RAM
RAM (skraćeno od engl. Random-Access Memory – "memorija sa slučajnim pristupom"), jedan je od oblika pohranjivanja računarskih podataka čijem sadržaju se može pristupiti po bilo kom redoslijedu. Ovakav način pristupa razlikuje se od sekvencijalnog načina koji se koristi kod uređaja kao što su magnetna traka, diskovi i cilindri, gdje je, zbog prirode mehaničkog kretanja takvih medija za pohranu podataka, računar primoran da pristupa podacima prema strogo određenom redoslijedu. RAM je još karakterističan po tome što se kod ove vrste memorije podaci mogu ne samo čitati, već i zapisivati, za razliku od ROM (engl. Read-Only memory) memorije, iz koje se podaci mogu samo čitati. RAM se u računarima upotrebljava prvenstveno za primarnu pohranu podataka koji se aktivno koriste i neprestano se mijenjaju. Međutim, postoje i neke vrste RAM uređaja koji se koriste za trajnu pohranu podataka.
U računarima je RAM zadužen za držanje podataka i programskog koda tokom njegovog izvršavanja. Veoma važna karakteristika RAM-a je da se različitim memorijskim mjestima gotovo uvijek pristupa jednakom brzinom. Kod nekih drugih tehnologija postoje određeni zastoji pri propuštanju pojedinih bitova ili bajtova.
Prvi sistemi zasnovani na vakuumskim cijevima ponašali su se kao moderni RAM iako je bilo mnogo grešaka u radu. Jezgrene memorije, sačinjene od žica omotanih oko malih feromagnetnih jezgri, imale su gotovo jednako vrijeme pristupa. Osnovna zamisao koja se nalazi iza cijevnih i jezgrenih memorija još uvijek se primjenjuje kod savremenih RAM-ova izgrađenih od integralnih kola.
Neka alternativna rješenja za pohranu podataka nisu imala jednako vrijeme pristupa, pa smo tako imali cijevi ispunjene živom koje su držale nizove bitova uz pomoć zvučnih talasa, zatim cilindrične memorije koje su bile slične današnjim tvrdim diskovima i njihovoj metodi pohrane podataka uz pomoć namagnetisanih čestica složenih u neprekidne kružne trake.
Mnoge vrste RAM-a su nestabilne, u smislu da gube svoje podatke kada je računar isključen. Uobičajen način smještanja podataka u RAM je ili u obliku naboja kondenzatora (dinamički RAM) ili stanju flip-flopa (statički RAM).
U razvoju su različite vrste "stabilnih" RAM-ova koje mogu zadržati svoje podatke i kada im je prekinuto napajanje. Tehnologije koje se pri tome implementiraju su, među ostalim, karbonske/ugljenične nano-cijevi i efekat magnetskog tunela.
Zanimljivo je i dijeljenje RAM-a na particije, kao što se obično dijele tvrdi diskovi, samo što u je slučaju RAM-a, particija kreirana na njemu mnogo brža od one na tvrdom disku. Često se naziva i ramdisk.
- SRAM, skraćeno od engl. Static RAM
- NV-RAM od engl. Non-Volatile RAM
- DRAM engl. Dynamic RAM
- Dual-ported RAM
- Video RAM, dual-port memorija sa jednim portom nasumičnog pristupa i drugim, sekvencijalnim. Ova je vrsta sve popularnija zbog sve izraženijom potrebom korisnika za sve više video memorije. Vidi: Dynamic random-access memory
- WRAM
- MRAM
- FeRAM
Poluprovodnički RAM se proizvodi kao integralno kolo, u obliku plug-in modula. Razlikuju se po broju pinova (nožica, kontakata), njihovom rasporedu i dr.
U usporedbi sa brzinom današnjih procesora, današnje vrijeme pristupa kod najčešće korištene DRAM memorije je prilično sporo. Vrijeme pristupa kod memorije i tvrdog diska su značajni ograničavajući faktori za ubrzavanje rada računara.
Shadow RAM je dio RAM-a u koji je kopiran sadržaj ROM-a radi bržeg rada, pošto ROM radi sporije nego RAM. Izvorni ROM se isključuje a dio RAM-a se rezerviše te se u njega ne može zapisivati. Ovaj postupak se naziva shadowing (engl. shadow = "sjena").
- Isprobavanje, usporedba i ocjenjivanje RAM memorije Arhivirano 2007-02-17 na Wayback Machine-u - bosanski hardver portal, Hardwarebase.net Arhivirano 2006-06-19 na Wayback Machine-u
