อักษรพม่า
อักษรพม่า | |
---|---|
วลี อักษรพม่า ในภาษาพม่าที่เขียนด้วยอักษรพม่า | |
ชนิด | |
ช่วงยุค | ประมาณ พ.ศ. 1527 หรือ พ.ศ. 1578–ปัจจุบัน |
ทิศทาง | ซ้ายไปขวา |
ภาษาพูด | พม่า, บาลี และสันสกฤต |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | |
ISO 15924 | |
ISO 15924 | Mymr (350), Myanmar (Burmese) |
ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Myanmar |
ช่วงยูนิโคด | U+1000–U+104F |
อักษรพม่า (พม่า: မြန်မာအက္ခရာ) เป็นอักษรในตระกูลอักษรพราหฺมี ใช้ในประเทศพม่าสำหรับการเขียนภาษาพม่า ในสมัยโบราณ การเขียนอักษรพม่าจะกระทำโดยการจารลงในใบลาน ตัวอักษรพม่าจึงมีลักษณะโค้งกลมเพื่อหลบร่องใบลาน อักษรพม่าเขียนจากซ้ายไปขวาเหมือนอักษรไทย และอักษรภาษาอื่น ๆ ในตระกูลอักษรพราหฺมี
อักษรพม่าประกอบด้วยพยัญชนะ และสระ โดยมีพยัญชนะ 33 ตัว ตั้งแต่ က (กะ) ถึง အ (อะ) ซึ่งเสียงของพยัญชนะจะถูกเปลี่ยนแปลงโดยสระที่เขียนเหนือ, ใต้, หรือข้าง ๆ พยัญชนะ เหมือนกับอักษรภาษาอื่น ๆ ในตระกูลอักษรพราหฺมี
อักษรพม่าใกล้เคียงกับอักษรมอญมาก แต่วิธีการออกเสียงเมื่อประสมสระต่างกัน ทั้งนี้เพราะความแตกต่างของทั้ง 2 ภาษา เช่นภาษาพม่ามีวรรณยุกต์แต่ภาษามอญไม่มี กล่าวกันว่าพม่ารับเอาอักษรมอญมาดัดแปลงเมื่อเข้าครอบครองอาณาจักรมอญโบราณ ในทำนองเดียวกันเมื่อพม่าเข้าครอบครองอาณาจักรไทใหญ่ ชาวไทใหญ่ได้นำอักษรพม่าบางตัวไปเขียนภาษาบาลีเพราะอักษรไทใหญ่มีไม่พอ
อักษรพม่า
[แก้]ชื่อวรรค | วรรค | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
สิถิล (သိထိလ) | ธนิต (ဓနိတ) | โฆษะ (လဟု) | นาสิก (နိဂ္ဂဟိတ) | |||||||
กัณฐชะ(ကဏ္ဍဇ) วรรค กะ(ကဝဂ်) |
က | /k/, ก | ခ | /kʰ/, ข | ဂ | /ɡ/, ค (ออกเสียง ก ก้อง) | ဃ | /ɡ/, ฆ (ออกเสียง ก ก้อง) | င | /ŋ/, ง |
ကကြီး [ka̰ dʑí] | ခခွေး [kʰa̰ ɡwé] | ဂငယ် [ɡa̰ ŋɛ̀] | ဃကြီး [ɡa̰ dʑí] | င [ŋa̰] | ||||||
ตาลุชะ (တာလုဇ) วรรค จะ(စဝဂ်) |
စ | /s/, จ (ออกเสียง ซ) | ဆ | /sʰ/, ฉ (ออกเสียง ซ พ่นลม) | ဇ | /z/, ช (ออกเสียง ซ ก้อง) | ဈ | /z/, ฌ (ออกเสียง ซ ก้อง) | ဉ/ည | /ɲ/, ญ (ออกเสียง ย นาสิก) |
စလုံး [sa̰ lóuɴ] | ဆလိမ် [sʰa̰ lèiɴ] | ဇခွဲ [za̰ ɡwɛ́] | ဈမျဉ်းဆွဲ [za̰ mjɪ̀ɴ zwɛ́] | ညကြီး [ɲa̰ dʑí] | ||||||
มุทธชะ (မုဒ္ဒဇ) วรรค ฏะ(ဋဝဂ်) |
ဋ | /t/, ฏ | ဌ | /tʰ/, ฐ | ဍ | /d/, ฑ (ออกเสียง ด) | ဎ | /d/, ฒ (ออกเสียง ด) | ဏ | /n/, ณ |
ဋသန်လျင်းချိတ် [ta̰ təlɪ́ɴ dʑeiʔ] | ဌဝမ်းဘဲ [tʰa̰ wʊ́ɴ bɛ́] | ဍရင်ကောက် [da̰ jɪ̀ɴ ɡauʔ] | ဎရေမှုတ် [da̰ jè m̥ouʔ] | ဏကြီး [na̰ dʑí] | ||||||
