Paul Biya

Picha yake ya mwaka 2014.

Paul Biya (jina kamili: Paul Barthélemy Biya'a bi Masonto; amezaliwa 13 Februari 1933) ni mwanasiasa wa Kamerun anayefanya kazi kama Rais wa Kamerun tangu 6 Novemba 1982.

Mzaliwa wa kusini mwa Kamerun, Biya aliibuka haraka kama mtumishi wa serikali ya Rais Ahmadou Ahidjo mnamo 1960, akihudumu kama Katibu Mkuu wa ofisi ya rais kutoka mwaka 1968 hadi 1975 na kisha kama Waziri Mkuu wa Kamerun kutoka 1975 hadi 1982. Alimfuata Ahidjo kama rais baada ya huyo kujiuzulu kwa ghafla mnamo 1982. Alifaulu kuondoa wafuasi wa rais Ahidjo na hivyo kuimarisha utawala wake.

Utawala wake uliungwa mkono na Ufaransa iliyofundisha jeshi na polisi yake, pamoja na kumwuzia silaha na kushiriki katika uchumi kupitia makampuni ya Kifaransa katika sekta za mafuta, mbao, ujenzi, simu ya rununu, usafirishaji, benki, bima, n.k.

Biya alianzisha mageuzi ya kisiasa katika muktadha wa mfumo wa chama kimoja katika miaka ya 1980. Chini ya shinikizo kubwa, alikubali kuanzishwa kwa siasa ya vyama vingi mapema miaka ya 1990. Alishinda uchaguzi wa rais wenye utata wa 1992 na 40% ya kura, akachaguliwa tena na maandamano makubwa mnamo 1997, 2004, 2011 na 2018. Wanasiasa wa upinzani na serikali za Magharibi wameshtumu makosa ya upigaji kura na udanganyifu kwa kila moja ya hizi hafla. Vyanzo vingi huru vimetoa ushahidi kwamba hakushinda uchaguzi mnamo 1992, na kwamba uchaguzi uliofuata ulijaa utapeli.

Biya alichukua jukumu la rais mnamo Novemba 6, 1982, na kumfanya kuwa rais wa pili kwa urefu wa muda barani Afrika, kiongozi asiyetawala kwa muda mrefu zaidi duniani na mtawala mzee zaidi barani Afrika.

Biya amedumisha uhusiano wa karibu wa Kamerun na Ufaransa, mmoja wa watawala wa zamani wa nchi.

Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Paul Biya kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.