Przejdź do zawartości

winograd

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

winograd (język polski)

[edytuj]
winogrady (1.1)
winogrady (1.2)
winogrady (1.3)
lampka winogradu (1.4)
wymowa:
[uwaga 1] IPA[vʲĩˈnɔɡrat], AS[vʹĩnograt], zjawiska fonetyczne: zmięk.wygł.nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) daw. bot. zob. winorośl[1]
(1.2) daw. zob. winnica (ogród, sad winny)[1]
(1.3) daw. zob. winogrono[1]
(1.4) daw. zob. wino[1]
odmiana:
(1.1-4)
przykłady:
(1.1) Kraina nie była pustynna: jak okiem sięgnąć, widniały w niej doliny i wzgórza, porosłe ślicznymi kępami drzew, wokół których wiły się pnącze, zwoje bluszczu i winogradu zwieszały się ze skał[2].
(1.1) dom Winicjusza przybrany był istotnie w zieleń mirtową i bluszcze, z których poczyniono upięcia na ścianach i nad drzwiami. Kolumny okręcono zwojami winogradu[3].
(1.1) udały się do łaźni, gdzie Akte, wykąpawszy Ligię, zaprowadziła na śniadanie, a potem do ogrodów pałacowych (…) Ligia po raz pierwszy w życiu widziała te wspaniałe ogrody, pełne cyprysów, pinij, dębów, oliwek i mirtów, wśród których bielił się cały lud posągów, błyszczały spokojne zwierciadła sadzawek, kwieciły się całe gaiki róż zraszanych pyłem fontann, gdzie wejścia do czarownych grot obrastał bluszcz lub winograd, gdzie na wodach pływały srebrne łabędzie, a wśród posągów i drzew chodziły przyswojone gazele z pustyń Afryki i barwne ptactwo sprowadzane ze wszystkich znanych krain świata[4].
(1.3) Dawny, zapomniany bógMithras! Władca, od którego woli zależy barwa młodych listeczków, kiście zbóż, kielichy kwiatów na tej całej cudownej ziemiBoski ogrodnik! On, który sprawia, że owoc gruszki dojrzewa, że jabłka wonne wyciekają z żył prętów, że czerwienieją pod zwiędłymi liśćmi, zwiędłymi tak samo, jak więdnie piękna matka z nienasyconej miłości dla czerstwego synkaOn sprawia, że ciemne śliwki okrywa cudowna, jedyna barwa, a winograd zwisa z wątłego szczepu i ciąży, jakby się kłonił do snu[5].
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1-4) st.pol. winohrad
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
czes. vinohrad „winnica”, tam ze swn. wíngart „ts.”, ekwiwalent swn. wín „wino, winorośl” + swn. gart „ogród, ogrodzony obszar”
por. niderl. wijngaard, ang. wineyard
uwagi:
  1. jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego
tłumaczenia:
(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: winorośl
(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: winnica
(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: winogrono
(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wino
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „winograd” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VII: T-Y, Warszawa 1900–1927, s. 619.
  2. Henryk Sienkiewicz: Dwie łąki
  3. Henryk Sienkiewicz: Quo vadis
  4. Henryk Sienkiewicz: Quo vadis
  5. Stefan Żeromski: Popioły