İçeriğe atla

Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ankara – İstanbul YHD
Genel bilgiler
Durumİşletmede
SahibiTCDD
YerYHT (8.) Bölge
İlk - Son durak
İstasyonlar14
Hizmet
TürüYüksek hızlı demiryolu
SistemTCDD
İşletmeci(ler)TCDD Taşımacılık
Bakım tesisiEtimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu
Yolcu sayısı2.557.000 (2011)[1]
Tarihçe
Açılış13 Mart 2009 (Ankara – Polatlı – Eskişehir)[2]
25 Temmuz 2014 (Eskişehir – Pendik)
12 Mart 2019 (Pendik – Halkalı)
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu655,490 kilometre (407,303 mi)
Hat açıklığıStandart (1.435 mm)
Elektrikleme25 kV AA
Çalışma Hızı250 km/sa (160 mph)
Güzergâh haritası

Sembol açıklamaları
 Sivas yönüne[3]
0,000 kilometre (0 mi)
 Ankara YHT Garı[3][4]
20,795 kilometre (12,921 mi)
 Eryaman YHT Garı[4][5]
93,144 kilometre (57,877 mi)
 Polatlı YHT Garı[6][7]
Polatlı Kavşağı
105,805 kilometre (65,744 mi)
 Konya, Adana, Gaziantep yönüne[6]
Afyonkarahisar, İzmir yönüne[7]
282,429 kilometre (175,493 mi)
 Eskişehir Garı[5][8]
328,759 kilometre (204,281 mi)
 Bozüyük YHT Garı
360,209 kilometre (223,823 mi)
 Bilecik YHT Garı
Osmaneli Kavşağı
Bursa YHT, Bandırma yönüne[9]
? km
 Pamukova YHT Garı
Doğançay Ripajı
501,350 kilometre (311,524 mi)
 Arifiye[5][10]
? km
 Sapanca YHT Garı
541,623 kilometre (336,549 mi)
 İzmit Garı[5]
588,719 kilometre (365,813 mi)
 Gebze[5][11]
608,005 kilometre (377,797 mi)
 Pendik[5][11]
614,471 kilometre (381,815 mi)
 Bostancı[5][11]
621,717 kilometre (386,317 mi)
 Söğütlüçeşme[5][11][12]
Haydarpaşa Garı
İstanbul Boğazı
Marmaray Tüneli
640,516 kilometre (397,998 mi)
 Bakırköy[11][13]
655,490 kilometre (407,303 mi)
 Halkalı[11][13][14]
Kapıkule yönüne[13][14]
Bu diyagramı:

Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – İstanbul YHD, Ankara YHT – Halkalı arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 250 kilometre/saat (160 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.

Güzergâh haritası

İstasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)

No İstasyon İlçe İl
1 Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı Altındağ Ankara
2 Eryaman Yüksek Hızlı Tren Garı Etimesgut
3 Polatlı Yüksek Hızlı Tren Garı Polatlı
4 Eskişehir Garı Tepebaşı Eskişehir
5 Bozüyük Yüksek Hızlı Tren Garı Bozüyük Bilecik
6 Bilecik Yüksek Hızlı Tren Garı Merkez
7 Arifiye Tren İstasyonu Arifiye Sakarya
8 İzmit Garı İzmit Kocaeli
9 Gebze Tren İstasyonu Gebze
10 Pendik Tren İstasyonu Pendik İstanbul
11 Bostancı Tren İstasyonu Kadıköy
12 Söğütlüçeşme Tren İstasyonu
13 Bakırköy Tren İstasyonu Bakırköy
14 Halkalı Tren İstasyonu Küçükçekmece

Yolculuk süreleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Konvansiyonel demiryolu: 576,615 kilometre (358,292 mi) (Ankara – Eskişehir – İstanbul-Haydarpaşa güzergâhı)
  • Konvansiyonel tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
  • Yüksek hızlı demiryolu: 655,490 kilometre (407,303 mi) (Ankara YHT – Halkalı güzergahı), 621,717 kilometre (386,317 mi) (Ankara YHT – Söğütlüçeşme güzergahı),
  • Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 5 dakika (2024 yılı)
    • Bütün kısımlar tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara – Halkalı)
    • Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara – Halkalı)

İnşaat aşaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 13 Mart 2009'da,[2] Eskişehir - Pendik arasındaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.

Gecikme

[değiştir | kaynağı değiştir]

İhaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle 3 sene gecikme olmuştur. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.[15]

Proje kapsamında yapılanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Alt geçit: 122
  • Viyadük: 21
  • Köprü: 43
  • Kazı: 32 milyon m³
  • Üst geçit: 56
  • Menfez: 480
  • Tünel: 43
  • Dolgu: 19 milyon m³

Revizyonlar ve tamamlanmamış kesimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tünel-26

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bozüyük YHT Garı ile Bilecik YHT Garı arasında bulunan Kurtköy mevkiinde başlayıp Başköy mevkiinde sona eren ve 5589 metrelik uzunluğuyla YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-24'ten tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. T-26'nın açılmamış kısmı ile YHT hattına bağlanması projesi kapsamında 2017 yılında kazı çalışmalarına tekrar başlanmış olup[16][17] tünelin tamamının 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.

