起

起 (znak chiński)

klucz:

156 走 + 3

liczba kresek:

10

warianty:

起 (domyślna czcionka)

kolejność kresek:

chiński:

tajwański:

znaczenia:

etymologia:

wprowadzanie znaku:

Cangjie: 土人口山 (GORU), 土人尸山 (GOSU); cztery rogi: 4780₁

kodowanie:

zob. wpis w bazie Unihan: U+8D77

słowniki:

• KangXi: strona 1215, znak 15
• Dai Kanwa Jiten: znak 37048
• Dae Jaweon: strona 1683, znak 18
• Hanyu Da Zidian: tom 5, strona 3476, znak 2

uwagi:

źródła:

起 (język chiński standardowy)

zapis:

uproszcz. i trad. 起

wymowa:

pinyin qǐ (qi3); zhuyin ㄑㄧˇ

znaczenia:

czasownik

(1.1) zaczynać

(1.2) wstawać

partykuła

(2.1) …wskazująca na ruch ku górze

(2.2) …wskazująca na możliwość dokonania czegoś → być w stanie

(2.3) …wskazująca na rozpoczęcie się jakiejś czynności lub stanu → coś się dzieje nieprzerwanie (bez wskazanego końca, do teraz)

odmiana:

przykłady:

(1.1) 请你从头说起。(qǐng nǐ cóng tóu shuō qǐ) → Proszę zacznij opowiadać od początku.

(1.2) 星期天他照常起得很早。(xīngqítiān tā zhàocháng qǐ dé hěn zǎo) → W niedzielę jak zwykle wstał wcześnie.

(2.1) 它们从森林地面长起，高达100英尺。(tāmen cóng sēnlín dìmiàn zhǎng qǐ gāodá bǎi yīngchǐ) → Wyrastają (dosł. rosną ku górze) z dna lasu na wysokość stu stóp.

(2.1) 美国人今天所需要的经济，要能让人们再次站起。(měiguórén jīntiān suǒ xūyào de jīngjì yào néng ràng rénmen zàicì zhàn qǐ) → Amerykanie potrzebują dziś gospodarki, która postawi ludzi na nogi (dosł. … ponownie postawi ku górze).

(2.2) 我买不起这双鞋，只有一百块钱。(wǒ mǎi bù qǐ zhè shuāng xié zhǐyǒu yī bǎi kuài qián) → Nie stać mnie na te buty, mam tylko sto złotych. (dosł. Nie jestem w stanie kupić tych butów…)

(2.2) 您的产品经得起时间的考？(nín de chǎnpǐn jīng dé qǐ shíjiān de kǎo) → Czy Twój produkt wytrzymuje (dosł. jest w stanie doświadczyć) próbę czasu?

(2.3) 从现在起大家看病免费，怎样？(cóng xiànzài qǐ dàjiā kànbìng miǎnfèi zěnyàng) → Co powiesz na to, żeby od teraz (nieprzerwanie) opieka medyczna była nieodpłatna dla wszystkich?

(2.3) 从那一刻起，我们不再是朋友。(cóng nà yīkè qǐ wǒmen bù zài shì péngyou) → Od tamtej chwili (do teraz) nie byliśmy już przyjaciółmi.

składnia:

(2.1) 起 często występuje w złożeniach z innymi czasownikami i rzeczownikami, modyfikując znaczenie pierwotne o ruch w górę, zarówno fizyczny, jak i metaforyczny:

• 起 + 飞 = 起飞 → ku górze + lot = wylot (start samolotu)
• 隆 + 起 = 隆起 → obfitować + ku górze = puchnąć
• 卷 + 起 = 卷起 → zawijać + ku górze = zakasać
• 起 + 事 = 起事 → ku górze + sprawa, problem = powstanie, rebelia (wzniecać bunt)
• 起 + 头 = 起头 → ku górze + głowa = prowadzić, dowodzić

(2.2) w tym znaczeniu 起 występuje zaraz po czasowniku złożonym z 得 (=być) lub 不 (=nie), co odpowiednio modyfikuje znaczenie czasownika jako "(nie) być w stanie dokonać czynności", często także metaforycznie np.:

czas. + 得 + 起:

• 支付得起 → płacić + być w stanie = stać (na zakup czegoś)
• 看得起 → patrzeć + być w stanie = mieć o kimś wysoką opinię

czas. + 不 + 起:

• 输不起 → przegrywać + nie być w stanie = obwiniać innych za własne niepowodzenia
• 对不起 → stawić czoło + nie być w stanie = przynieść wstyd

(2.3) chcąc wskazać na nieprzerwane trwanie akcji lub stanu konieczne jest umieszczenie 起 na końcu frazy zaczynającej się od 从 (=od), a więc wskazanie od kiedy ta nieprzerwana akcja lub stan trwają

kolokacje:

synonimy:

(1.2) 起来•起立•起床

(2.1) 上

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

złożenia:

想起•四起•起跑•起诉•一起•举起•勃起•起子•后起•起兵

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

无风不起浪 • 大起大落 • 一波未平，一波又起

etymologia:

chiń. 走 + 已 → chodzić + już

uwagi:

HSK: 1

źródła:

起 (język japoński)

czytania:

on'yomi: キ; kun'yomi: お.きる, お.こる, お.こす, た.つ

wymowa:

znaczenia:

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

złożenia:

起源(きげん) • 起床 • 起点 • 起立 • 早起き • 起きる • 起こる • 起こす • 引き起こす

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

JLPT: 4; klasa: 3

źródła: