Ivan Grozni (film)
| Иван Грозный | |
|---|---|
 kino-poster | |
| Režija | Sergej Ejzenštejn |
| Producent | Sergej Ejzenštejn |
| Scenario | Sergej Ejzenštejn |
| Uloge | Nikolaj Čerkasov Ljudimla Celikovskaja Serafima Birman Mihail Nazvanov |
| Muzika | Sergej Prokofjev |
| Fotografija | Andrej Moskvin Eduard Tise |
| Datum(i) premijere | 30. 12. 1944
(prvi dio)1. 9. 1958
(drugi dio) |
| Trajanje | 187 min. I dio: 99 min. II dio: 88 min. |
| Zemlja |  Sovjetski Savez |
| Jezik | ruski |
Ivan Grozni (sh. Иван Грозный) je sovjetski crno-bijeli historijski film u dva dijela, sniman od 1942. do 1946. godine u režiji Sergeja Ejzenštejna, poznat kao posljednji u njegovoj filmografiji. U njemu je prikazan život i vladavina ruskog cara Ivana IV Groznog, čiji lik tumači Nikolaj Čerkasov. Film je nastao za vrijeme drugog svjetskog rata, odnosno u vrijeme kada se Ejzenštejn, kao i mnogi drugi sovjetski filmaši, zbog njemačke invazije sklonio u Alma Atu u današnjem Kazahstanu. Temu za film je predložio sovjetski vođa Staljin koji je Ivana Groznog smatrao jednim od svojih historijskih uzora, odnosno priču o njegovoj vladavini prikazati kao alegoriju na vlastiti režim.
Film se originalno trebao snimiti u tri dijela. Prvi dio, koji prikazuje rane godine Ivanove vladavine, njegove ratne uspjehe i podršku među ruskim seljacima, je prikazan krajem 1944. godine i dobio je Staljinovu nagradu. Drugi dio, u kome se prikazuju Ivanovi obračuni za boljarima, ali i njegova sve veća okrutnost i paranoja, su, pak, od režimskih cenzora prepoznati kao implicitna kritika Staljinovih metoda vladavine. Zbog toga je drugi dio filma završio u bunkeru, te je prikazan tek na Staljinove smrti 1958. godine. Treći dio je, pak, spriječila Ejzenštejnova smrt.
Usprkos toga, Ivan Grozni se smatra jednim od najvažnijih i najzanimljivijih Ejzenštejnovih filmova. Drugi dio također sadrži nekoliko sekvenci snimljenih u boji, što je bio prvi takav slučaj u historiji sovjetske kinematografije. Godine 1962. je ušao u izbor 10 najboljih filmova svih vremena u prestižnoj anketi britanskog filmskog časopisa Sight & Sound.
- Ivan the Terrible part I na sajtu IMDb
- Ivan the Terrible part II na sajtu IMDb
- Ivan the Terrible part I na Rotten Tomatoes-u (en)
- Ivan the Terrible part II na Rotten Tomatoes-u (en)
- Ivan the Terrible part I and II Arhivirano 2013-12-02 na Wayback Machine-u at official Mosfilm site with English subtitles
- Criterion Collection essay by J. Hoberman Arhivirano 2008-10-02 na Wayback Machine-u
- Senses of Cinema article on Ivan the Terrible I and II
- Part I na Google Video
- Part II na Google Video
