Vijećnica u Odžaku
Vijećnica u Odžaku (zgrada opštine - Beledija - Mala vijećnica), nalazi se u samom centru Odžaka, a izgrađena je u austrougarskom vremenu u ekletičkom - pseudomaurskom izrazu.[1] Taj izraz karakterizira upotreba bogate ornamentike i dekorativno - plastičnih elemenata na fasadama, za koji su uzori traženi najčešće na sjeveru Afrike i u Španiji maurskog doba.
Opština Odžak se nalazi u sjevernom dijelu Bosne i Hercegovine i sa sjevera je omeđena rijekom Savom a na istoku rijekom Bosnom. Na zapadnoj strani su obronci gore Vučjak, a na južnoj strani bosansko - posavska ravnica.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 1. do 7. jula 2003. godine, donijela je odluku da se vijećnica proglasi za nacionalni spomenik BiH.[2] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Administrativna zgrada ili «Mala vijećnica» završena je sa izgradnjom 1903. godine o čemu svjedoči i natpis iznad ulaznih vrata: «Beledija 1903». Beledija znači administrativno sjedište teritorijalne jedinice u kojem su smješteni i stambeni prostori upravnika te teritorijalne jedinice. Za grad Odžak ona je predstavljala gradsku kuću koja je odgovarala zahtjevima uprave i administracije toga vremena a i vremena do rata u Bosni i Hercegovini 1992. god.[3]
Zgrada je 1996. godine zapaljena. Nosiva konstrukcija je pretpjela teška oštećenja, a krovna i međuspratna konstrukcija su potpuno uništene. Tokom 2008 počela je obnova koja je sadržavala slijedeće radove: rekonstrukcija temelja, ojačanje nosivih zidova, zidanje pregradnih zidova, izrada međuspratnih konstrukcija, pokrivanje objekta, ugrađivanje vanjske stolarije, polaganje instalacija, izrada stubišta i ostalo. Uloženo je oko 680.000 KM. a sredstva su osiguravana iz različitih izvora: Federalnog ministarstva kulture i sporta, Turističke zajednice Županije Posavske, Federalnog ministarstva prostornog uređenja, Fondacije za održivi razvoj -OdRaz i vlastitih sredstava -budžet opštine). Umjesto isključivo administrativnog sadržaja prizemlje je dobilo i kulturni sadržaj, a vanjski izgled je sačuvao autentičnost.[4]
Zgrada opštine je nepravilni pravougaonik dimenzija 22.30 X 13.30 m. Spratnost je suteren, prizemlje i sprat. Osnovni konstruktivni elementi su zidovi i lukovi, a korišteni građevinski materijal je cigla, kamen i čelični profili za stepenišne i međuspratnu konstrukciju. Krov je dvovodni sa klasničom drvenom konstrukcijom, a pokrov je crijep.
Na fasadi su vidljive izrazite masivne plohe sa naizmjenično postavljenim svijetlim i tamnim pojasevima, koji sugerišu alternisanje slojeva cigle i kamena, što je karakteristično za gotovo sve objekte pseudomaurskog stila. Fasada je podužnim kordon-vijencem podijeljena na dva dijela – prizemlje i sprat. Jednodjelni prozori u prizemlju su pravougaonog oblika i završeni su ravnim natprozornikom, dok je tu ulogu kod prozora na spratu preuzeo potkovičasti luk, čest elemenat pseudomaurskog izraza. Karakteristika manira očitava se i u primjeni profilacija oko prozora i portala, dvostrukog pletera, slikarski tretirane islamske dekoracije u vidu beskonačnog niza stilizovanih floralnih ornamenata.
Enterijer je skromno riješen. Prostor u prizemlju je podijeljen na dva simetrična dijela. Vrlo zanimljivi detalji u enterijeru su segmenti lukova nad prozorima, eliptični lukovi u hodniku, te lombardijski vijenac koji se pruža cijelom dužinom zida.
- ↑ „Nedžad Kurto:Arhitektura u austrougarskom periodu”. Pristupljeno 10. 9. 2017.
- ↑ „Vijećnica u Odžaku”. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 24. 9. 2017.[mrtav link]
- ↑ „Amir Pašić: Arhitektura Bosne i Hercegovine, Austrougarski period (1878-1918)”. Univerzitet u Sarajevu Filozofski fakultet Odsjek za historiju, Sarajevo. 2014. Pristupljeno 10. 9. 2017.
- ↑ „Obnova Male vijećnice”. web.archive.org. Arhivirano iz originala na datum 2017-12-04. Pristupljeno 10. 9. 2017.
