ข้ามไปเนื้อหา

อำเภอท่าวังผา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอท่าวังผา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Tha Wang Pha
วัดหนองบัว
คำขวัญ: 
ธรรมชาติงดงาม ข้าวหลามชวนลอง ส้มสีทองเลิศล้ำ
จิตรกรรมสูงค่า ผ้าลายน้ำไหล ยิ่งใหญ่แข่งเรือ
แผนที่จังหวัดน่าน เน้นอำเภอท่าวังผา
แผนที่จังหวัดน่าน เน้นอำเภอท่าวังผา
พิกัด: 19°7′11″N 100°48′35″E / 19.11972°N 100.80972°E / 19.11972; 100.80972
ประเทศ ไทย
จังหวัดน่าน
พื้นที่
 • ทั้งหมด702.204 ตร.กม. (271.122 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2566)
 • ทั้งหมด50,111 คน
 • ความหนาแน่น71.36 คน/ตร.กม. (184.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 55140
รหัสภูมิศาสตร์5506
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอท่าวังผา หมู่ที่ 4 ถนนน่าน-ทุ่งช้าง ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน 55140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ท่าวังผา (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดน่าน ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด เป็นอำเภอที่รองรับการขยายตัวทางเศรษฐกิจแห่งที่ 1 ของจังหวัดน่านตอนเหนือ และมีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ คือ วัดหนองบัว

วิหารวัดหนองบัว สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2405 โดยการนำของครูบาหลวงสุนันต๊ะร่วมกับชาวบ้านหนองบัวช่วยกันสร้างขึ้น เป็นสถาปัตยกรรมรูปแบบไทลื้อ

ที่ตั้งและอาณาเขต

[แก้]

อำเภอท่าวังผามีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

วัดหนองบัว

ประวัติ

[แก้]

ความเป็นมาของนามท่าวังผานั้นคือ ลักษณะของเกาะแก่งในแม่น้ำน่าน ซึ่งมีแต่หินผาและเป็นวังน้ำอยู่มากมาย ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองปัวกับเมืองน่านในอดีต หากมุมมองด้านโบราณคดีแล้ว พบชุมชนโบราณต้นกำเนิดเมืองน่านซึ่งมีอายุกว่า 800 ปี สร้างในสมัยพญาภูคา ปฐมกษัตริย์น่านแห่งราชวงค์ภูคา อยู่ในท้องที่ตำบลยม (รวมจอมพระด้วย) ซึ่งในปัจจุบันยังคงสภาพสมบูรณ์อยู่ในท้องที่บ้านเสี้ยว บ้านลอมกลาง บ้านทุ่งฆ้อง บ้านนานิคม บ้านถ่อน จากสภาพชุมชนนั้นเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่ เพราะมีการค้นพบกำแพงเมือง วัดร้าง และพระพุทธรูปเป็นจำนวนมากในบริเวณลุ่มแม่น้ำย่าง ฉะนั้นท่าวังผาในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของเมืองปัว จึงเป็นเมืองเก่าแก่ ยุคเดียวกับสุโขทัย

ท้องที่อำเภอท่าวังผาเดิมอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปัว ต่อมาเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505 ได้มีประกาศกระทรวงมหาไทยให้แบ่งตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม ออกจากการปกครองของอำเภอปัวรวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา[1] และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะเป็น อำเภอท่าวังผา เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2508[2] ตั้งที่ว่าการอำเภอ ณ บ้านสบยาว หมู่ที่ 4 ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา

  • วันที่ 27 มีนาคม 2481 โอนพื้นที่หมู่ 9 (ในตอนนั้น) จากตำบลตาลชุม อำเภอเมืองน่าน ไปขึ้นกับตำบลบ่อ อำเภอเมืองน่าน และโอนพื้นที่ตำบลดอนมูล ตำบลตาลชุม อำเภอเมืองน่าน มาขึ้นกับอำเภอปัว[3]
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลตาลชุม แยกออกจากตำบลป่าคา ตั้งตำบลศิลาเพชร แยกออกจากตำบลยม[4]
  • วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลริม ในท้องที่บางส่วนของตำบลริม[5]
  • วันที่ 2 ตุลาคม 2505 แยกพื้นที่ตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม อำเภอปัว มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปัว[1]
  • วันที่ 18 มิถุนายน 2506 ตั้งตำบลผาตอ แยกออกจากตำบลริม[6]
  • วันที่ 27 กรกฎาคม 2508 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอท่าวังผา อำเภอปัว เป็น อำเภอท่าวังผา[2]
  • วันที่ 2 พฤษภาคม 2515 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดเชียงรายกับจังหวัดน่าน โดยโอนพื้นที่หมู่ 10 (ในขณะนั้น) ของตำบลควร อำเภอปง จังหวัดเชียงราย มาขึ้นกับตำบลป่าคา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน[7]
  • วันที่ 16 เมษายน 2517 ตั้งตำบลศรีภูมิ แยกออกจากตำบลตาลชุม[8]
  • วันที่ 24 กรกฎาคม 2522 ตั้งตำบลแสนทอง แยกออกจากตำบลผาตอ ตั้งตำบลจอมพระ แยกออกจากตำบลยม[9]
  • วันที่ 23 กันยายน 2523 ตั้งตำบลท่าวังผา แยกออกจากตำบลริม[10]
  • วันที่ 28 เมษายน 2524 เปลี่ยนแปลงชื่อสุขาภิบาลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน เป็นสุขาภิบาลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน[11]
  • วันที่ 29 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลผาทอง แยกออกจากตำบลผาตอ[12]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลท่าวังผา เป็นเทศบาลตำบลท่าวังผา[13] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 3 เมษายน 2551 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 5 บ้านนาไฮ ตำบลศรีภูมิ เป็น หมู่ที่ 5 บ้านนาอุดม[14]
ภายในวิหารมีภาพจิตรกรรมที่แสดงเรื่องราวทางพุทธชาดก โดยช่างฝีมือสกุลไทลื้อที่ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงสองแห่งคือที่วัดภูมินทร์กับที่วัดหนองบัว ภาพเขียนจิตรกรรมในวิหารวัดหนองบัวเขียนโดย ทิดบัวผัน ซึ่งเป็นช่างชาวลาวพวนที่นายเทพได้นำตัวมาจากเมืองพวนในแคว้นหลวงพระบาง