ทันตชะ (ဒန္တဇ) วรรค ตะ(တဝဂ်) |
တ | /t/, ต | ထ | /tʰ/, ถ | ဒ | /d/, ท (ออกเสียง ด) | ဓ | /d/, ธ (ออกเสียง ด) | န | /n/, น |
တဝမ်းပူ [ta̰ wʊ́ɴ bù] | ထဆင်ထူး [tʰa̰ sʰɪ̀ɴ dú] | ဒထွေး [da̰ dwé] | ဓအောက်ခြိုက် [da̰ ʔauʔ tɕʰaiʔ] | နငယ် [na̰ ŋɛ̀] | ||||||
โอฏฐชะ (ဩဌဇ) วรรค ปะ(ပဝဂ်) |
ပ | /p/, ป | ဖ | /pʰ/, ผ | ဗ | /b/, พ (ออกเสียง บ) | ဘ | /b/, ภ (ออกเสียง บ) | မ | /m/, ม |
ပစောက် ([pa̰ zauʔ]) | ဖဦးထုပ် ([pʰa̰ ʔóuʔ tʰouʔ]) | ဗထက်ခြိုက် ([ba̰ lɛʔ tɕʰaiʔ]) | ဘကုန်း ([ba̰ ɡóuɴ]) | မ [ma̰] | ||||||
เศษวรรค | ||||||||||
อวรรค (အဝဂ်) |
ယ | /j/, ย | ရ | /j/, ร (ออกเสียง ย ในสำเนียงกลาง) | လ | /l/, ล | ဝ | /w/, ว | သ | /θ/, ส (ออกเสียง ซ แลบลิ้น) |
ယပက်လက် [ja̰ pɛʔ lɛʔ] | ရကောက် [ja̰ ɡauʔ] | လငယ် [la̰ ŋɛ̀] | ဝ [wa̰] | သ [θa̰] | ||||||
ဟ | /h/, ห | ဠ | /l/, ฬ | အ | /ʔ/, อ | |||||
ဟ [ha̰] | ဠကြီး [la̰ dʑí] | အ [ʔa̰] |
อักษร ก (က) /k/ เมื่อผสมอักษร ย/ร (ျ/ြ) /j/ จะออกเสียงเป็น จ (ကျ/ကြ) /tɕ/
อักษร ข (ခ) /kʰ/ เมื่อผสมอักษร ย/ร (ျ/ြ)/j/ จะออกเสียงเป็น ช (ချ/ခြ) /tɕʰ/
อักษร ค/ฆ (ဂ/ဃ) /ɡ/ เมื่อผสมอักษร ย/ร (ျ/ြ) /j/ จะออกเสียงเป็น จ ก้อง (ဂျ/ဂြ/ဃျ/ဃြ) /dʑ/
อักษร ง (င) /ŋ/ เมื่อผสมอักษร ย/ร (ျ/ြ) /j/ จะออกเสียงเป็น ย นาสิก (ญ) (ငျ/ငြ) /ɲ/
ยูนิโคด
[แก้]พม่า Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U+100x | က | ခ | ဂ | ဃ | င | စ | ဆ | ဇ | ဈ | ဉ | ည | ဋ | ဌ | ဍ | ဎ | ဏ |
U+101x | တ | ထ | ဒ | ဓ | န | ပ | ဖ | ဗ | ဘ | မ | ယ | ရ | လ | ဝ | သ | ဟ |
U+102x | ဠ | အ | ဢ | ဣ | ဤ | ဥ | ဦ | ဧ | ဨ | ဩ | ဪ | ါ | ာ | ိ | ီ | ု |
U+103x | ူ | ေ | ဲ | ဳ | ဴ | ဵ | ံ | ့ | း | ္ | ် | ျ | ြ | ွ | ှ | ဿ |
U+104x | ၀ | ၁ | ၂ | ၃ | ၄ | ၅ | ၆ | ၇ | ၈ | ၉ | ၊ | ။ | ၌ | ၍ | ၎ | ၏ |
U+105x | ၐ | ၑ | ၒ | ၓ | ၔ | ၕ | ၖ | ၗ | ၘ | ၙ | ၚ | ၛ | ၜ | ၝ | ၞ | ၟ |
U+106x | ၠ | ၡ | ၢ | ၣ | ၤ | ၥ | ၦ | ၧ | ၨ | ၩ | ၪ | ၫ | ၬ | ၭ | ၮ | ၯ |
U+107x | ၰ | ၱ | ၲ | ၳ | ၴ | ၵ | ၶ | ၷ | ၸ | ၹ | ၺ | ၻ | ၼ | ၽ | ၾ | ၿ |
U+108x | ႀ | ႁ | ႂ | ႃ | ႄ | ႅ | ႆ | ႇ | ႈ | ႉ | ႊ | ႋ | ႌ | ႍ | ႎ | ႏ |
U+109x | ႐ | ႑ | ႒ | ႓ | ႔ | ႕ | ႖ | ႗ | ႘ | ႙ | ႚ | ႛ | ႜ | ႝ | ႞ | ႟ |
พม่า ส่วนขยาย-A[1] Official Unicode Consortium code chart (PDF) | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U+AA6x | ꩠ | ꩡ | ꩢ | ꩣ | ꩤ | ꩥ | ꩦ | ꩧ | ꩨ | ꩩ | ꩪ | ꩫ | ꩬ | ꩭ | ꩮ | ꩯ |
