İçeriğe atla

Konrad Adenauer

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Konrad Adenauer
Almanya Şansölyesi
Görev süresi
15 Eylül 1949 - 16 Ekim 1963
Cumhurbaşkanı Theodor Heuss
Heinrich Lübke
Yardımcı Franz Blücher
Ludwig Erhard
Yerine geldiği Yeni makam
Yerine gelen Ludwig Erhard
Almanya Dışişleri Bakanı
Görev süresi
15 Mart 1951 - 6 Haziran 1956
Şansölye Kendisi
Yerine geldiği Yeni makam
Yerine gelen Heinrich von Brentano
Kişisel bilgiler
Doğum Konrad Hermann Joseph Adenauer
5 Ocak 1876(1876-01-05)
Köln, Almanya
Ölüm 19 Nisan 1967 (91 yaşında)
Bad Honnef, Almanya
Partisi Merkez Partisi
(1906-1933)
Hristiyan Demokrat Birliği
(1945-1967)
Bitirdiği okul Freiburg Üniversitesi
Münih Üniversitesi
Bonn Üniversitesi
Dini Roma Katoliği
İmzası
Seçim afişi, 1949: "Barış, özgürlük ve Almanya'nın birliği için Adenauer ile birlikte, bu nedenle CDU"

Konrad Hermann Josef Adenauer (5 Ocak 1876, Köln - 19 Nisan 1967, Bad Honnef), Alman devlet adamı, şansölye.

Konrad Hermann Josef Adenauer, 5 Ocak 1876'da, Katolik Özel Kalem Müdürü Konrad Adenauer ve eşi Helene'nin (Evlilik öncesi soyadı Scharfenberg) beş çocuğundan üçüncüsü olarak Köln'de dünyaya geldi. Liseden mezun olduktan sonra Freiburg, Münih ve Bonn'da Hukuk ve Ekonomi Politikası tahsili gördü. Daha sonra Köln'de stajyer hakim olarak çalıştı. Savcılıkta hakim muavini, iki yıl sonra Avukat Kausen'ın bürosunda ve bunun ardından da Köln Eyalet mahkemesinde yardımcı hakim olarak görev aldı.

1904'te Emma Weyer ile evlendi ve bu evlilikten çocukları Konrad, Max ve Ria dünyaya geldi. 1905'te Alman Merkez Partisi'ne üye oldu. 1906'da Köln Belediye Meclisi üyesi oldu. 1917'de Köln Belediye Başkanlığına seçildi.

1918'de Adenauer ömür boyu Prusya Senatosu'nun üyesi oldu. İşçi ve Asker Kurulu tarafından disiplin görevlisi olarak atandı. İmparator II. Wilhelm'in tahtı bırakmasının ardından Köln'de burjuva ve sosyalist partilerin katılımıyla bir vakıf komisyonu oluşturuldu; Konrad Adenauer bu komisyonun başkanlığına getirildi.

1919'da Adenauer, Alman meclisinde bulunan ve Ren nehrinin sol yakasını temsil eden milletvekilleri, Prusya Eyalet Meclisi üyeleri ve işgal altında bulunan Ren şehirlerinin belediye başkanlarının Köln'de katıldığı bir konuşmasında Adenauer Alman İmparatorluğu'nun birliği çerçevesinde bir Batı Alman Federal Devleti'nin kurulmasını önerdi. Köln Üniversitesi'nin kurulmasına olan katkılarından dolayı, Politika, Tıp, Hukuk ve Felsefe alanlarında Köln Üniversitesi fahri doktorluğuna layık görüldü.

Savaş sonrası; modern ve demokratik Almanya'nın mimarı olarak sayılmaktadır. Dünya çapında örnek gösterilen devlet adamlarındandır.

Köln Belediye Başkanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1921'de bir yıl için Prusya Devlet Konseyi'nin başkanlığına seçildi. Bundan sonraki 12 yıl süreyle bu görevinde kaldı. 1922 yılında Münih'te toplanan 62. Alman Katolik Kurultayının başkanlığını yaptı. 1926'da Adenauer Şansölyeliğe (Başvekilliğe) adaylık konusunda girişimlerde bulundu.

