Korkuluk mantık hatası
Korkuluk mantık hatası,[1] saman adam safsatası veya özgün adıyla straw man fallacy, tartışmalarda karşı tarafın argümanını çürütmek için kullanılan ama karşıt argümanı doğru şekilde ele alamadığı için çürütemeyen mantık hatasıdır.[2] Bu tür argümanları kullanan kişilerin karşı tarafa değil de "korkuluğa" saldırdığı söylenir.
Korkuluk mantık hatasında ilk önce tartışılan kişinin iddiası gizlice değiştirilir ve karşı taraf farklı bir şeyi savunuyormuş gibi gösterilir. Sonrasında korkuluk mantık hatasını kullanan kişi kendi yarattığı argümanı çürütür. Bu şekilde karşı tarafın argümanı çürütülmüş gibi gözükür.[3][4] Korkuluk mantık hataları tarih boyunca polemik tartışmalarda, özellikle duygusal konularda kullanılmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Douglas N. Walton'a göre, korkuluk mantık hatası ile kez Stuart Chase'in 1956 tarihli Guides to Straight Thinking kitabında tanımlanmıştır. Bununla beraber Aristoteles de bu argümana benzer mantık hatalarına duyduğu endişeyi dile getirmiştir.[5][6]
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Korkuluk mantık hatası aşağıdaki tartışma modelinde ortaya çıkar:
- 1. kişi, X önermesini ileri sürer.
- 2. kişi, X önermesine yüzeysel olarak benzeyen Y önermesine karşı çıkar. Böylece sanki X önermesine karşı çıkıyormuş gibi görünür.
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]- A: Rakıyla ilgili yasaları gevşetmeliyiz.
- B: Hayır, sarhoş edici maddelere sınırsız erişim hakkı verilmesi toplumdaki iş ahlakının yok olmasına yol açar.
- A: Evrim teorisine göre insanlar ve maymunlar ortak atadan türemiştir.
- B: Evrim doğruysa şimdiki maymunlar neden insan olmuyor?
- A: Yeni yapılan yolların ücreti çok fazla, yönetim burada daha farklı bir ücretlendirme politikası izleyebilir.
- B: Yeni yolların yapılmasına ve insanlığın gelişmesine neden karşısın?
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "straw man fallacy". tureng.com. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- ^ "The Logical Fallacies". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.
- ^ How to Win Every Argument: The Use and Abuse of Logic. Birleşik Krallık: Continuum International Publishing Group. 2007. ss. 155-157. ISBN 978-0-8264-9894-6.
- ^ "The Straw Man Fallacy". fallacyfiles.org. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007.
- ^ Douglas Walton, "The straw man fallacy 18 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". In Logic and Argumentation, ed. Johan van Bentham, Frans H. van Eemeren, Rob Grootendorst and Frank Veltman. Amsterdam, Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, North-Holland, 1996. pp. 115–128
- ^ Fallacies and Argument Appraisal. Cambridge University Press. 2007. ss. 19-28. ISBN 978-0-521-84208-2.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Straw Man Argümanları: Nasıl fark edilir, nasıl karşılık verilir ve ne zaman kullanılır 26 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fallacyfiles.com'da straw man yanılgısı16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Daha fazla straw man örneği (İngilizce)