การแบ่งเขตการปกครอง

[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค

[แก้]

อำเภอท่าวังผาแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 91 หมู่บ้าน 18,079 หลังคาเรือน ดังนี้

ลำดับที่ ชื่อตำบล หน่วยการปกครอง ประชากร (คน)
(ธันวาคม 2566)[15] 		พื้นที่ทั้งหมด
(ตร.กม.) 		ห่างจากตัวอำเภอ
(กม.)
อักษรไทย ตัวเมือง อักษรโรมัน หมู่บ้าน ครัวเรือน
1. ริม Rim 7 1,517 3,921 10.70 6.20
2. ป่าคา Pa Kha 7 1,909 4,764 135.42 6.83
3. ผาตอ Pha To 7 1,603 5,544 53.985 6.64
4. ยม Yom 10 1,621 4,480 48.42 14.37
5. ตาลชุม Tan Chum 14 2,173 6,304 104.48 11.11
6. ศรีภูมิ Si Phum 12 2,132 6,621 85.24 9.72
7. จอมพระ Chom Phra 11 1,772 5,198 74 8.43
8. แสนทอง Saen Thong 8 1,323 3,772 44 3.65
9. ท่าวังผา Tha Wang Pha 7 2,851 5,164 30.50 4.22
10. ผาทอง Pha Thong 8 1,178 4,164 162 8.89
รวมทั้งหมด 91 18,079 49,932 746.505

การปกครองส่วนท้องถิ่น

[แก้]

ท้องที่อำเภอท่าวังผาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

สถานที่สำคัญ

[แก้]
  • แม่น้ำสำคัญในอำเภอท่าวังผา
    1. แม่น้ำน่าน
    2. แม่น้ำย่าง
    3. แม่น้ำยาว
    4. ลำน้ำสาย
    5. ลำน้ำริม

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). Royal Gazette. 79 (90 ง): 2097–2098. October 2, 1962. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-04. สืบค้นเมื่อ 2011-06-21.
  2. ↑ 2.0 2.1 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอสังขละบุรี อำเภอท่าคันโท อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ อำเภอจุน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอไพศาลี อำเภอท่าวังผา อำเภอบ้านกรวด อำเภอเด่นชัย อำเภอปทุมรัตต์ อำเภอกะเปอร์ อำเภออากาศอำนวย อำเภอดอนเจดีย์ อำเภอจอมพระ และอำเภอสามโก้ พ.ศ. ๒๕๐๘" (PDF). Royal Gazette. 81 (49 ก): 565–569. July 27, 1965. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-10-01. สืบค้นเมื่อ 2011-06-21.
  3. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 4313. March 27, 1938.
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. June 10, 1947. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2020-12-09.
  5. ↑ 5.0 5.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลริม อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 49-50. วันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2499
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (62 ง): 1562–1566. June 18, 1963.
  7. ↑ "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๑๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (70 ก): (ฉบับพิเศษ) 8-9. May 2, 1972.
  8. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (66 ง): 885–887. April 16, 1974.
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (122 ง): 2664–2667. July 24, 1979.
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 97 (147 ง): 3289–3290. September 23, 1980.
  11. ↑ 11.0 11.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อสุขาภิบาลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน เป็นสุขาภิบาลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (63 ง): 1193. วันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2524
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา อำเภอเวียงสา และกิ่งอำเภอบ่อเกลือ อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (131 ง): (ฉบับพิเศษ) 95-105. July 29, 1991.
  13. ↑ 13.0 13.1 "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-12-09 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
  14. ↑ "ประกาศจังหวัดน่าน เรื่อง การเปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน (อำเภอท่าวังผา)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 125 (39 ง): 238. April 3, 2008.
  15. ↑ "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.
  16. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับเทศบาล [ให้ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน รวมกับเทศบาลตำบลท่าวังผา]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 75 ง): 19–21. 9 กรกฎาคม 2004. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2022-06-11.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอท่าวังผา&oldid=12041492"