1933'te Devlet Konseyi Başkanı Adenauer, anayasada öngörülen Üç Kişilik Kurul'da, Prusya Eyalet Meclisinin vaktinden önce feshedilmesine karşı çıktı. Belediye Başkanı Adenauer bir seçim gezisi için Berlin'den gelecek olan Şansölye Adolf Hitler'i karşılamaya gitmedi ve üzerinde gamalı haç bulunan bayrakları Deutz Köprüsü'nden indirtti. Adenauer Köln'ü terk etti ve Maria Laach Manastırı'nda bir yıl saklandı. Nazilerin Eyalet Başkanı, Adenauer'in belediye başkanlığından alındığını açıkladı. 1934 Gestapo tarafından tutuklandı, iki gün sonra tekrar serbest bırakıldı. 1935'ten itibaren Adenauer öncelikle Rhöndorf'ta içine kapanık bir biçimde yaşadı. Değişik direniş gruplarının temsilcileri, özellikle de Katolik gruplarınkiler, Adenauer'i direniş hareketi için kazanmak istediler ancak Adenauer bu tür taleplerin tamamını reddetti.

Albert Speer'in Spandau: The Secret Diaries adlı kitabında belirttiğine göre, Hitler Adenauer'e olan hayranlığını dile getirmiş, onun sivil projelerine dikkat çekmiştir. Ancak hem Hitler hem de Speer, Adenauer'in siyasi görüşleri ve ilkelerinin Nazi Almanyası'nda herhangi bir rol oynamasını imkansız kıldığı sonucuna vardı.

20 Temmuz suikast girişiminin ardından tutuklandı ve Köln Fuar Alanı'ndaki bir kampta gözaltında tutuldu. Buradan kaçtıktan sonra yeniden yakalandı ve Brauweiler Gestapo Hapishanesi'nde tutuklu olarak kaldı.

1945'te Amerikan Askeri Yönetimi tarafından yeniden Köln Şehri Belediye Başkanlığına getirildi. Rheinland bölgesinde Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) kurucusu ve yönetim kurulu üyesi oldu. İngiliz Askeri Yönetimi tarafından "iş göremezlik" gerekçesi ile Köln Şehri Belediye Başkanlığından alındı.

CDU Genel Başkanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1946'da Adenauer Herford'da, İngiliz İşgal Bölgesinde, yeni kurulan CDU'nun ilk başkanı seçildi. Kuzey Ren Westfalya Eyaleti'nin kurulmasından sonra Adenauer CDU'nun ilk eyalet meclisindeki grup başkanı oldu. 1947 CDU ve CSU'nun Königstein/Taunus'ta yapılan çalışma ortaklığı toplantısında, CDU-Berlin Eyalet Başkanı Jakob Kaiser tarafından ortaya konan liderlik teklifini geri çevirdi. 1948 Bonn'da Meclis Kurulu Başkanlığına seçildi.

1949'da doğrudan vekalet yoluyla, Adenauer birinci Alman Federal Meclisinin üyesi oldu. Bu üyeliğini 1966 yılına kadar da sürdürdü. Sadece bir oy farkla Almanya Federal Cumhuriyeti'nin ilk Şansölyeliğine seçildi. Müttefik Kuvvetler Yüksek Komiserliği ile para ve demontaj sorunlarında önemli kolaylıklar getiren, ayrıca Batılı devletlerle diplomatik ilişkileri yeniden kurma ve uluslararası organizasyonlara üye olma hakkı tanıyan Petersberg anlaşmasını imzaladı.

1950'de Goslar'da yapılan CDU 1. Genel Kurulunda Parti Genel Başkanlığına seçildi ve 1966 yılına kadar da bu göreve her defasında yeniden seçildi. 1951'de Adenauer yeni kurulan Dışişleri Bakanlığı görevini de ek olarak üstlenir. Politikasının ağırlık merkezini Almanya Federal Cumhuriyeti'nin batı dünyasına entegrasyonu oluşturmaktadır. Avrupa Birliği'nin temelini oluşturacak olan Maden Birliği Sözleşmesini (Montanunion) imzalamak amacıyla Federal Şansölye olarak Paris'e ilk ziyareti gerçekleştirdi.