Doğançay ripajı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu kestirme hat ile Geyve – Doğançay – Arifiye – Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.

Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.[18] 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapla birlikte trenler Alifuatpaşa yerine Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve Alifuatpaşa - Doğançay arasındaki kesim artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Bu kapsamda Pamukova Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaası sürmekte olup hem YHT'ler hem de Ada Ekspresi tarafından kullanılacak ve hem YHD hem de konvansiyonel hat için ayrı peronlar bulunduracak olan Sapanca Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaatı ise henüz başlamamıştır. Ripajın tamamlanmasıyla beraber her iki istasyon da hizmete girecektir. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi toplam 35 dakika daha kısalacaktır.

Sapanca – Köseköy – Gebze kesimi hat iyileştirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin yüksek hız akreditasyonu alabilecek kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını ortalama 110 km/saat hızla kullanmaktadır. Ayrıca YHD hattının Sapanca – Köseköy arasındaki kesimi Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da ortak kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesimin hemen bitişiğindeki mevcut çift hat konvansiyonel demiryolu yenilenerek YHT harici trenlerin kullanımına açılmasıyla bu kesimde konvansiyonel trafik, YHD hattından ayrıldı. Köseköy – İzmit – Gebze hattı üzerinde ise şu an mevcut hatta ek olarak 3. ve -kimi yerlerde- 4. hattın yapımı devam etmektedir. Bu sayede Köseköy-Gebze arasında da YHT'lerle diğer trenlerin trafiği ayrılacak, böylece YHT'ler Gebze - İzmit - Köseköy arasını 150 km/saat hızla alabilecek ve Ankara - İstanbul arası toplam yolculuk süresi biraz daha kısalacaktır. Ayrıca bu kapsamda bazı noktalara Ada Ekspresi için ek istasyonların da yapım ve kullanım dışı mevcut istasyonların yolcu kullanımına hazırlanması işleri sürmektedir. Bu sayede Ada Ekspresi'nin daha çok noktaya ve yolcuya hizmet etmesi sağlanacaktır.

Sürat demiryolu projesi ve Marmaray Tüneli'ne alternatif

[değiştir | kaynağı değiştir]

İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 1980'lerde öne sürülmüş ve hatta inşasına başlanmış ancak ödenek yetersizliğinden dolayı yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergah Ankara – Beypazarı – Nallıhan – Mudurnu – Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray Tüneli'ne alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı – Yavuz Sultan Selim Köprüsü – İstanbul Havalimanı – Halkalı güzergahı planlanmıştır.

Haydarpaşa Garı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Marmaray projesi kapsamında Haydarpaşa Garı 2013'te geçici olarak kullanıma kapatılmıştır. Gar sahasında Roma, Bizans vs Osmanlı dönemine ait olan arkeolojik kalıntıların bulunması ve 2010'da gar binasının çatısında çıkan yangın sonrası 2016'da başlatılan restorasyon çalışmaları nedeniyle garın yeniden hizmete girmesi gecikmiştir. Bu sebeple şu anda Anadolu yakasındaki YHT seferleri için başlangıç/bitiş noktası Söğütlüçeşme Tren İstasyonu'dur. Ancak eş zamanlı tren işletilmesine imkân sağlayan aktif bir gar sahasının olmayışı YHT sefer sayısının artırılamamasına sebep olmaktadır. Bu kapsamda ilk önce "Söğütlüçeşme YHT Garı" projesi ortaya atılmış ancak gelen tepkiler sonrası proje rafa kaldırılmıştır. Bunun yerine daha önce başka amaçlar için değerlendirilmesi düşünülen Haydarpaşa Garı'nın yeniden tren seferlerinde kullanılmasına karar verilmiştir. Gar binasının içinde ve dışında restorasyon çalışmaları devam ederken trenlerin yanaşacağı yeni platformlar inşa edilmiştir. Ayrıca gar sahasının girişinde, İbrahimağa semtinde bulunan demiryolu köprüsü yeniden inşa edilmiştir. Gar sahasında bulunan arkeolojik kalıntıların bir kısmının üstü, rayların döşenmesi için kapatılırken kalan kısım ise arkeopark olarak değerlendirilecektir. Proje kapsamında gar sahasına üç demiryolu hattı girecek olup 1. hat doğrudan peronlara, 2. hat bakım-onarım sahasına ve 3. hat ise Haydarpaşa Limanı'na ve Haydarpaşa-Sirkeci Tren Feribotu'na ulaşacaktır. Tren feribotunun yeniden aktifleşmesiyle birlikte Marmaray Tüneli'ni kullanamayan tehlikeli madde taşıyan trenler bu feribotlarla karşıya taşınarak İstanbul-Pythion demiryolu'na devam edeceklerdir. Haydarpaşa Garı'nın 2024 yılı sonunda yeniden hizmete girmesi planlanmaktadır.[19][20]

Proje gerçekleşmeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ankara Garı'nda bekleyen bir Yüksek Hızlı Tren

Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.

