Talışların Sürgünü
Talışların Sürgünü Stalin'in Talış nüfusunu İran sınırındaki bölgelerden etnik temizlik amacıyla sürgün etmesi belirli bölgelerin etnik bileşiminde iç değişiklikler yapılması amacıyla.[1][2][3][4]
Başlangıç
[değiştir | kaynağı değiştir]1936 yılında SSCB'nin yeni Anayasası kabul edilerek Transkafkasya Sosyalist Federatif Sovyet Cumhuriyeti tasfiye edildi ve halklara karşı tutum değişti, birçok ulusal azınlığın aynı kişiler lehine asimilasyonu ve etnik adlarının yasaklanması politikasının uygulanma dönemi başladı.[5]
Azerbaycan Komünist Partisi'nin XIII. Kongresi arifesinde 6 Haziran 1937'de yapılan ve diğerlerinin yanı sıra Merkez Komite'nin kongreye sunacağı raporun içeriği konusunun tartışıldığı Merkez Komite genel kurulundan sonra Azerbaycan dilinin Farsça, Arapça ve Osmanlıca katmanlarından temizlenmesi meselesi gündeme getirildi.[6] Tartışma katılımcılarından biri “Tat dilinin temizlenmesi” gerektiğinden bahsetti. Mircafer Bağırov ise "Tat, Kürtçe, Talış dillerinden Azerbaycan diline geçmenin zamanı geldiğini düşünüyorum. Halk Eğitim Komiserliği inisiyatif almalıdır, onların hepsi Azerbaycanlıdır"[6]
Bu genel kurul sonrasında diğer dillerde eğitimin durdurularak Azerbaycan diline geçilmesi kararı alındı, Talış dilindeki okullar kapatıldı, süreli yayınlar durduruldu ve Talış bilim adamları ve tanınmış kişiler (Ahmedzade Z., Nasırlı M., Mirsalaev B. ve diğerleri) baskıya maruz kaldılar.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Petr Kokaisl. The Evolution of Talysh Ethnic Identity: From Soviet Manipulation to Contemporary Reality (англ.). — Prague: Czech University of Life Sciences Prague, 2024. — P. 9-13.
In 1937, the first forced deportations of the Talysh population to Central Asia took place.
- ^ Haroutioun Khatchadourian, Igor Dorfmann-Lazarev. Monuments and Identities in the Caucasus: Karabagh, Nakhichevan and Azerbaijan in Contemporary Geopolitical Conflict, 2023, Brill, — 429 p. — P. 584.
As in numerous other regions of the USSR between the 30s and the 50s, deportation of populations (e.g., Kurd and Talysh) was also perpetrated in border regions of Azerbaijan.
- ^ Goff Krista A. Nested Nationalism. Making and Unmaking Nations in the Soviet Caucasus. — Cornell University Press. — 2020. — p.135. — P. 319
Not long after some Kurds were expelled from the Azerbaijan SSR, the Politburo also ordered the deportation of 6,000 Iranians from Azerbaijan to Kazakhstan. Oral history interviews indicate that some Talyshes were also deported at this time either because they were folded into the Iranian category or because they lived along the Iranian border in Soviet Azerbaijan.
- ^ Goff Krista A. Nested Nationalism. Making and Unmaking Nations in the Soviet Caucasus. — Cornell University Press. — 2020. — p.173-174. — P. 319.
Talyshes also experienced waves of involuntary resettlement as state authorities sought to clear borderland areas of supposedly undesirable or untrustworthy persons. In the latter half of the 1930s, some Talyshes living along the border were deported from the republic or forcibly moved into cities. Later, in the early 1950s, thousands of people in this area, mostly Talyshes, were involuntarily resettled to the Kura-Araks region of the AzSSR.
- ^ Алиев Д.А. Идентификационные аспекты депортации талышей в историческом контексте. // «Молодой учёный» : журнал. — 2024. — Апрель (№ 16 (515)). — С. 287-291. — ISSN 2072-0297.
- ^ a b Исмаилов Эльдар. История «большого террора» в Азербайджане. — Политическая энциклопедия. — Москва, 2015. — С. С. 155-156. — 239 с. — ISBN 978-5-8243-1943-9.
- ^ Отв. ред.: Н.Н. Дьяков, А.С. Матвеев. XXX Международный конгресс по источниковедению и историографии стран Азии и Африки: К 150-летию академика В.В. Бартольда (1869-1930).. — Санкт-Петербург: Студия "НП-Принт", 2019. — Т. 1. — С. 63—64. — 528 с. — ISBN 978-5-901724-94-1.