Altın çilek
| Physalis peruviana | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Physalis peruviana | |||||||||||||||
| Sinonimler [1] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Physalis peruviana (Altın çilek, ham) | |
|---|---|
 | |
| Besin değeri | |
| Enerji 220 kJ (50 kcal) | |
| Karbonhidrat | 11.2 g |
| Yağ | 0.7 g |
| Protein | 1.9 g |
| Su | 85.4 g |
| A vitamini | 36 μg (%4) |
| Tiyamin (Vit. B1) | 0.11 mg (%8) |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.04 mg (%3) |
| C vitamini | 11 mg (%18) |
| Kalsiyum | 9 mg (%1) |
| Demir | 1 mg (%8) |
| Fosfor | 40 mg (%6) |
| USDA Database entry Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Physalis peruviana veya Altın çilek, Physalis cinsine bağlı meyveli bir bitki türüdür.[2][3]
Dağılım ve habitat
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekvador'da And Dağları, Şili, Kolombiya ve Peru'yaözgüdür.[4] Ormanlık alanlarda,[5] 500-3.000 m (1.600-9.800 ft) yükseklikte yetişse de, sıcak iklimlere sahip olan Okyanusya ve Pasifik adalarında deniz seviyesinde de büyüyebilir.[5]
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Meyvesi birçok tatlı yiyecek yapımında ve salatalarda kullanılabilir.[4] Yapılan basit araştırmalar içeriğindeki polifenol ve Vitamin C oranının hasat zamanına ve toplanışına göre değiştiğini göstermiştir.[6] Afrika'da, altın çilek yaprakları geleneksel olarak yaraları tedavi etmek için alçı olarak, bitkinin farklı kısımları ise ishali tedavi etmek için kullanılır.[7][8]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Physalis peruviana -
Tüylü kabuğu -
Çiçeği -
Olgunlaşmamış meyvenin yeşil hali -
.jpg)
.jpg)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Physalis peruviana L". The Plant List. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023.
- ^ "GBIF". 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "PaleoBioDB". 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ a b Morton JF (1987). "Cape gooseberry, Physalis peruviana L. in Fruits of Warm Climates". Purdue University, Center for New Crops & Plant Products. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ a b "Physalis peruviana (Cape gooseberry)". Invasive Species Compendium, CABI. 2018. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2018.
- ^ Bravo, K; Sepulveda-Ortega, S; Lara-Guzman, O; Navas-Arboleda, A. A.; Osorio, E (2015). "Influence of cultivar and ripening time on bioactive compounds and antioxidant properties in Cape gooseberry (Physalis peruviana L.)". Journal of the Science of Food and Agriculture. 95 (7): 1562-9. doi:10.1002/jsfa.6866. PMID 25131258.
- ^ Njoroge, Grace Njeri; Kibunga, Joan Wanjiku (2007). "Herbal medicine acceptance, sources and utilization for diarrhoea management in a cosmopolitan urban area (Thika, Kenya)". African Journal of Ecology (İngilizce). 45 (s1): 65-70. doi:10.1111/j.1365-2028.2007.00740.x. ISSN 1365-2028. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021.
- ^ "Cape Gooseberry". hort.purdue.edu. 16 Aralık 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Altın çilek ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Altın çilek ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Julia F. Morton: Cape Gooseberry. In: Julia F. Morton: Fruits of warm climates. Miami 1987, ISBN 0-9610184-1-0, S. 430–434.
- Grace Njeri Njoroge, Joan Wanjiku Kibunga: Herbal medicine acceptance, sources and utilization for diarrhoea management in a cosmopolitan urban area (Thika, Kenya). In: African Journal of Ecology. 45, 2007, S. 67, doi:10.1111/j.1365-2028.2007.00740.
- L. (1763) In: Sp. Pl. ed. 2, 1670
- Aronsson, Mora (2004) Thomas Karlssons Kärlväxtlista