Windhoek
| Windhoek | |
|---|---|
Windhoek | |
Saat yönünde yukarıdan aşağıya: Windhoek CBD, Parlamento binası, Windhoek Demiryolu İstasyonu, State House, Christ Church | |
 Arma | |
  Windhoek Windhoek'un Namibya'daki konumu | |
| Ülke |  Namibya |
| Bölge | Khomas |
| Seçim bölgesi | Windhoek |
| Rakım | 1655 m |
| Nüfus (2023)[1] | 486,169 |
| Zaman dilimi | UTC+02:00 (Orta Afrika Zamanı) |
| Posta kodu | 10005 |
| Telefon numarası kodu | 061 |
Resmî site windhoekcc.org.na | |
.jpg)
.jpg)
Windhoek (Almanca: Windhuk), Namibya'nın başkenti. Şehir ayrıca ülkenin ticari ve siyasi açıdan da merkezi konumundadır. Ülke merkezine yakın bir noktada konumlanan başkent, deniz seviyesinden 1.654 metre yükseklikte yer alır. Şehir nüfusu 2011 verilerine göre 322.500 kişidir. şehridir. Namibya'nın merkezinde, Khomas platosu üzerinde, deniz seviyesinden yaklaşık 1.700 m (5.600 ft) yükseklikte yer alır ve ülkenin coğrafi merkezine oldukça yakındır. 2023 yılı itibarıyla Windhoek'un nüfusu 486.169'dur.[2] Şehir, diğer Namibya bölgelerinden gelen sürekli göç nedeniyle hızla büyümektedir.
Windhoek, Namibya'nın sosyal, ekonomik, politik ve kültürel merkezidir. Neredeyse tüm Namibya ulusal girişimleri, devlet daireleri, eğitim ve kültürel kurumlar burada merkezi bir konumda bulunmaktadır.
Şehir, yerel kabileler tarafından bilinen kalıcı bir sıcak su kaynağının olduğu bir bölgede gelişmiştir. Jonker Afrikaner, Orlam'ın kabile şefi, 1840 yılında buraya yerleşmiş ve topluluğu için bir taş kilise inşa etmiştir. Ardından gelen yıllarda, çeşitli savaşlar ve silahlı çatışmalar yeni yerleşimin ihmaline ve yok olmasına neden olmuştur. Windhoek, Alman İmparatorluğu tarafından toprakları kolonileştirdiğinde, İmparatorluk Alman Ordusu'ndan Yüzbaşı Curt von François tarafından 1890 yılında yeniden kurulmuştur.
İsim
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehrin ismi bölgede konuşulan Afrikaanca dilinden gelmektedir. Bu dilde rüzgarlı köşe anlamına gelen Windhoek bölgede daha sonra kurulan yerleşim biriminin adı olmuştur. Bölgede konuşulan yerel dillerden olan Khoekhoegowab dilinde şehrin adı Aigams (ǀAi-ǁGams) olarak söylenmektedir ve bu isim şehrin civarlarında bulunan sıcak su kaynaklarından, kaplıcalardan dolayı oluşmuştur. Aigams (ǀAi-ǁGams) isminin birebir çevirisi kaplıca, sıcak su kaynağı anlamına gelmektedir.
Başka bir teori, Kaptan Jonker Afrikaner'in, atalarının yaşadığı Güney Afrika'daki Winterhoek Dağları'ndan esinlenerek Windhoek adını verdiğini öne sürmektedir. Windhoek adının bilinen ilk kullanımı, Jonker Afrikaner'ın Joseph Tindall'a 12 Ağustos 1844 tarihli mektubundadır.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
Erken Yerleşim
[değiştir | kaynağı değiştir]1840 yılında Jonker Afrikaner, Windhoek'ta bir Orlam yerleşimi kurdu.[4] O ve takipçileri, günümüzde Klein Windhoek banliyösünde bulunan ana sıcak su kaynaklarından birinin yakınında kaldılar.[5] 500 kişiyi ağırlayabilen bir taş kilise inşa etti; bu kilise aynı zamanda bir okul olarak da kullanıldı. 1842 sonlarında, Rhenish misyonerler, Carl Hugo Hahn ve Franz Heinrich Kleinschmidt, burada çalışmaya başladılar. İki yıl sonra, Metodist Wesleyanlardan Richard Haddy ve Joseph Tindall tarafından yerlerinden edildiler.[6][7] Bahçeler düzenlendi ve bir süre Windhoek refah içinde yaşadı. Ancak, Nama ve Herero kabileleri arasındaki bir dizi savaş, yerleşimi yok etti. Uzun bir aradan sonra, Hahn 1873'te Windhoek'u tekrar ziyaret etti ve şehrin eski refahından hiçbir iz kalmadığını gördü. Haziran 1885'te, bir İsviçre botanikçi terkedilmiş meyve ağaçlarının arasında yalnızca çakallar ve aç kalan tavuklar buldu.[8]
Sömürge Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lüderitzbucht'dan gelen tüccarların talebi üzerine 1884 yılında, Alman Güneybatı Afrikası (Deutsch-Südwestafrika) adı verilen bölgeye Alman koruması ilan edildi; bu bölge şimdi Namibya olarak bilinmektedir. Alman kolonisi sınırları 1890'da belirlendi ve Almanya, düzeni sağlamak için Curt von François'ın komutasındaki Schutztruppe adlı koruma birliklerini gönderdi.[9] Von François, garnizonunu Windhoek'te konuşlandırdı; Windhoek, savaşan Nama ve Herero halkları arasında stratejik bir tampon bölge olarak yer alıyordu.[10] On iki güçlü kaynak, ürünlerin ve tahılların yetiştirilmesi için su sağladı.
