ Gero, David Gero (2006). Aviation Disasters: The World's Major Civil Airliner Crashes Since 1950. Sutton. s. 328. ISBN 978-0-7509-3146-5. Although US military forces had been alerted about the hijackings, and two Air Force F-16 jet fighters were airborne in the area, no official authorization to shoot down Flight 93 was given until the aircraft had crashed. (The question as to whether the 757 would have reached its target had those aboard not taken action on their own remained disturbingly unanswered in the report issued by a federal commission established to investigate the terrorist attack.) 
  143. ^ Starr, Barbara; Benson, Pam (2 Ağustos 2006). "9/11 panel distrusted Pentagon testimony". CNN News. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  144. ^ Pickels, Mary (2 Temmuz 2008). "Flight 93 memorial work set after 4th". Pittsburgh Tribune-Review. 8 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. 
  145. ^ "Miami foundation backs memorial to Flight 93 victims". Pittsburgh Post-Gazette. 11 Ekim 2001. 11 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  146. ^ a b "About: The Memorial Names Layout". National September 11th Memorial & Museum. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  147. ^ "Secretary Norton Installs New Federal Advisory Commission for Flight 93 National Memorial" (Basın açıklaması). Millî Park Hizmeti. 11 Eylül 2003. 16 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  148. ^ "Flight 93 memorial design selected". NBC News. Associated Press. 7 Eylül 2005. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  149. ^ Ward, Paula (8 Eylül 2005). "Flight 93 marker design picked". Pittsburgh Post-Gazette. 10 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  150. ^ Tapper, Jake; Callahan, Michael (26 Nisan 2006). "Memorial for Flight 93 Faces Opposition". ABC News. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  151. ^ Frankel, Glenn (10 Eylül 2006). "The Architecture of Loss". The Washington Post. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2008. 
  152. ^ Hamill, Sean D (5 Mayıs 2008). "Critics See Symbols of Islam in Flight 93 Memorial Design". The New York Times. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. 
  153. ^ "Flight 93 National Memorial – Frequently Asked Questions (FAQs)" (PDF). Millî Park Hizmeti. May 2013. ss. 22-23. 15 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2017. 
  154. ^ "September 9 Tower of Voices Dedication". Millî Park Hizmeti. 9 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018. 
  155. ^ "TOWER OF VOICES Dedication Ceremony – Flight 93 National Memorial". gnarlybark. 9 Eylül 2015. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2018. 
  156. ^ Shainman, Jon (September 11, 2013). "Cee Cee Lyles: 9/11 flight attendant remembered at Ft. Pierce ceremony" 16 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. WPTV-TV West Palm Beach, Florida.
  157. ^ "To Honor 9/11 Heroes, Governor Rendell Signs Bill Designating Somerset County Road, 'Flight 93 Memorial Highway'". WTHR. 12 Haziran 2007. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
Wikimedia Commons'ta United Airlines'ın 93 sefer sayılı uçuşu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=United_Airlines%27ın_93_sefer_sayılı_uçuşu&oldid=33245666" sayfasından alınmıştır