U+AA7x | ꩰ | ꩱ | ꩲ | ꩳ | ꩴ | ꩵ | ꩶ | ꩷ | ꩸ | ꩹ | ꩺ | ꩻ | ꩼ | ꩽ | ꩾ | ꩿ |
ดูเพิ่ม
[แก้]อ่านเพิ่ม
[แก้]- Aung-Thwin, Michael (2005). The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated ed.). Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
- Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
- Herbert, Patricia M.; Anthony Milner (1989). South-East Asia. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1267-6.
- Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80496-7.
- "A History of the Myanmar Alphabet" (PDF). Myanmar Language Commission. 1993. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 26 มีนาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2010.
- "Representing Myanmar in Unicode Details and Examples" (PDF). Martin Hosken. สืบค้นเมื่อ 24 กรกฎาคม 2012.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- Burmese/Myanmar script and pronunciation at Omniglot
- "Myanmar Unicode Character Picker". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 ธันวาคม 2012. สืบค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2017.
- "Myanmar Unicode Implementation Public Awareness". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 มกราคม 2014.
- Myanmar3 keyboard layout
- myWin2.2
- ALA-LC romanization system for Burmese
- BGN/PCGN romanization system for Burmese
- Myanmar Language SIG เก็บถาวร 2022-04-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Myanmar Word Segmentation using Syllable level Longest Matching
- Myanmar-English dictionary
โปรแกรมการแปลงอักษรพม่า
[แก้]- Burmese Wikipedia:Font page
- Burmese Unicode & NLP Research Centre
- Parabaik Myanmar Unicode Project GPLed and OFLed
- Ayar Myanmar online dictionary and download
- Download KaNaungConverter_Window_Build200508.zip from the Kanaung project page and Unzip Ka Naung Converter Engine
- https://symbl.cc/en/unicode/blocks/myanmar/
- Padauk - Free Burmese Unicode font distributed by SIL International
แปลงอักษร
[แก้]- "A Guide to Using Myanmar Unicode: Convert from old Myanmar fonts to Unicode". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 มกราคม 2019.