Sömürge dönemi Windhoek'u, 18 Ekim 1890'da, von François'ın günümüzde Alte Feste (Eski Kale) olarak bilinen kalenin temel taşını koymasıyla kuruldu.[11][12] 1907'den sonra, yerli halkın kırsaldan büyüyen şehre iş aramak için göç etmesiyle gelişim hızlandı. Almanya ve Güney Afrika'dan daha fazla Avrupa yerleşimcisi geldi. İşyerleri, Kaiser Caddesi'nde (şu anda Bağımsızlık Caddesi) ve şehrin üzerindeki belirgin dağ sırası boyunca inşa edildi. Bu dönemde, Windhoek'un üç kalesi, Heinitzburg, Sanderburg ve Schwerinsburg, inşa edildi.
Birinci Dünya Savaşı'ndan Sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]Alman sömürge dönemi, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda sona erdi; ancak Güney Batı Afrika ve dolayısıyla Windhoek, 1915'te zaten düşmüştü.[13] Savaşın sonuna kadar şehir, Güney Afrika askeri hükümeti tarafından yönetildi ve herhangi bir gelişme yaşanmadı.[14] 1920'de, Versay Antlaşması'ndan sonra, bölge Milletler Cemiyeti Sınıf C mandası olarak Güney Afrika'ya devredildi.[15]
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, bölgenin ekonomisini iyileştirmek için daha fazla sermaye kullanılabilir hale geldi. 1955'ten sonra, yeni okullar ve hastanelerin inşası, şehir yollarının asfaltlanması (bu proje 1928'de Kaiser Caddesi ile başlamıştı) ve su teminini istikrara kavuşturmak için barajlar ve boru hatları inşa edilmesi gibi büyük kamu projeleri gerçekleştirildi.[8] Şehir, 1958'de dünyanın ilk içme suyu geri dönüşüm tesisini kurdu; geri dönüştürülmüş atık suyu işleyip doğrudan şehir su şebekesine gönderdi.[16] 1 Ekim 1966'da, o zamanki Güney Batı Afrika Yöneticisi, Windhoek'e armasını verdi; bu arma 2 Ekim 1970'te Güney Afrika Armalar Bürosu tarafından tescillendi. Başlangıçta stilize edilmiş bir aloe bitkisi ana simge olarak kullanıldı, ancak 15 Eylül 1972'de bu, doğal bir aloe (Aloe littoralis) ile değiştirildi.[17]
Windhoek, 18 Ekim 1965'te, şehrin von François tarafından ikinci kez kurulmasının 75. yıldönümünde resmi olarak şehir haklarını aldı.[18]
1971 yılında, Namibya genel sözleşmeli işçileri, sözleşmeli işçilik sistemini kaldırma, apartheide karşı çıkma ve Namibya'nın bağımsızlığını teşvik etme amacıyla Windhoek'te harekete geçti.[19]
Bağımsızlık Sonrası Dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]1990'daki bağımsızlıktan bu yana, Windhoek hem ulusal başkent olarak hem de merkezi Khomas Bölgesi'nin il başkenti olarak kalmıştır. Bağımsızlık ve savaşların son bulmasından sonra şehir, hızla büyüme ve gelişme göstermiştir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Yarı-çöl ikliminin hakim olduğu şehirde, yaz aylarında gündüzler çok sıcak, geceler ise serindir. Güney yarımküre'de olduğu için kış mevsimi sayılan Haziran-Ağustos ayları arasında yağış miktarı düşüktür.
