Jump to content

Pakistanezët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Pakistanezët
پاكِستانى قوم
Flamuri i Pakistanit
Popullsia e përgjithshme
rr. 242,341,368[a]
Rajone me popullsi të konsiderueshme
Flamuri Pakistani233,500,636[1]
Flamuri Arabia Saudite2,600,000 (2017 estimate)[2]
 Emiratet e Bashkuara Arabe1,700,000 (2017 estimate)[3]
 Britania e Madhe1,174,983 (2011 estimate)[4][b]
 Shtetet e Bashkuara të Amerikës526,956 (2018 estimate)[5]
Flamuri Omani235,000 (2013 estimate)[6]
Flamuri Kanadaja215,560 (2016 estimate)[7]
Flamuri Kuvajti150,000 (2009 estimate)[8]
Flamuri Katari125,000 (2016 official Qatari estimate)[9]
Flamuri Gjermania124,000 (2019 estimate)
Flamuri Franca120,000 (2017 estimate)[10]
Flamuri Italia118,181 (2017 estimate)[11]
Flamuri Bahrejni112,000 (2013 estimate)[6]
Flamuri Spanja82,738 (2018 official Spanish estimate)[12]
Flamuri Australia61,913 (2016 estimate)[13]
Flamuri Malajzia59,281 (2017 estimate)[14][15]
Flamuri Kina54,000[16]
Flamuri Norvegjia38,000 (2019 estimate)[17]
Flamuri Hong Kong18,094 (2016 estimate)[18]
Flamuri Irlanda12,891 (2016 estimate)[19][20]
Flamuri Zvicra3,094 (2016 estimate)
Gjuhët
Urdu (kombëtar)
Anglisht (zyrtare, por pak),[21][22] Punxhabisht, Pashto, Sindisht, Saraikisht, Baloçisht, Hindko, Brahuisht, Pahari-Pothwari, Kashmirisht, Khowar, Kalasha-mun, Shina, Baltisht dhe të tjera
Fetë
Shumica:
Islami (96.28%)
(85–90% Syni, 10–15% Shia)
Pakica:
Hinduizmi, Krishterimi, Ahmedijati, Bahaizmi, Kalasha, Sikhizmi, Zoroastrianizmi[23]

Pakistanezët (Urdu: پاكِستانى قوم, romanizuar: Pākistānī Qaum, fjalë për fjalë 'Kombi Pakistanez') janë shtetas të Republikës Islame të Pakistanit. Sipas regjistrimit kombëtar pakistanez të vitit 2017, popullsia e Pakistanit ishte mbi 213 milionë njerëz, duke e bërë atë vendin e pestë më të populluar në botë.[24] Shumica e pakistanezëve flasin gjuhë amtare që i përkasin familjes indo-iranike (nënfamiljet indo-ariane dhe iraniane).

I vendosur në Azinë Jugore, vendi është gjithashtu burimi i një mërgate shumë të madhe, shumica e të cilëve banojnë në vendet arabe të Gjirit Persik, me një popullsi të vlerësuar prej 4.7 milionë banorësh. Diaspora e dytë më e madhe pakistaneze banon në të gjithë Evropën Veriperëndimore dhe në Evropën Perëndimore, ku ka rreth 2.4 milionë; mbi gjysma e kësaj shifre banojnë në Mbretërinë e Bashkuar (shih pakistanezët britanikë).[25][4]

Kultura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Burra të veshur me shalwar kameez në një dyqan të përgjithshëm në rrugën për në Kalash, Pakistan
Artikulli kryesor: Kultura e Pakistanit

