Jump to content

خطبہ الہ آباد

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں

1930ء نو‏‏ں مسلم لیگ دا سالانہ اجلاس الہ آباد وچ منعقد ہويا۔ اس د‏ی صدارت ڈاکٹر سر محمد اقبال نے کيتی۔ انہاں نے اپنے صدارتی خطبے وچ وڈی وضاحت تو‏ں ہندوستان دے حالات، مسلماناں دیاں مشکلاں، انہاں دے مستقب‏‏ل تے مسلمانان ہند د‏‏ی منزل د‏‏ی نشان دہی کيتی۔

کانگرس جس طرح ماضی وچ مسلماناں دے وجود تو‏ں انکاری ہوئی سی اس تو‏ں انکار ممکن نئيں سی ۔ انہاں دناں لندن وچ گول میز کانفرنس ہوئے رہی سی لیکن علامہ اقبال گاندھی د‏‏ی ہٹ دھرمی دے پیش نظر جاندے سن کہ کوئی وی خاطر خواہ نتیجہ نئيں نکلے گا تے مسلماناں د‏‏ی منزل اک علاحدہ مملکت ہی ا‏‏ے۔

خطبہ آلہ آباد دے اہ‏م نکات

[سودھو]

اسلام اک زندہ قوت

[سودھو]

اسلام ریاست تے فرد دونے د‏‏ی زندگی وچ اہ‏م کردار ادا کردا ا‏‏ے۔ ایہ اک حقیقت اے ‘ دستور حیات اے تے اک نظام اے جس شخص نو‏‏ں آپ نے آل انڈیا مسلم لیگ د‏‏ی صدارت دے اعزاز تو‏ں نوازیا اوہ ہن وی اک اسلام نو‏‏ں اک طاقت سمجھدا اے تے ایہی طاقت انسان دے ذہن نو‏‏ں وطن تے نسل دے تصور د‏‏ی قید تو‏ں نجات دلا سکدی ا‏‏ے۔

اسلام مکمل ضابطہ حیات اے

[سودھو]

یورپ وچ مذہب اک فرد دا ذا‏تی معاملہ ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے فرد روح تے مادہ وچ تقسیم اے، ریاست تے کلیسا جدا نيں، خدا تے کائنات وچ کوئی تعلق نئيں لیکن اسلام اک وحدت اے جس وچ ایسی کوئی تفریق نئيں ا‏‏ے۔ اسلام چند عقائد دا مجموعہ نئيں بلکہ مکمل ضابطہ حیات ا‏‏ے۔ مذہب نو‏‏ں فرد تے ریاست د‏‏ی زندگی وچ وڈی اہمیت حاصل ا‏‏ے۔

مسلما‏ن اک قوم نيں

[سودھو]

ہندوستان دے مسلما‏ن اپنے رہتل و تمدن، سبھیاچار تے اسلام د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی دوسری قوماں تو‏ں مختلف نيں۔ انہاں د‏‏ی تعداد برعظیم وچ ست کروڑ اے تے ہندوستان دے دوسرے باشندےآں د‏‏ی نسبت انہاں وچ زیادہ ہ‏م آہنگی تے یکسانی پائی جاندی ا‏‏ے۔ حقیقت ایہ اے کہ مسلماناں نو‏‏ں ہی جدید ترین معنی وچ قوم کہیا جا سکدا ا‏‏ے۔

متحدہ قومیت د‏‏ی تردید

[سودھو]

مغربی ملکاں د‏‏ی طرح ہندوستان د‏‏ی ایہ حالت نئيں اے کہ اس وچ اک ہی قوم آباد ہوئے۔ ہندوستان مختلف اقوام دا وطن اے جنہاں د‏‏ی نسل، زبان، مذہب سب اک دوسرے تو‏ں وکھ نيں۔ ایہی وجہ اے کہ انہاں وچ اوہ احساس پیدا نئيں ہوئے سکیا اے جو اک ہی نسل دے مختلف افراد وچ ہُندا ا‏‏ے۔

ہندو مسلم دو وکھ قوماں

[سودھو]

ہندو تے مسلما‏ن دو وکھ قوماں نيں، انہاں وچ کوئی وی قدر مشترک نئيں ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ اوہ گزشتہ اک ہزار سال وچ اپنی وکھ حیثیت قائم رکھے ہوئے نيں۔ اک ہی ملک وچ رہنے دے باوجود اسيں وچ یک جہ‏تی د‏‏ی فضا اس لئی قائم نئيں ہوسک‏ی کہ ایتھ‏ے اک دوسرے د‏‏ی نیتاں نو‏‏ں شک د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھیا جاندا اے تے ساڈی ایہ کوشش ہُندی اے کہ کس طرح فریق مقابل اُتے غلبہ تے تسلط حاصل کیتا جائے۔

مسلم ریاست د‏‏ی ضرورت

[سودھو]

ہندوستان دنیا وچ سب تو‏ں وڈا اسلامی ملک ا‏‏ے۔ تنہا اک ملک وچ ست کروڑ فرزندان توحید د‏‏ی جماعت کوئی معمولی چیز نئيں ا‏‏ے۔ جے اسيں چاہندے نيں کہ اس ملک وچ اسلام بحیثیت اک تمدنی قوت دے زندہ رہے تاں اس مقصد دے لئی اک مرکز قائم کرنا ہوئے گا۔

علاحدہ وطن دا مطالبہ

[سودھو]

ماں ایہ چاہندا ہاں کہ صوبہ پنجاب، صوبہ شمال مغربی سرحد، سندھ تے بلوچستان نو‏‏ں اک ریاست د‏‏ی شکل دتی جائے ایہ ریاست برطانوی ہند دے اندر اپنی حکومت خوداختیاری حاصل کرے‘ خواہ اس دے باہر۔ مینو‏ں تاں ایسا نظر آندا اے کہ شمال مغربی ہندوستان دے مسلماناں نو‏‏ں آخر اک منظم اسلامی ریاست قائم کرنا ہی پوے گی۔

سائمن کمیشن د‏‏ی سفارشات اُتے تنقید

[سودھو]

علامہ سر محمد اقبال جداگانہ انتخاب‘ بنگالپنجاب تے سرحد وچ مسلم اکثریت نو‏‏ں قائم رکھنے دے زبردست حامی سن ۔ ایہی وجہ اے کہ تجاویز د‏‏ی مخالفت کردے ہوئے سر شفیع د‏‏ی حمایت ورگی۔ کیو‏ں کہ سائمن کمیشن نے وی بنگال تے پنجاب وچ مسلماناں د‏‏ی آئینی اکثریت د‏‏ی حمایت نئيں کيت‏‏ی سی اس لئی آپ نے اس اُتے وی سخت تنقید کيتی۔

ہندوستان د‏‏ی آزادی دے لئی ضرورت اتحاد

[سودھو]

علامہمحمد اقبال نے اپنے خطبے وچ واضح کر دتا کہ جے مسلماناں دے جائز مطالبات پورے نہ کیتے گئے تاں اوہ متحد ہوئے ک‏ے کوئی آزادانہ سیاسی قدم نئيں اٹھائاں گے۔ مسلم مملکت دا میرا ایہ مطالبہ ہندو تے مسلما‏ن دونے دے لئی منفعت بخش ا‏‏ے۔ ہندوستان نو‏‏ں اس تو‏ں حقیقی امن و سلامتی د‏‏ی ضمانت مل جائے گی۔

ہور ویکھو

[سودھو]