 Windhoek iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 30 | 28,6 | 27,2 | 25,6 | 22,7 | 20,2 | 20,5 | 23,4 | 26,5 | 29,1 | 29,6 | 30,7 | 26,1 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 17,2 | 16,5 | 15,4 | 12,8 | 9,2 | 6,7 | 6,3 | 8,6 | 11,9 | 14,6 | 15,6 | 16,9 | 12,7 |
| Ortalama yağış (mm) | 78 | 77 | 79 | 38 | 7 | 1 | 1 | 1 | 3 | 11 | 27 | 42 | 365 |
| Kaynak: wetterkontor.de[20] | |||||||||||||
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Karakul koyunlarının beslendiği otlaklarla çevrili olan kentte, kuzu postlarını işleyip ihraç eden çok sayıda kürk üreticisi vardır.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Windhoek, dünya genelinde 15 şehir ile kardeş şehir konumundadır. Bu şehirler şu şekildedir:
|
|
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Christuskirche'ye bakış -
Merkez gar -
Christuskirche (arka planda Kalahari Sands Hotel) -
„Tintenpalast“, Parlamento -
Reiterdenkmal'da bir kitabe -
İklim diyagramı -
19.yy sonunda Windhoek şehrinden bir görünüm -
Alman Güneybatı Afrikası döneminde damgalanmış Windhoek posta pulu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "2023 Population & Housing Census Preliminary Report" (PDF). Statistics Namibia. 24 March 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 March 2024.
- ^ "Namibia: Regions, Towns, Villages & Settlements - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". www.citypopulation.de. 18 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2024.
- ^ Dierks, Klaus. "The History of ǁKhauxaǃnas. Introduction". 26 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2010.
- ^ "The Orlams Afrikaners – the Creole Africans of the Garieb". Cape Slavery Heritage. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2010.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Tonchi, Victor L; Lindeke, William A; Grotpeter, John J (2012). Historical Dictionary of Namibia. Historical Dictionaries of Africa, African historical dictionaries (2 bas.). Scarecrow Press. ISBN 9780810879904. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016.
- ^ Vedder, Heinrich (1997). Das alte Südwestafrika. Südwestafrikas Geschichte bis zum Tode Mahareros 1890 [The Old South West Africa. South West Africa's History until Maharero's death 1890] (Almanca) (7. bas.). Windhoek: Namibia Scientific Society. ISBN 0-949995-33-9.
- ^ Dierks, Klaus. "Biographies of Namibian Personalities, A (entry for Jonker Afrikaner)". klausdiers.com. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2011.
- ^ a b "Windhoek City Council: The History of Windhoek". 21 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Roman Adrian Cybriwsky, Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture, ABC-CLIO, USA, 2013, s. 338
- ^ Mbathera, Ester; Pinehas, Tutaleni (17 Kasım 2021). "Verona, the last grandchild of Von François". The Namibian. s. 6. 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
- ^ Dierks, Klaus. "Biographies of Namibian Personalities, V (entry for Curt von François)". klausdiers.com. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2011.
- ^ Chothia, Farouk (23 Kasım 2022). "Namibia pulls down German colonial officer's statue in Windhoek" (İngilizce). BBC News. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Britannica, Windhoek 21 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., britannica.com, ABD, erişim tarihi 7 Temmuz 2019
- ^ "The History of Windhoek". City of Windhoek. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
- ^ Ieuan Griffiths, Walvis Bay: exclave no more 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Geography, Cilt 79, No. 4 (Ekim 1994), s. 354
- ^ "Kurak bir ülkede hayatta kalmak: Windhoek'in Goreangab Geri Kazanım Tesisi'nde doğrudan içme suyu geri kazanımı" 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Petrus Du Pisani tarafından
- ^ Berry, Bruce (12 Şubat 2014). "Windhoek (Namibya)". www.crwflags.com. 7 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ "Windhoek erhielt heute Stadtrechte" [Windhoek bugün şehir haklarını aldı]. Allgemeine Zeitung (Almanca) (2015 yeniden basım bas.). 18 Ekim 1965.
- ^ Rogers, Barbara (1972). "Namibia'nın Genel Grevi". Africa Today. 19 (2): 3-8. ISSN 0001-9887. JSTOR 4185227. 13 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.
- ^ "Windhoek iklimi". 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
- ^ "Offizielle Webseite der Partnerschaft". 5 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.
- ^ Municipality and Drakenstein sign MoU The Namibian, 10. Mai 2012, S. 13]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Windhuk resmi site 19 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
