II. Gazi Giray: Revizyonlar arasındaki fark

II. Gazi Giray
II. Gazi Giray
Kırım Hanı
Hüküm süresi	1596-1607
Önce gelen	I. Fetih Giray
Sonra gelen	Toktamış Giray
Hüküm süresi	1588-1596
Önce gelen	II. İslam Giray
Sonra gelen	I. Fetih Giray
Doğum	1554
Ölüm	1607 (52-53 yaşlarında)
Hanedan	Giray Hanedanı
Babası	I. Devlet Giray
Dini	İslam
Meslek	Besteci, Hattat

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

19.37, 29 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

II. Gazi Giray veya Bora Gazi Giray (1554 - 1607) 16. yüzyıl sonlarında iki kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

II. Gazi Giray I. Devlet Giray'ın (saltanat: 1551-1577) oğludur. İki defa tahtta oturdu: (1588 - 1596) ve (1596 - 1607). Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Esaretten kurtularak önce Erzurum'a daha sonra Yanbolu üzerinden Kırım'a geçen II. Gazi Giray Macaristan ve İran'a yönelik seferlere katıldı. Bahçesaray'da veba hastalığından 1607'de öldü.

Sanat yaşamı

Başarılı bir devlet adamı ve asker olmasının yanında iyi bir şair ve besteci idi. Ayrıca hattattı. Sanatçıları, bilginleri korumuş; çok değerli saz eserleri bestelemiştir. Peşrevleri, saz semaileri bugün hâlâ sık sık çalınır. Hüzzam peşrevi, mahur peşrevi ile saz semaisi, bayatîaraban peşrevi, şedaraban saz semaisi Klasik musiki repertuvarının en güzel saz eserleri arasındadır. Eski mecmualarda adı "Tatar" diye geçer. (Gazayî) mahlası ile birçok şiir yazmıştır.

Şiir yazan Girayların içinde en meşhuru Bora Gazi Giray Han'dır. Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Gazi Giray'ın Farsça rubaileri olduğu gibi, gazelleri de Osmanlı şairlerinin gazelleri düzeyindedir. Gazi Giray Han'ın Kıpçak Türkçesi ile yazdığı şiirleri de vardır. Osmanlılarla beraber Avrupa seferine katılan Bora Gazi Giray'ın oradan padişaha yazdığı manzum mektuplar da çok meşhur olmuştur. 1607 yılında ölen Bora Gazi Giray Han'ın şiirleri, bir divançe halinde İsmail Hikmet Ertaylan tarafından basılmıştır.

Râyete meylederiz kâmet-i dil-cû yerine
Tuğa dil bağlamışız kâkül-i hoş-bû yerine^[1]

Gazi Giray Han mûsikîde olduğu kadar klâsik Türk şiirinde de önemli bir şahsiyettir. Bilhassa devrinin diğer şairlerinden (Epik) mahiyetteki şiirleriyle ayrılır. Ayrıca mesnevi tarzında yazdığı (Gül ve Bülbül) isimli eseri, mektupları, devrin alimlerinden Kefeli Hüseyin Efendi'ye yazmış olduğu manzum ve mensur münşeatı(mektupları) önemlidir.

Padişah tarafından sefere memur olunduğunda gönderdiği manzum mektup:

Bir mücahid kulunuz bezlederiz cân-u teni

Padişahım ne diyem sonra duyarsız haberi
Kaçmayız tir-ü teberden çalışub din yoluna
Ol benim boynuma ger var ise ânın zararı
Biz de ikdâm ederiz varmaya bir gün ileri
Geri kalmaz ânı bil, her kim ola cenk eri
Macerâ-yı seferin derdini şerh eyler isem
İstima edene tesir eder ol gam haberi
Azmeder oldu gaza-yı sefere sultanım

Kıl ana hayır dua, işte kulundur iş eri.

Kaynak: Türk Mûsikîsi Tarihi, Dr. Nazmi Özalp, İstanbul 1986

Beste örnekleri

Beste örneği^{[ölü/kırık bağlantı]}
Albüm satış sayfası
Bir başka albüm 22 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Kırım ve Tatarlarının Türkiye'deki Müzik Hayatına Etkileri. Müzik ve Sanat Dünyasındaki Kırım Türkleri - Zekeriya Başarslan
Hazırlayan: Tâhir Aydoğdu; Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 1 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 26 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016.

Resmî unvanlar
Önce gelen: II. İslam Giray	Kırım Hanı 1588-1596	Sonra gelen: I. Fetih Giray
Önce gelen: I. Fetih Giray	Kırım Hanı 1596-1607	Sonra gelen: Тoktamış Giray

Hükümdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016.

