Ispèndulas de su Niagara
logudoresa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:
campidanesu · LSC · nugoresu
Coordinadas: 43°04′48″N 79°04′15.6″W / 43.08°N 79.071°W
Sas Ispèndulas de su Niagara sunt tres rutas de aba chi s’agatant a caddu de sa làcana intre sa provìntzia canadesa de s’Ontario e s’Istadu federale ameriganu de Noa Iorcu. Issas formant s’istremidade meriesa de su Gurule de su Niagara.
Dae sa prus manna a sa prus minora, sas tres ispèndulas sunt sas Horseshoe Falls, sas American Falls e sas Bridal Veil Falls. Sas Horseshoe Falls sunt postas a s’ala canadesa e sas American Falls a s’ala amerigana, separadas dae Goat Island. Sas Bridal Veil Falls, prus minoras, sunt ubigadas aguarmente a s’ala istadunidesa, separadas dae sas àteras ispèndulas dae Luna Island. Sa lìnia de làcana fiat orizinarmente trassada peri sas Horseshoe Falls in su 1819, peroe sa frontera est zai dae tempus in cuntierra pro more de s’erosione naturale e de su fraigamentu.
Situadas in su Riu Niagara, emissàriu de su Lagu Erie e immissàriu de su Lagu Ontario, sas ispèndulas cumbinadas tenent sa prochentale de frussu prus arta intre totu sas rutas de aba de su mundu, cun una falada bertigale de unos 50 m. Sas Horseshoe Falls sunt sas ispèndulas prus poderosas de s’Amèriga de su Nordu, medende pro artària bertigale e finas pro prochentale de frussu. Sas ispèndulas s’agant 27 km. a su nordu-uestu de Buffalo, in s’Istadu de Noa Iorcu, e 121 km. a su suddu-estu de Torontu, intre sas tzitades cròbinas de Niagara Falls, Ontario, e Niagara Falls, New York.
Sas ispèndulas de su Niagara si fiant formadas addaghi sos astrarzos fiant incuìdos a s’agabu de s’astradura de su Wisconsin (s’ùrtima edade de s’astra) e s’aba de sos Lagos Mannos, chi si fiant in pessu formados, aiat trassadu un’andera peri su Palone de su Niagara, in su caminu de s’Otzèanu Atràntigu. Mancari non siant artas in manera istraordinària, sas Ispèndulas de su Niagara sunt meda ladas. 168.000 mc. de aba nche ruent a subra de sa lìnia de crista onzi minutu cun frussu artu, e belle 110.000 mc. in mèdia.
Sas Ispèndulas de su Niagara sunt fontomadas siat pro sa bellesa issoro siat comente mitza baliosa de enerzia idroelètriga. A regher s’echilibru intre sos impreos recreativos, cumertziales e industriale at rapresentadu unu disafiu pro sos zestionadores de sas ispèndulas zai dae su de 19 sègulos.