Ekzistenca e Pakistanit si një shtet islamik që nga kushtetuta e vitit 1956 ka çuar në injektimin në shkallë të gjerë të Islamit në shumicën e aspekteve të kulturës dhe jetës së përditshme pakistaneze, gjë që ka ndikuar në përputhje me rrethanat në vlerat dhe traditat historike të popullsisë me shumicë myslimane. Martesat dhe ngjarjet e tjera të mëdha ndikohen ndjeshëm nga dallimet rajonale në kulturë, por në përgjithësi ndjekin jurisprudencën islame aty ku kërkohet. Veshja kombëtare e Pakistanit është shalwar kameez, një veshje dygjinore e veshur gjerësisht,[26][27] dhe veshja kombëtare,[28] e Pakistanit. Kur gratë veshin shalwar-kameez në disa rajone, ato zakonisht mbajnë një shall të gjatë ose shall të quajtur dupatta rreth kokës ose qafës.[29] Dupatta përdoret gjithashtu si një formë modestie—ndonëse është prej materiali delikat, ajo errëson konturet e pjesës së sipërme të trupit duke kaluar mbi supet. Për gratë myslimane, dupatta është një alternativë më pak e rreptë ndaj çadorit ose burkës.

Gjuhët

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Gjuhët e Pakistanit

Urdu, ose Lashkari (لشکری ),[30] një gjuhë indo-ariane, është lingua franca e Pakistanit, dhe ndërsa ndan statusin zyrtar me anglishten, është gjuha e preferuar dhe dominuese e përdorur për ndër-komunikimin midis grupeve të ndryshme etnike. Edhe pse indo-ariane në klasifikim, origjina e saktë e saj si gjuhë është e diskutueshme nga studiuesit.[31] Megjithatë, pavarësisht se shërben si gjuhë kombëtare e vendit, urdu flitet si gjuhë e dytë nga shumica e pakistanezëve, me gati 93 për qind të popullsisë që flet një gjuhë të parë përveç urdu. Gjuhë të shumta rajonale dhe provinciale fliten si gjuhë amtare nga grupet e ndryshme etnolinguistike të Pakistanit, me gjuhën punxhabi që ka një pluralitet kombëtar si gjuha e parë e afërsisht 45 përqind të popullsisë së përgjithshme. Gjuhët me më shumë se një milion folës secila përfshijnë Pashto, Sindisht, Saraikisht, Baloçisht, Brahuisht dhe Hindko. Dialekti pakistanez i anglishtes gjithashtu flitet gjerësisht në të gjithë vendin, megjithëse kryesisht në qendrat urbane si Islamabad dhe Karaçi.

Feja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Feja në Pakistan

Pakistani e miraton zyrtarisht Islamin si fe shtetërore dhe përdor Sheriatin në qeverisjen në të gjithë vendin në një shkallë të madhe. Shumica dërrmuese e pakistanezëve identifikohen si myslimanë, dhe vendi ka popullsinë e dytë më të madhe të myslimanëve në botë pas Indonezisë.[32] Besimet e tjera fetare të pakicave përfshijnë hinduizmin, krishterimin, ahmedijatin, sikhizmin, bahaizmin, zoroastrianizmin dhe Kalasha. Pakicat hindu dhe të krishtera të Pakistanit përbëjnë përkatësisht grupet fetare të dyta dhe të treta më të mëdha në vend.

Afetaria

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Afetaria, agnosticizmi dhe ateizmi janë të pranishëm në mesin e një pakice pakistanezësh, shumica e të cilëve i përkasin brezave të rinj.[33][34][35] Sipas një sondazhi të Gallup World të vitit 2005, 1 përqind e të anketuarve pakistanezë e identifikuan veten si ateistë. Deri në vitin 2012, shifra ishte rritur në 2 për qind. I njëjti sondazh gjithashtu anketoi 2700 njerëz të tjerë në Pakistan, nga të cilët 54 ishin të vetëshpallur jofetarë.[23]

Mërgata

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Mërgata pakistaneze
Shpërndarja e mërgatës pakistaneze
  Pakistan
  + 1,000,000
  + 100,000
  + 10,000
  + 1,000

Mërgata pakistaneze ka një prani të konsiderueshme në Lindjen e Mesme, Evropë, Amerikën e Veriut dhe Australi. Sipas Departamentit të Kombeve të Bashkuara për Çështjet Ekonomike dhe Sociale, Pakistani ka mërgatën e shtatë më të madhe në botë.[36] Sipas Ministrisë së pakistanezëve përtejdetit dhe zhvillimit të burimeve njerëzore të Qeverisë së Pakistanit, afërsisht 8.8 milionë pakistanezë jetojnë jashtë vendit, me shumicën dërrmuese (mbi 4.7 milionë) që banojnë në shtetet arabe të Gjirit Persik.[37]

