Mesaustu

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Cartellu "Buon Ferragosto" in una marina de Cattolica

Su mesaustu est una die festada su de 15 austu in totu Itàlia, in Santu Marinu e in su Canton Ticino, de orìgine romana antiga. Pro metonimia est fintzas su perìodu de vacàntzia a inghìriu de custa die, chi podet èssere unu fine de chida longu (ponte de mesaustu) o una parte manna de austu.

Sa die si festat a fitianu cun pràngios in famìlia e gitas ma ddoe at fintzas tzitades chi cunservant traditziones religiosas e tziviles o organizant ammentos istòricos.

Mesaustu dae sa Roma antiga e su Cristianèsimu

Su nòmine italianu de sa festa, Ferragosto, derivat dae sa locutzione latina Feriae Augusti (pasu de Augustu) chi inditat una festividade chi s'imperadore Augustu aiat postu in su 18 a.C. chi s'agiunghiat a unas cantas àteras festividades de su matessi mese, comente a is Vinalia rùstica, is Nemoralia o is Consualia. Fiat unu perìodu de pasu e de festa originadu dae sa traditzione de is Consualia, festas de s'acabbu de su traballu agrìculu, dedicadas a Conso, deus de sa terra e de sa fertilidade. Su mesaustu antigu, in prus de s'auto-promotzione polìtica, teniat sa punna de collegare is festividades printzipales de austu pro frunire unu perìodu de pasu adeguadu, chi ddi naraiant fintzas Augustali, netzessàriu a pustis de su traballu grae de is chidas passadas.

In s'ìnteri de sa festa, in totu s'imperu s'organizaiant cursas de caddos; is animales de tiru (boes, àinos e mulos) non traballaiant e ddus cuncordaiant cun frores. Custas traditziones bivent oe, agiumai in sa pròpiu forma e partetzipatzione, in su "Pàliu de s'Assunta" chi s'acumprit in Siena su 16 austu. Su nòmine "pàliu" derivat dae su pallium, su drapu de roba pregiada chi fiat su prèmiu pro is binchidores de is cursas de caddos in sa Roma Antiga.

Cun s'ocasione de su mesaustu, is traballadores faghiant is augùrios a is meres, otenende in càmbiu un'istrina; sa costumàntzia aiat postu raighinas fortes, a su puntu chi in edade de su Rinaschimentu dd'aiant posta obligatòria in s'Istadu Pontifìtziu.

Sa die de festa originale fiat su 1 de austu. Su mudamentu si depet a sa Crèsia Catòlica, chi aiat bòlidu fàghere cointzìdere sa die cun sa festa religiosa de s'Assuntzione de Maria.

Mesaustu in su fascismu

Sa traditzione populare de sa gita turìstica de mesaustu naschet in s'Itàlia fascista. Parende dae sa segunda metade de is annos binti, a traessu de is assòtzios de pustis-traballu de is vàrias corporatziones, su regìmene organizaiat chentinas de gitas populares in su perìodu de mesaustu. Dae su mesaustu 1931 a su cabudanni 1939 custu fiat favorèssidu cun s'istitutzione de trenos populares ispetziales, in comintzu isceti de sa de tres classes, cun prètzios iscontados.

S'initziativa oferiat sa possibilidade fintzas a is classes sotziales prus pagu ricas de bisitare tzitades italianas o localidades marinas o montanas. S'oferta fiat limitada a is dies 13, 14 e 15 austu e cumprendiat duas fòrmulas, "Gita di un sol giorno", in unu raju de finas a unos 100 km, e "Gita dei tre giorni" cun raju finas a unos 200 km. Ddis aiant postu "trenos de mesaustu", mancari chi, segundu fontes autorèvoles, prètzios pobulares esserent aplicados totu s'istade.