[1]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+{{Kraliyet bilgi kutusu
-[[Dosya:Gazi II Girej.jpg|thumb|right|II. Gazi Giray]]
+| isim          = II. Gazi Giray
+| başlık        =
+| resim         = Gazi II Girej.jpg
+| resim_boyutu  =
+| altyazı       =
+| veraset       = [[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]]
+| hüküm_süresi  = 1596-1607
+| önce_gelen    = [[I. Fetih Giray]]
+| sonra_gelen   = [[Toktamış Giray]]
+| veraset1      =
+| hüküm_süresi1 = 1588-1596
+| önce_gelen1   = [[II. İslam Giray]]
+| sonra_gelen1  = [[I. Fetih Giray]]
+| veliaht       =
+| eşi           =
+| çocukları     =
+| tam ismi      =
+| hanedan       = [[Giray Hanedanı]]
+| babası        = [[I. Devlet Giray]]
+| annesi        =
+| doğum_tarihi  = 1554
+| doğum_yeri    =
+| ölüm_tarihi   = {{Ölüm yılı ve yaşı|1607|1554}}
+| ölüm_yeri     =
+| defin_tarihi  =
+| defin_yeri    =
+| dini          = [[İslam]]
+| meslek        = Besteci, Hattat
+| imza          =
+}}
+'''II. Gazi Giray''' veya '''Bora Gazi Giray''' (1554 - 1607) [[16. yüzyıl]] sonlarında iki kez [[Kırım Hanlığı]] tahtına oturdu.
+II. Gazi Giray [[I. Devlet Giray]]'ın (saltanat: 1551-1577) oğludur. İki defa tahtta oturdu: (1588 - 1596) ve (1596 - 1607). Uzun zaman [[İran]]'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, [[medrese]] tahsili görmüştür. Esaretten kurtularak önce [[Erzurum]]'a daha sonra Yanbolu üzerinden [[Kırım]]'a geçen II. Gazi Giray [[Macaristan]] ve [[İran]]'a yönelik seferlere katıldı. [[Bahçesaray]]'da [[veba]] hastalığından 1607'de öldü.
-'''II. Gazi Giray''' veya '''Bora Gazi Giray''' ([[1554]] - [[1607]]) [[16. yüzyıl]] sonlarında iki kez [[Kırım Hanlığı]] tahtına oturdu.
-II. Gazi Giray [[I. Devlet Giray]]'ın (saltanat: [[1551]] - [[1577]]) oğludur. İki defa tahtta oturdu: ([[1588]] - [[1596]]) ve ([[1596]] - [[1607]]). Uzun zaman [[İran]]'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, mükemmel bir [[medrese]] tahsili görmüştür. Esaretten kurtularak önce Erzurum'a daha sonra Yanbolu üzerinden Kırım'a geçen II. Gazi Giray Macarasitan ve İran'a yönelik seferlere katıldı. Bahçesaray'da veba hastalığından öldü. (1607)
 == Sanat yaşamı ==
-Başarılı bir devlet adamı ve asker olmasının yanında iyi bir [[şair]] ve [[besteci]] idi. Ayrıca hattattı. Sanatçıları, bilginleri korumuş; çok değerli saz eserleri bestelemiştir. [[Peşrev]]leri, saz semaileri bugün hâlâ sık sık çalınır. Hüzzam peşrevi, mahur peşrevi ile saz [[semai]]si, [[bayatîaraban]] peşrevi, [[şedaraban]] [[saz semaisi]] [[Klasik Türk Müziği|Klasik musiki]] repertuarının en güzel saz eserleri arasındadır. Eski mecmualarda adı "[[Tatar]]" diye geçer. (Gazayî) mahlası ile bir çok şiir yazmıştır.
+Başarılı bir [[devlet]] adamı ve [[asker]] olmasının yanında iyi bir [[şair]] ve [[besteci]] idi. Ayrıca [[hattat]]tı. Sanatçıları, bilginleri korumuş; çok değerli saz eserleri bestelemiştir. [[Peşrev]]leri, saz semaileri bugün hâlâ sık sık çalınır. Hüzzam peşrevi, mahur peşrevi ile saz [[semai]]si, bayatîaraban peşrevi, [[şedaraban]] [[saz semaisi]] [[Klasik Türk müziği|Klasik musiki]] repertuvarının en güzel saz eserleri arasındadır. Eski mecmualarda adı "[[Tatar]]" diye geçer. (Gazayî) mahlası ile birçok şiir yazmıştır.