Shiko gjithashtu

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shënime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ 238,181,034 popullsia totale e Pakistanit sipas Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara[1] duke përfshirë popullsinë e vlerësuar të pakistanezëve përtejdetit.
  2. ^ Kjo shifër e regjistrimit mund të mos përfshijë emigrantë të kohëve të fundit ose njerëz me prejardhje të pjesshme pakistaneze.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b "U.S. and World Population Clock". Byroja e Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara (në anglisht).
  2. ^ "Economic Survey 2014–15: Ishaq Dar touts economic growth amidst missed targets". The Express Tribune (në anglisht). 4 qershor 2015.
  3. ^ "Statement showing number of Overseas Pakistanis living, working and studying in different regions/countries of the world, as on 31st December, 2017 - Region-Wise distribution" (PDF) (në anglisht). Ministria e pakistanezëve përtejdetit dhe zhvillimit të burimeve njerëzore. 31 dhjetor 2018. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 29 gusht 2019. Marrë më 29 gusht 2019.
  4. ^ a b "2011 Census: Ethnic group, local authorities in the United Kingdom" (në anglisht). Office for National Statistics. 11 tetor 2013. Marrë më 28 shkurt 2015.
  5. ^ "Asian alone or in any combination by selected groups" (në anglisht). United States Census Bureau. Marrë më 9 janar 2020.
  6. ^ a b "Archived copy" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 qershor 2019. Marrë më 6 prill 2019.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  7. ^ Canada, Government of Canada, Statistics (25 tetor 2017). "Immigration and Ethnocultural Diversity Highlight Tables - Ethnic Origin, both sexes, age (total), Canada, 2016 Census – 25% Sample data". www12.statcan.gc.ca (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  8. ^ Al-Qarari, Hussein (29 mars 2009). "Pakistanis celebrate National Day in Kuwait". Kuwait Times (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 17 qershor 2011. Marrë më 14 prill 2012.
  9. ^ (2017)"Population of Qatar by nationality - 2017 report" (në anglisht). priyadsouza.com. Arkivuar nga origjinali më 25 dhjetor 2018. Marrë më 8 shkurt 2017.
  10. ^ "Statement showing number of Overseas Pakistanis living, working and studying in different regions/countries of the world, as on 31st December, 2017 - Region-Wise distribution" (PDF) (në anglisht). Ministria e pakistanezëve përtejdetit dhe zhvillimit të burimeve njerëzore. 31 dhjetor 2018. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 29 gusht 2019. Marrë më 29 gusht 2019.
  11. ^ "Data" (PDF). www.istat.it (në anglisht). 2017. Marrë më 15 shtator 2020.
  12. ^ "TablaPx". Ine.es (në spanjisht). Marrë më 11 dhjetor 2017.
  13. ^ "2016 Census of Population and Housing: General Community Profile: Catalogue No. 2001.0" (në anglisht). censusdata.abs.gov.au. 2017. Arkivuar nga origjinali (ZIP) më 10 tetor 2017. Marrë më 27 shtator 2017.
  14. ^ "Govt keen to cut Malaysia's dependence on foreign labor" (në anglisht). 10 tetor 2018. Marrë më 6 prill 2019.
  15. ^ Thursday, 27 July 2017 08:15 PM MYT (27 korrik 2017). "Home Ministry says there are 1.7 million legal foreign workers in Malaysia as of June 30 | Malay Mail". www.malaymail.com (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
  16. ^ 출입국·외국인정책본부. "통계연보(글내용) < 통계자료실 < 출입국·외국인정책본부". Immigration.go.kr (në kinezisht). Marrë më 11 dhjetor 2017.
  17. ^ "Innvandrerbefolkningen". kommunefakta.no (në norvegjisht).
  18. ^ "Main Tables | 2016 Population By-census". www.bycensus2016.gov.hk (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 tetor 2018. Marrë më 5 maj 2023.
