Bağır Bey Rzayev
Bağır Bey Rzayev | |
|---|---|
| Doğum | 1891 Erivan, Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1927 Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
| Meslek | siyasetçi |
Bağır Bey Aliasger oğlu Rzayev ve ya Memmedbağır Rzayev (d. 1891, İrevan, Rus İmparatorluğu - 1927) – Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Aras Türk Cumhuriyeti bakanlarından biri, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası'nın, Transkafkasya Seymi'nin Müslüman Sosyalistler Fraksiyonu'nun üyesi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağır Bey 1891 yılında İrevan Guberniyası'nın merkezi olan İrevan şehrinde dünyaya gelmiştir. İrevan Gimnaziyası'nı bitirdikten sonra Moskova Üniversitesi'ne kabul edilmiş ve orada hukuk eğitimi almaya başlamıştır.[1]
1920 yılının Nisan ayında Azerbaycan'ın Bolşevikler tarafından işgal edilmesinden sonra ülkeden gitmeye mecbur olmuş, fakat daha sonra geri dönmüştür. Geri dönmesinden sonra Bolşevik yönetimi tarafından uygulanan baskılar sonucunda 1927 yılında intihar etmiştir.
Siyasi yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rus İmparatorluğunda
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağır Bey Rus İmparatorluğunun çöküş döneminde Transkafkasya Seymi'ne seçilmiş ve burada Müslüman Sosyalistler Fraksiyonu'na dahil olmuştur. 27 Mayıs 1918 yılında Müslüman Sosyalistler Fraksiyonu'ndan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası'nın üyesi seçilmiştir.[2]
29 Mayıs tarihinde Azerbaycan Millî Şûrası'nın İrevan'ı Ermenistan'a vermesine Mir Hidayet Bey Seyidov ve Neriman Bey Nerimanbeyli ile birlikte itiraz etmiştir.[3][4]
Aras Türk Cumhuriyetinde
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağır Bey 3 Kasım 1918 tarihinde kurulan Aras Türk Cumhuriyeti'nde bakan olarak görev yapmıştır.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinde
[değiştir | kaynağı değiştir]Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası'nın 1 Haziran 1918 yılında İrevan'a gönderilecek grubun şahısların seçilmesine ilişkin geçirilen müzakerelerde Bağır Bey bunları demiştir:
Ben eminim ki, İrevan Guberniyası'na sizlerden hiç kimse gitmeyecek. Oraya biz İrevanlılar - ben ve Seyidov gidecek. Sizden rica ediyoruz ki, kendi Azerbaycanımızın özgürlüyünü sağlayıb bizi Ermenistan Cumhuriyeti sınırları içinde kalanları unutmayınız.
Bağır Bey 7 Aralık !918 yılında Millî Şûra'nın üyesi olarak direkt Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi seçilmiştir. Parlamentoda Sosyalistler Fraksiyonuna dahil olmuştur.
28 Ocak 1919 tarihinde Bağır Bey, parlamentodan haric ediliyor, onun yerine sonralar Ankara'ya Bolşevik temsilci olarak gönderielcek İbrahim Abilov üye olarak seçiliyor. Fakat 15 Mayıs 1919 tarihinde yeniden parlamento üyesi olarak seçilmeyi başarıyor.[5]
17 Temmuz 1919 tarihinde parlemtodakı nutuku zamanı Zengezur Uyezdi ve İrevan Guberniyası'ndakı mültecilerin durumuna ilişkin bunları söylemiştir:
Bir yıl öne İrevan'da 22 bin Müslüman yaşamaktaydı. [Şimdi] Şehire tek-tek geri dönenler evlerini ve eşyalarını dağıtılmış olarak görüyorlar.
Parlamentonun bazı komisyonlarına üye olmuştur. 19 Ocak 1920 tarihinde parlamentonun baş katipi seçilmiştir. Fakat 16 Şubat 1920 tarihinde bu görevinden istifa etmiştir. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin son günlerinde Memmedhasan Hacınski tarafından kurulmasına çalışılan kabinede Bağır Bey'e önemli bakanlıklardan biri teklif edilse de, nihayetde bu kabinenin kurulması mümkün olmamış ve 28 Nisan tarihinde Azerbaycan işgal edilmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tahirzadə, Ədalət (2017). "Ali təhsil tariximizdən". www.muallim.edu.az. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023.
- ^ Mahmudov 2005, s. 324.
- ^ Mahmudov 2005b, s. 234.
- ^ Allahnəzərov, Baba. "Mir Hidayət Seyidov, Bağır Rzayev və Nəriman bəy Nərimanbəyov...İrəvanın verilməsinə etiraz edənlər ..." teref.az. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023.
- ^ Mahmudov 2005, s. 234, 324.
- ^ Mahmudov 2005, s. 351.
Kaynak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yaqub Mahmudov (2005). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (I Cilt). Bakü: Lider.
- Yaqub Mahmudov (2005). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (I Cilt). Bakü: Lider.