Ekwasyong Dirac
Sa pisikang pampartikula, ang ekwasyong Dirac ay isang pang-relatibidad na ekwasyong pangdaloy na hinango ng Britanyong pisiko na si Paul Dirac noong 1928. Sa malayang anyo nito, o kabilang ang mga electromagnetikong pakikipag-ugnayan, inilalarawan nito ang lahat ng spin-1/2 na malalaking partikulo, na tinatawag na "partikulong Dirac", gaya ng mga electron at quark kung saan ang parity ay isang simetriya. Ito ay pare-pareho sa parehong mga prinsipyo ng mekanikang quantum at sa teorya ng natatanging relatibidad,[1] at ang unang teorya na ganap na nag-account para sa espesyal na relatibidad sa konteksto ng mekanikang quantum. Ito ay napatunayan sa pamamagitan ng pagsasaalang-alang para sa pinong istraktura ng spectrum ng idroheno sa isang ganap na mahigpit na paraan. Ito ay naging mahalaga sa pagbuo ng Pamantayang Modelo.[2]
Ang ekwasyon ay nagpahiwatig din ng pagkakaroon ng isang bagong anyo ng bagay, ang antimaterya, dati ay hindi pinaghihinalaan at hindi naobserbahan at kung saan ay nakumpirma sa eksperimentong pagkalipas ng ilang taon. Nagbigay din ito ng teoretikal na katwiran para sa pagpapakilala ng ilang bahagi ng wave function sa phenomenological theory of spin ni Wolfgang Pauli. Ang mga punsiyon ng alon sa teorya ni Dirac ay mga bektor ng apat na kumplikadong numero (kilala bilang bispinors), dalawa sa mga ito ay kahawig ng along-punsiyon ni Pauli sa di-relatibikong limitasyon, sa kaibahan sa ekwasyong Schrödinger na naglalarawan ng mga function ng wave ng isang kumplikadong halaga lamang. Bukod dito, sa limitasyon ng masa sa sero, ang ekwasyong Dirac ay bumababa sa ekwasyong Weyl.
Sa konteksto ng teoryang quantum field, ang ekwasyong Dirac ay muling binibigyang kahulugan upang ilarawan ang mga quantum field na tumutugma sa spin-particle.
Hindi lubos na pinahahalagahan ni Dirac ang kahalagahan ng kanyang mga resulta, gayunpaman, ang kaakibat na pagpapaliwanag ng spin bilang resulta ng pagsasama ng mekanikang quantum at relatibidaf—at ang tuluyang pagtuklas ng positron —ay kumakatawan sa isa sa mga dakilang tagumpay ng pisikang teoretikal. Ang tagumpay na ito ay inilarawan bilang ganap na katumbas ng mga gawa nina Newton, Maxwell, at Einstein na nauna sa kanya.[3] Ang equation ay itinuring ng ilang mga pisiko bilang "tunay na binhi ng modernong pisika".[4] Ang equation ay inilarawan din bilang ang "sentro ng pang-relatibidad na mekanikang quantum", na may nakasaad din na "ang ekwasyon ay marahil ang pinakamahalaga sa lahat ng mekanikang quantum".[5]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ P.W. Atkins (1974). Quanta: A handbook of concepts. Oxford University Press. p. 52. ISBN 978-0-19-855493-6.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Gorbar, Eduard V.; Miranskij, Vladimir A.; Shovkovy, Igor A.; Sukhachov, Pavlo O. (2021). Electronic Properties of Dirac and Weyl Semimetals (sa wikang Ingles). World Scientific Publishing. p. 1. ISBN 978-981-12-0736-5.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ T.Hey, P.Walters (2009). The New Quantum Universe. Cambridge University Press. p. 228. ISBN 978-0-521-56457-1.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Zichichi, Antonino (2000-03-02). "Dirac, Einstein and physics". Physics World (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-10-22.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Han, Moo-Young (2014). From Photons to Higgs: A Story of Light (sa wikang Ingles) (ika-2nd (na) edisyon). World Scientific Publishing. p. 32. doi:10.1142/9071. ISBN 978-981-4579-95-7.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)