1952'de Federal Almanya'nın üç büyük batılı devletle olan ilişkilerini ele alan Almanya Sözleşmesi'nin Bonn'da, EVG-Sözleşmesinin ise Paris'te imzalanması. İsrail'le ilişkileri yeniden düzeltmeyi amaçlayan Lüksemburg anlaşmasının imzalanması. 1953'te ikinci kez yapılan Alman Genel Seçimlerinden sonra ekim ayında Adenauer yeniden Federal Şansölyeliğe seçildi.

1955'te Paris Sözleşmelerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte Adenauer, Almanya Federal Cumhuriyeti'ne kesin egemenliği kazandırmış olmaktadır. Dışişleri Bakanlığı görevini Heinrich von Brentano'ya devreder. Moskova ziyareti sonucu Sovyetler Birliği ile resmi diplomatik ilişkiler kuruldu. Bunun sonucunda çok sayıda Alman savaş esiri SSCB'den yurda dönebildi. Doğu Almanya'nın (DDR) diplomatik alanda yalnız bırakılmasına yönelik Hallstein Doktrini'ni açıkladı.

1956'da Alman Federal Meclisi, Adenauer tarafından desteklenen Yükümlü Askerlik Yasasını onayladı. 1957'de Roma Sözleşmeleri imzalandı. Bu sözleşmelerle Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve Batı Almanya, Avrupa Ekonomik Topluluğu (EWG'nin) ve Avrupa Atom Birliği'nin (EURATOM) kurulması konusunda anlaştılar. Üçüncü Almanya genel seçimlerinde CDU/CSU koalisyonu kesin çoğunluğu elde etti. Adenauer yeniden Federal Şansölyeliğe seçildi.

1961'de Birlik Partileri genel seçimler sonucunda kesin çoğunluğu kaybetti. FDP koalisyon için, Adenauer'in yasama dönemi sona ermeden önce istifa etmesi koşulunu ileri sürdü. Adenauer ise yeniden Federal Şansölyeliğe seçildi. 1962'de Adenauer'in Fransa'ya yaptığı resmi ziyaret De Gaulle tarafından her iki devletin barışma töreni olarak tertip edildi. De Gaulle, Federal Almanya'yı resmi ziyaret gerçekleştirdi.

1963'te Adenauer ve De Gaulle Paris'te Alman-Fransız İşbirliği Antlaşmasını imzaladılar. ABD Başkanı John F. Kennedy Almanya Federal Cumhuriyeti'ni ve Berlin'i resmi ziyarette bulundu. Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Atom Denemelerini durdurma antlaşmasına onay verdi. Adenauer 1963 sonbaharında Federal Şansölyelikten istifa etti. Ludwig Erhard onun yerine Şansölye oldu.

Son dış ziyaretini 1967 yılında İspanya'ya yaptı. 19 Nisan 1967 tarihinde Bonn yakınlarındaki Rhöndorf'ta 91 yaşında öldü.

Siyasi görevi
Önce gelen
de
Köln Belediye Başkanı
1917–1933
Sonra gelen
Günter Riesen
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
Dietlof von Arnim-Boitzenburg
Prusya Lordlar Kamarası Başkanı olarak
Prusya Devlet Konseyi Başkanı
1921–1933
Sonra gelen
Robert Ley
Önce gelen
Willi Suth
Köln Belediye Başkanı
1945
Sonra gelen
Willi Suth
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
Lutz von Krosigk
Geçici
Almanya Şansölyesi
1949–1963
Sonra gelen
Ludwig Erhard
Almanya Dışişleri Bakanı
1951–1955
Sonra gelen
Heinrich von Brentano
Parti siyasi görevi
Yeni siyasi parti İngiliz Bölgesi Hristiyan Demokrat Birliği Başkanı
1946–1951
Sonra gelen
Wilhelm Johnen
Bundestag CDU/CSU Grubu Başkanı
1949
Sonra gelen
Heinrich von Brentano
Hristiyan Demokrat Birliği Başkanı
1950–1966
Sonra gelen
Ludwig Erhard