Agora
| Agora | |
|---|---|
 | |
| Država | Antička Grčka |
Agora, (grčki: ἀγορά, od glagola ἀγείρω = skupljati, okupiti) bio je u antičkoj Grčkoj javni prostor i mjesto za održavanje skupština po gradovima.[1] Naziv agora, prvi put nalazimo u Homerovim epovima, za njega je to istovremeno skupština ali i prostor gdje se ona održava.[2]
Agore su bile orginalna kreacija grčkog urbanizma, istovremeno glavni trg i vjersko središte grada, mjesto gdje su se nalazile najznačajnije građevine i hramovi, namjenjeni političkom i vjerskom životu grčkog polisa. Na agori se svetkovalo, molilo, prinosilo žrtve bogovima, sudovalo, trgovalo i odlučivalo o najznačajnijim pitanjima.
Prve agore izgrađene se na otoku Kreti u razdoblju od 8. do 7. vijeka pne.[1], takva je bila minojska agora u Agia Triadi.[2] Nakon tog perioda na agore nailazimo i po Mikenskoj Grčkoj (Tirint).[2] U arhajskom razdoblju po agorama toga doba bili su i teatri, primjeri za to su agore u Thoricusu, Rhamnousu i Ikariji.[1]
Najstarija agora u Ateni, znana kao Tezejeva agora, nalazila se na zapadnim padinama Akropole.[1] Za razdoblja klasične grčke civilizacije u 5. vijeku pne. agore su postale tipično obilježje njihovog načina života, mjesto gdje su oni svakodnevno obavljali svoje vjerske, političke, pravosudne i društvene aktivnosti i trgovali. Agore su bile smještene u središtu grada ili u blizini luke, okružene javnim objektima, hramovima i kolonadama, ukrašene skulpturama, oltarima, fontanama i drvećem. Opći trend tog vremena bilo je nastojanje da se agora jasno odvoji od ostatka grada.[2]
Negdje od kraja 6. početka 5. vijeka pne. uveden je novi tip monumentalnih građevina, namijenjenih skupštinama, ekklesiasterion ili bouleuterion. U helenističkom razdoblju agore su dobile oblik zatvorenog kvadrata, okruženog arkadama i stoama.[1]
Rimljani su preuzeli koncept agore od Grka i razvili ga kao svoj forum.