Tamamlanan etaplar[21]
  • Ankara – Sincan : 24 km
  • Sincan – Esenkent : 15 km
  • Esenkent – Eskişehir : 206 km
  • Eskişehir Gar geçişi
  • Eskişehir – İnönü : 30 km
  • İnönü – Vezirhan : 54 km
  • Vezirhan – Köseköy : 104 km (kısmen)
  • Köseköy – Gebze : 56 km
  • Gebze – Pendik – Halkalı: 75.771 km
Devam eden etaplar
  • Tünel-26: 8 km
  • Doğançay ripajı: 34 km

İnönü – Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.

Ankara – İstanbul yüksek hızlı tren hattı inşaatı
Hat bölümü Uzunluk (km) İnşaatın başlangıcı / Resmi açılış Notlar
Ankara – Sincan 24 2016–2018 Ankara ve Sincan arasındaki mevcut hatlara Başkentray kapsamında hızlı tren hattı eklendi.
Sincan – Esenkent 15 2008–2010 Sincan ve Esenkent arasındaki mevcut hatlar, hızlı tren hattı tamamlanana kadar kullanıldı.
Esenkent – Eskişehir 206 2004–2009[22] Sanat yapıları: 2 karayolu köprüsü ve 30 karayolu üstgeçidi, 7 demiryolu köprüsü ve 13 köprü. 4 viyadük (toplam 4 km den fazla) ve 1 tünel (471 m).
İlk test sürüşü Nisan 2007.
Eskişehir YHT Garı 3.4 2008–2014 Eskişehir'de trafik sıkışıklığına neden olmamak için tünel içinden geçen hat planlandı. Plan, 1379 metre aç-kapa tünelden oluşan şehir geçişi, 2 hızlı tren hattı, 1 konvansiyonel tren hattı içeriyor.
Eskişehir – İnönü 30 2008–2014
İnönü – Vezirhan 54 2008–2014 Tünel 26 2025'te hizmete girecek.
Vezirhan – Köseköy 104 2008–2014 Doğançay ripajı'nın ilk etabı 2021'de hizmete alındı. Kalanı 2025'te hizmete alınacak.
Köseköy – Gebze 56 2012–2014 Konvansiyonel hat, 3. ve -bazı yerlerde- 4. hat çekilerek YHT hattından ayrılacaktır.
Gebze – İstanbul-Haydarpaşa/Halkalı 44 2013–2019 Gebze ile İstanbul arasındaki son bölüm Marmaray kapsamında tamamlanmıştır. Haydarpaşa Garı'nın 2024 sonunda yeniden açılması planlanmaktadır.

Demiryolu Hattında TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Tren Hatları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yüksek Hızlı Tren

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Devlet Demiryolları İstatistik Yıllığı (2007 – 2011)" (PDF). TCDD. s. 63. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  2. ^ a b "Hızlı tren seferlerine başladı". CNN Türk. 13 Mart 2009. 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  3. ^ a b Ankara – Sivas YHD
  4. ^ a b Başkentray
  5. ^ a b c d e f g h İstanbul-Haydarpaşa – Ankara demiryolu
  6. ^ a b Polatlı – Konya YHD
  7. ^ a b Polatlı – İzmir YSD
  8. ^ Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bandırma-Osmaneli isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Arifiye – Adapazarı şube demiryolu
  11. ^ a b c d e f Marmaray
  12. ^ Metrobüs
  13. ^ a b c İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu
  14. ^ a b İstanbul – Kapıkule yüksek standartlı demiryolu
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014. 
  16. ^ admin. "T26'NIN AÇILMAMIŞ KISMI İLE YHT HATTINA BAĞLANMASI İŞİ". BELEN İNŞAAT A.Ş. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2024. 
  17. ^ "Devam Eden Projeler - İçtaş Nükleer". ictasnukleer.com.tr. 15 Şubat 2024. Erişim tarihi: 23 Ekim 2024. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2012. 
  19. ^ Hürriyet (4 Temmuz 2024). "HABER... Yıllardır atıl durumdaydı: Haydarpaşa Garı hayata dönüyor! - Günün Haberleri". CNN TÜRK. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024. 
  20. ^ "Bakan Uraloğlu: Haydarpaşa Garı'mızı bu yıl içinde tamamen hazır hale getireceğiz". www.trthaber.com. 3 Temmuz 2024. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024. 
  21. ^ "TCDD Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı Ana Sayfası". TCDD. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015. 
  22. ^ UIC celebrates the introduction of high speed in Turkey 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19/3/2009 uic.asso.fr

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ankara-İstanbul_yüksek_hızlı_demiryolu&oldid=34173811" sayfasından alınmıştır