  19. ^ "Census summary" (PDF). www.cso.ie (në anglisht). 2016. Marrë më 15 shtator 2020.
  20. ^ "Indian Community In Ireland". irelandindiacouncil.ie (në anglisht). Ireland India Council. Arkivuar nga origjinali më 20 janar 2018.
  21. ^ Mariam, Durrani (2012). "Banishing Colonial Specters: Language Ideology and Education Policy in Pakistan" (në anglisht). University of Pennsylvania.
  22. ^ "Pakistan - People | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). Marrë më 2023-04-13. With the exception of this educated elite, English is spoken fluently by only a small percentage of the population.
  23. ^ a b Husain, Irfan (27 gusht 2012). "Faith in decline". Dawn (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 4 dhjetor 2012. Marrë më 16 dhjetor 2012. Interestingly, and somewhat intriguingly, 2 per cent of the Pakistanis surveyed see themselves as atheists, up from 1pc in 2005.
  24. ^ Dawn.com (28 gusht 2017). "Census results show 59.7pc growth in Karachi's population, 116pc in Lahore's since 1998". DAWN.COM (në anglisht). Marrë më 1 shtator 2017.
  25. ^ "2.43 million Pakistanis working in Europe". The Express Tribune (në anglisht). 23 prill 2017.
  26. ^ Marsden, Magnus (2005). Living Islam: Muslim Religious Experience in Pakistan's North-West Frontier (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 37. ISBN 978-1-139-44837-6. The village's men and boys largely dress in sombre colours in the loose trousers and long shirt (shalwar kameez) worn across Pakistan. Older men often wear woollen Chitrali caps (pakol), waistcoats and long coats (chugha), made by Chitrali tailors (darzi) who skills are renowned across Pakistan.
  27. ^ Haines, Chad (2013), Nation, Territory, and Globalization in Pakistan: Traversing the Margins (në anglisht), Routledge, fq. 162, ISBN 978-1-136-44997-0, the shalwar kameez happens to be worn by just about everyone in Pakistan, including in all of Gilgit-Baltistan.
  28. ^ Ozyegin, Gul (2016). Gender and Sexuality in Muslim Cultures (në anglisht). Routledge. fq. 222. ISBN 978-1-317-13051-2. What is common in all the cases is the wearing of shalwar, kameez, and dupatta, the national dress of Pakistan.
  29. ^ Rait, Satwant Kaur (14 prill 2005). Sikh Women In England: Religious, Social and Cultural Beliefs (në anglisht). Trent and Sterling: Trentham Book. fq. 68. ISBN 978-1-85856-353-4.
  30. ^ Singh, Shashank, and Shailendra Singh. "Systematic review of spell-checkers for highly inflectional languages." Artificial Intelligence Review 53 (2020): 4051-4092.
  31. ^ Qureshi, Omar. "Twentieth-century Urdu literature." Handbook of Twentieth Century Literatures of India (1996): 329-362.
  32. ^ Singh, Dr. Y P (2016). Islam in India and Pakistan – A Religious History (në anglisht). Vij Books India Pvt Ltd. ISBN 9789385505638.
  33. ^ "Pakistani youths turning into atheists" (në anglisht). IBN Live. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2010. Marrë më 1 korrik 2012.
  34. ^ "Global Index of Religiosity and Atheism" (PDF) (në anglisht). Gallup. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 gusht 2017. Marrë më 2 shtator 2012.
  35. ^ "The hardest part about being faithless" (në anglisht). Pakistan Today. Marrë më 9 shkurt 2014.
  36. ^ Service, Tribune News. "India has largest diaspora population in world: UN". Tribuneindia News Service (në anglisht). Marrë më 18 mars 2020.[lidhje e vdekur]
  37. ^ "Year Book 2017-18" (PDF) (në anglisht). Ministry of Overseas Pakistanis and Human Resource Development. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 29 gusht 2019. Marrë më 18 mars 2020.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Pakistanezët&oldid=2703423"