İznik Müzesi

İznik Müzesi, Bursa ilinin İznik ilçesinde ve çevresinde bulunan arkeolojik eserlerin sergilendiği müze.

Geçmişte Nilüfer Hatun İmareti'nde hem arkeolojik eserler hem de Türk İslam eserleri sergilenmekte iken 2020-2022 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından İznik'te yeni müze binası inşa edilmiş ve arkeolojik eserler yeni binaya taşınmıştır. Nilüfer Hatun İmareti, Türk İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet vermeyi sürdürürken, yeni müze binası İznik Müzesi adıyla, arkeolojik eserlerin sergilendiği bir müze olarak 16 Ocak 2023'ten beri ziyarete açılmıştır.^[1]

Eserler

İznik Müzesi'nde 1500'e yakın eser sergilenmektedir. Eserlerin tarihi MÖ 6500lü yıllara kadar uzanır. Müzedeki önemli eserlerden bazıları şunlardır:

Roma dönemine ait bir mermer masa oyunu: "Ludus duodecim" (on iki yazıt oyunu) veya "duodecim scripta" adı verilen oyun, tavlaya benzer şekilde şans ve strateji unsurlarını birleştirir. Her oyuncunun 15 taşı vardır ve iki oyuncu taşlarını benzer biçimde tahtaya yerleştirdikten sonra oyun başlar.

Aşil lahdi: Yunan kahramanı Aşil'e adanmış oldukça süslü bir lahittir. Lahdin dört bir yanındaki işlemeli heykellerde Troya Savaşı, Yunan Aka Kralı Agamemnon, çeyrek tanrı kabul edilen Akhilleus ve Akhilleus'un tutsağı Briseis betimlenmektedir. Lahitin bir yüzünde ise ilkbahar, yaz ve sonbaharı temsil eden heykeller bulunmaktadır.^[2]

Antigonos lahdi: Büyük İskender'in generali I. Antigonos'un MS 2. yüzyıla tarihlendirilmiş olan lahdi, Hisardere Nekropolü'nün önemli lahitlerindendir. Antigonos, 45-50 yaşlarında ölmüş, bedeni 3 kat yün kefene sarılarak defnedilmiştir.

Kefenin bir bölümü, baş altındaki ahşap yastık ve gövde altındaki ahşap yatağın bir kısmı günümüze ulaşabilmiştir. Lahit, o dönemde ölülerin defnedilirken kefenlendiğini ve doğrudan taş üzerine değil, ahşap bir yatak üzerine yerleştirildiklerini göstermesi açısından önemlidir. Lahit, Antigonos'un karısı Arete tarafından yaptırılmıştır ve lahdin üzerinde, Arete'nin figürü ile Antigonos için yazdırdığı ağıt metni bulunur. 2.500 yıllık bu metin, yeni tercüme edilmiş ve tarihin bilinen en eski aşk mektubu olarak tanımlanmıştır. Bu metinde, Arete'nin kocası Antigonos'un ölümünün ardından yaşadığı üzüntü şu sözlerle ifade edilir:^[3]

“	Ben, üzgün Arete... Tüm bedenim ve ruhumla Antigonos'un mezarından haykırıyorum. Üzüntüden saçımı yoluyor, duygularımı ağlayarak gösteriyorum. Bu şanssızlık, ölüm, bu değerli adamı özgürleştireceğine beni yakaladı.	„

Nike-Eros lahdi: MS 2. yüzyıla tarihlendirilen, Dokimeion tipi bir lahittir. Üzeünde Nike ve Eros figürleri birbirinden bağımsız olarak betimlenmiştir. Lahit kapağı alınlık şeklinde düzenlenmiştir. Mezar sahibinin bedeni üzerinde kefen ve kumaşa ait izler halen korunmaktadır.

Nigerine ve Astyris lahdi: Sandık tipinde bir lahittir. 30-45 yaşlarında ölen anne Nigerine ile 25-30 yaşlarında ölen kızı Astyris'e aittir. Anne ve kız, sımsıkı kefene sarılmış olarak bulunmuştur. Keten, yün ve ipek kumaşlardan yapılmış kefenin içindeki bedenler, hiç bozulmadan günümüze gelebilmiştir. Lahdin ön yüzündeki yazıt, mezar sahipleri hakkında bilgi vermektedir. Mezarda yatanların kim olduğu, şu metinden anlaşılmaktadır:

“	Ben, Astyris (bu) lahdi çok sevdiğim annem Nigerine ve kendim için satın aldım.	„

Hespekli Mezar odası replikası: İznik'e bağlı olan Elbeyli'nin sınırları içerisinde, Hespekli mevkiinde 1967 yılında çok iyi korunmuş durunda bulunan ancak daha sonra definecilerin tahrip ettiği, MS 4. veya 5. yüzyıla tarihlendirilen, 2.75×3.79 metre boyutlarındaki, fresklerle süslü mezar odasının bir replikası İznik Müzesi'ndedir.