847 Şam depremi
   Şam Antakya Musul→ 847 Şam depremi (Suriye) | |
| Yerel tarih | 24 Kasım 847 |
|---|---|
| Büyüklük | 7.3 Mw [1] |
| Merkez üs | 34°24′N 36°18′E / 34.4°K 36.3°D[2] |
| Fay | Yammuneh Fayı |
| Maks. şiddet | VIII (Yıkıcı)[2] |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Biladü'ş-Şam, Abbâsî Halifeliği (Günümüzde Türkiye, Lübnan ve Suriye) |
| Kayıplar | 70,000 Kayıp |
847 Şam Depremi (tahmini 24 Kasım), MS 847 yılında meydana gelmiştir. Son dönemde yapılan araştırmalar depremin, Şam'dan güneye, kuzeyde Antakya'ya ve doğuda Musul'a kadar uzanan çoklu bir depremin parçası olduğunu göstermektedir.[2] 13. yüzyıl tarihçisi ve yazarı Al-Dhahabi'ye göre Antakya'da yaklaşık 20.000, Musul'da ise 50.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Ölü Deniz Transform Fayı boyunca meydana gelen en güçlü depremlerden biri olduğu düşünülmektedir.[1]
Tektonik Ortam
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Levant bölgesi, Arap Levhası ile Afrika Levhası arasındaki çoğunlukla doğrultu atımlı fay olan Ölü Deniz Transform Fayı (ÖDFZ) üzerinde yer alır. Lübnan'da ÖDFZ, sıkışmalı fay geçişine 20 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. neden olan güneybatı-kuzeydoğu yönlü bir harekete sahiptir. Lübnan Dağları ve Anti-Lübnan Dağları'nın oluşumuna sebep olmuştur.
Ana fay hatlarından biri olan Yammuneh Fayı, 1202 Suriye depremi ve 1759 Yakın Doğu depremleri gibi birçok büyük depremin meydana geldiği yerdir.[3] Ayrıca, 847 yılında yaşanan Şam depremi de bu fayda meydana gelen hareketlerle bağlantılıdır.[4]
MS 847'deki diğer depremler
[değiştir | kaynağı değiştir]847 yılında bu depremde birçok Orta Doğu kasabası ve kenti muhtemelen aynı gün (24 Kasım) büyük tahribata uğradı. Antakya'daki deprem ile Şam'ı ve Suriye'yi büyük ölçüde yok eden deprem muhtemelen aynı gün yaşandı. Şam depremi şafak vakti başlamış ve öğleye kadar sürmüştü; Emeviye (Ulu) Camii'nin bir kısmı yıkılmış, hasar görmüş ve minaresi de çökmüştü. Köprüler ve evler yıkılmış, devasa taşlar yerlerinden oynamış. Şam'a yakın diğer kentler ile Darayya yerleşim bölgesi de yerle bir olmuştur.[5]
Humus, Lübnan ve Yukarı Mezopotamya bölgesindeki birçok yerleşim yeri ve kasabalarda yıkımlar gerçekleşmiştir.[1] Ayrıca, Musul'da da (günümüz Irak'ta) büyük bir deprem meydana gelmiş ve 50.000 kişinin ölümüne neden olmuştur.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye'deki depremlerin listesi
- Türkiye coğrafyası
- Kuzey Anadolu Fay Hattı
- Doğu Anadolu Fay Hattı
- Arap levhası
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Grünthal G.; Hakimhashemi A.; Schelle H.; Bosse C.; Wahlström R. (2009). "The long-term temporal behaviour of the seismicity of the Dead Sea Fault Zone and its implication for time-dependent seismic hazard assessments". Scientific Technical Report STR09/09. Deutsches GeoForschungsZentrum GFZ. s. 18. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
- ^ a b c Sbeinati, Mohamed Reda; Darawcheh, Ryad; Mouty, Mikhail (June 2005). "The historical earthquakes of Syria: an analysis of large and moderate earthquakes from 1365 B.C. to 1900 A.D." (PDF). Annals of Geophysics. 48 (3). s. 365. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2012.
- ^ Daëron, M. (2005). "Sources of the large A.D. 1202 and 1759 Near East earthquakes" (PDF). Geology. 33 (7): 529-532. doi:10.1130/G21352.1. 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2023.
- ^ Jaafar A. (2008). "GPS Measurements of Present day crustal deformation within the Lebanese Restraining Bend along the Dead Sea Transform" (PDF). MSc thesis. s. 7. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
- ^ Earthquake hazard in Lebanon. illustrated. Londra: Imperial College Press, 2004. 2004. s. 22. ISBN 978-1-86094-461-1.
- ^ Search page,"Catalog of damaging earthquakes in the world (through 2009)". 17 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012.