-Şiir yazan Girayların içinde en meşhuru Bora Gazi Giray Han'dır. Uzun zaman [[İran]]'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, mükemmel bir medrese tahsili görmüştür. Gazi Giray'ın [[Farsça]] [[rubai]]leri olduğu gibi, [[gazel]]leri de [[Osmanlı]] şairlerinin gazelleri kadar mükemmeldir. Gazi Giray Han'ın [[Kıpçak|Kıpçak Türkçesi]] ile yazdığı şiirleri de vardır. [[Osmanlılar]]la beraber [[Avrupa]] seferine katılan Bora Gazi Giray'ın oradan padişaha yazdığı manzum mektuplar da çok meşhur olmuştur. [[1607]] yılında vefat eden Bora Gazi Giray Han'ın şiirleri, bir divançe halinde [[İsmail Hikmet Ertaylan]] tarafından basılmıştır.
+Şiir yazan Girayların içinde en meşhuru Bora Gazi Giray Han'dır. Uzun zaman [[İran]]'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, [[medrese]] tahsili görmüştür. Gazi Giray'ın [[Farsça]] [[rubai]]leri olduğu gibi, [[gazel]]leri de [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] şairlerinin [[gazel]]leri düzeyindedir. Gazi Giray Han'ın [[Kıpçak|Kıpçak Türkçesi]] ile yazdığı şiirleri de vardır. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlılar]]la beraber [[Avrupa]] seferine katılan Bora Gazi Giray'ın oradan padişaha yazdığı manzum mektuplar da çok meşhur olmuştur. 1607 yılında ölen Bora Gazi Giray Han'ın şiirleri, bir divançe halinde İsmail Hikmet Ertaylan tarafından basılmıştır.
-<blockquote><i>Râyete meylederiz kâmet-i dil-cû yerine<br>
+<blockquote><i>Râyete meylederiz kâmet-i dil-cû yerine<br />
+Tuğa dil bağlamışız kâkül-i hoş-bû yerine</i><ref>{{Web kaynağı |url=http://mbdincaslan.com/index.php/ceviriler/item/461-gazigiray |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=10 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160310190804/http://mbdincaslan.com/index.php/ceviriler/item/461-gazigiray |arşivtarihi=10 Mart 2016 |ölüurl=hayır }}</ref></blockquote>
-Tuğa dil bağlamışız kâkül-i hoş-bû yerine</i></blockquote>
-Gazi Giray Han mûsikîde olduğu kadar klâsik Türk şiirinde de önemli bir şahsiyettir. Bilhassa devrinin diğer şairlerinden (Epik) mahiyetteki şiirleriyle ayrılır. Ayrıca mesnevi tarzında yazdığı (Gül ve Bülbül) isimli eseri, mektupları, devrin alimlerinden Kefeli Hüseyin Efendi'ye yazmış olduğu manzum ve mensur münşeatı(mektupları) önemlidir.
+Gazi Giray Han mûsikîde olduğu kadar klâsik [[Türkler|Türk]] [[şiir]]inde de önemli bir şahsiyettir. Bilhassa devrinin diğer [[şair]]lerinden (Epik) mahiyetteki [[şiir]]leriyle ayrılır. Ayrıca [[mesnevi]] tarzında yazdığı (Gül ve Bülbül) isimli eseri, mektupları, devrin alimlerinden Kefeli Hüseyin Efendi'ye yazmış olduğu manzum ve mensur münşeatı(mektupları) önemlidir.
 Padişah tarafından sefere memur olunduğunda gönderdiği manzum mektup:
 <blockquote><i>Bir mücahid kulunuz bezlederiz cân-u teni<br />
@@ 29. satır: / 58. satır: @@
 Kaynak: Türk Mûsikîsi Tarihi, Dr. Nazmi Özalp, İstanbul 1986
+== Beste örnekleri ==
+* [http://www.musicabona.com/samples/474193-2_1_09.mp3 Beste örneği]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}
+* [https://web.archive.org/web/20050422171718/http://www.musicabona.com/catalog/474193-2.html.en Albüm satış sayfası]
+* [http://www.goldenhorn.com/display.php4?content=records&page=ghp016.html Bir başka albüm] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050922154559/http://www.goldenhorn.com/display.php4?content=records&page=ghp016.html |tarih=22 Eylül 2005 }}
+== Dış bağlantılar ==
+* [https://web.archive.org/web/20081218221419/http://www.vatankirim.net/yazi.asp?YaziNo=143 Kırım ve Tatarlarının Türkiye'deki Müzik Hayatına Etkileri. Müzik ve Sanat Dünyasındaki Kırım Türkleri - Zekeriya Başarslan]
