Hanati

Një hanllëk, haganat ose hanat ishte një ent politik i sunduar nga një han, hakan, hatun ose hanëm. Ky ent politik zakonisht gjendej në stepën euroaziatike dhe mund të ishte ekuivalent në status me prijësin fisnor, principatë, mbretëri ose perandori.

Hanët e sunduar nga mongolët

Hanati Çagatai (1226–1347)

Pasi Xhingis Han krijoi apanazhe për familjen e tij në Perandorinë Mongole gjatë sundimit të tij (1206–1227), djemtë, vajzat dhe nipërit e tij trashëguan seksione të veçanta të perandorisë. Perandoria Mongole dhe Hanatet Mongole që dolën nga ato apanazhe janë renditur më poshtë.

Në vitin 1226, djali i dytë i Xhingis Han, Çagataj Han themeloi Hanatin Çagatai. Në kulmin e tij në fund të shekullit të 13-të, hanati shtrihej nga Amu Darja në jug të Detit Aral deri në Malet Altai në kufirin e Mongolisë moderne dhe Kinës, afërsisht që korrespondon me Perandorinë e vdekur Kara Hitai. Fillimisht sundimtarët e Hanatit Çagatai njohën supremacinë e Hanit të Madh, por nga mbretërimi i Kubilaj Han, Gijas-ud-din Barak nuk iu bind më urdhrave të perandorit.

Ilhanati (1252–1335)

Në vitin 1256, Ilhanati u krijua nga nipi i Xhingis Han, Hulagu Han. Territori i saj kryesor shtrihet në atë që tani është pjesë e vendeve të Iranit, Azerbajxhanit dhe Turqisë. Në masën më të madhe, Ilhanati përfshinte gjithashtu pjesë të Irakut të sotshëm, Sirisë, Armenisë, Gjeorgjisë, Afganistanit, Turkmenistanit, Pakistanit, një pjesë të Dagestanit të sotshëm dhe një pjesë të Taxhikistanit të sotshëm. Sundimtarët e mëvonshëm të Ilhanatit, duke filluar me Gazanin më 1295, u konvertuan në Islam. Në vitet 1330, Ilhanate u shkatërrua nga Vdekja e Zezë. Hani i fundit i saj Ebu Sa'id vdiq në 1335, pas së cilës hanati u shpërbë. Sunduesit ilhanid, edhe pse me origjinë jo-iraniane, u përpoqën të reklamojnë autoritetin e tyre duke u lidhur me të kaluarën iraniane dhe ata rekrutuan historianë për t'i paraqitur mongolët si trashëgimtarë të Sasanëve (224–651 e.r.) të Iranit paraislamik.

Lista e hanateve mongole
- Hanati Khamag Mongol
- Hanati Keraite
- Hanati Mergid
- Hanati Naiman
- Hanati Tatar
- Kara Hitai (Dinastia Liao Perëndimore)
- Hordhia e Artë
- Dinastia Yuan
- Dinastia Yuan Verior
- Moghulistan
- Kara Del
- Hanati Hoshut
- Hanati Kalmyk, u themelua rreth 1630 nga dega Torgut e Oirats Mongol, e vendosur përgjatë lumit të poshtëm Vollga (në Rusinë dhe Kazakistanin të sotshëm), 1630-1771
- Hanati Dzungar, u formua në vitin 1634, duke mbuluar rajonin e Xinjiang të Kinës, Kirgistanin, Kazakistanin lindor dhe Mongolinë perëndimore; 2 dhjetor 1717 – 1720, i quajtur gjithashtu Mbrojtësi i Tibetit; 1755 degë e dinastisë Qing, u aneksua më 1755 nga dinastia Qing