+* [http://www.turkmusikisi.com/bestekarlar/gazi_giray_han.htm Hazırlayan: Tâhir Aydoğdu; Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060101015752/http://www.turkmusikisi.com/bestekarlar/gazi_giray_han.htm |tarih=1 Ocak 2006 }}
+* [http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=418 Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050826030530/http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=418 |tarih=26 Ağustos 2005 }}
+== Kaynakça ==
+{{kaynakça}}
 {{başlangıç kutusu}}
+{{s-reg}}
-{{sıra kutusu| önce = [[II. İslam Giray]] | başlık= [[Kırım Hanlığı|Kırım Hanı]] | yıllar= [[1588]]&ndash;[[1596]] | sonra= [[I. Fetih Giray]]}}
-{{sıra kutusu| önce = [[I. Fetih Giray]] | başlık= [[Kırım Hanlığı|Kırım Hanı]] | yıllar= [[1596]]&ndash;[[1607]] | sonra= [[Toktamış Giray]]}}
+{{sıra kutusu| önce = [[II. İslam Giray]] | başlık= [[Dosya:Giray tamga grayscale.svg|50px]]<br/>[[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]] | yıllar= 1588-1596 | sonra= [[I. Fetih Giray]]}}
+{{sıra kutusu| önce = [[I. Fetih Giray]] | başlık= [[Dosya:Giray tamga grayscale.svg|50px]]<br/>[[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]] | yıllar= 1596-1607 | sonra= [[Тoktamış Giray]]}}
 {{bitiş kutusu}}
 {{Kırım hanları}}
+{{Klasik Türk müziği bestecileri}}
+{{Hükümdar-taslak}}
+{{Otorite kontrolü}}
-== Beste örnekleri ==
-*[http://www.musicabona.com/samples/474193-2_1_09.mp3 Beste örneği]
-*[http://www.musicabona.com/catalog/474193-2.html.en Albüm satış sayfası]
-*[http://www.goldenhorn.com/display.php4?content=records&page=ghp016.html Bir başka albüm]
-== Bağlantılar ==
-*[http://www.vatankirim.net/yazi.asp?YaziNo=143 Kırım ve Tatarlarının Türkiye'deki Müzik Hayatına Etkileri. Müzik ve Sanat Dünyasındaki Kırım Türkleri - Zekeriya Başarslan]
-*[http://www.turkmusikisi.com/bestekarlar/gazi_giray_han.htm Hazırlayan: Tâhir Aydoğdu; Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp]
-*[http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=418 Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp]
-{{Kırım-taslak}}
-{{beste-taslak}}
 {{DEFAULTSORT:Gazi Giray, 2}}
 [[Kategori:1554 doğumlular]]
 [[Kategori:1607 yılında ölenler]]
-[[Kategori:Türk besteciler]]
+[[Kategori:16. yüzyıl hükümdarları]]
+[[Kategori:17. yüzyıl hükümdarları]]
+[[Kategori:16. yüzyıl bestecileri]]
+[[Kategori:17. yüzyıl bestecileri]]
 [[Kategori:Kırım hanları]]
-[[Kategori:Klasik Türk müziği bestekarları]]
+[[Kategori:Klasik Türk müziği bestecileri]]
+[[Kategori:Vebadan ölenler]]
+[[Kategori:1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda kişiler]]
-[[br:Gazi II Giray]]
-[[pl:Ğazı II Girej]]
-[[ru:Газы II Герай]]
-[[uk:Гази II Ґерай]]

g t d Kırım hanları
15. yüzyıl	I. Hacı Giray Hayder Nur Devlet Giray I. Mengli Giray
16. yüzyıl	I. Mehmed Giray I. Gazi Giray I. Saadet Giray I. İslâm Giray I. Sahib Giray I. Devlet Giray II. Mehmed Giray II. Saadet Giray II. İslam Giray II. Gazi Giray I. Fetih Giray
17. yüzyıl	Toktamış Giray I. Selâmet Giray Canıbek Giray III. Mehmed Giray İnayet Giray I. Bahadır Giray IV. Mehmed Giray III. İslâm Giray Adil Giray I. Selim Giray Murat Giray II. Hacı Giray III. Saadet Giray Safa Giray II. Devlet Giray
18. yüzyıl	III. Gazi Giray I. Kaplan Giray III. Devlet Giray IV. Saadet Giray II. Mengli Giray II. Fetih Giray II. Selâmet Giray II. Selim Giray Arslan Giray Halim Giray Kırım Giray III. Selim Giray Maksud Giray IV. Devlet Giray II. Kaplan Giray II. Sahib Giray Şahin Giray II. Bahadır Giray