Przejdź do zawartości

wrzesień

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

wrzesień (język polski)

[edytuj]
wymowa:
?/i, IPA[ˈvʒɛɕɛ̇̃ɲ], AS[vžeśė̃ń], zjawiska fonetyczne: zmięk.podw. art.nazal.
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) dziewiąty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego i juliańskiego); zob. też wrzesień w Wikipedii
(1.2) st.pol. listopad[1]
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) II wojna światowa rozpoczęła się pierwszego września 1939 (tysiąc dziewięćset trzydziestego dziewiątego) roku.
(1.1) W pierwszych dniach września spadły deszcze[2].
składnia:
kolokacje:
(1.1) we wrześniu • drugi września / drugiego września
synonimy:
(1.1) daw. pajęcznik, september
(1.2) st.pol. listopad, pajęcznik, październik[1]
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. wrześniowy, wrzosowy
rzecz. wrzost mrz, wrzosk mrz, wrzosik mrz, werez mrz, weres mrz, wrześniak m, wrześniówka ż, wrzos m, wrzosowisko n
związki frazeologiczne:
zobacz też: przysłowia o miesiącach
etymologia:
od kwitnących w tym miesiącu wrzosów[3]; inne, dawne nazwy dziewiątego miesiąca w roku to, za Taszyckim[4]: październik, pajęcznik, stojączeń; za Borysiem[3]: listopad
uwagi:
W polszczyźnie w znaczeniu (1.1) od XV wieku[3]
Niepoprawne jest wyrażenie w miesiącu wrześniu; poprawnie: we wrześniu.
Gdy podajemy datę, używamy wyrazu wrzesień w dopełniaczu, a nie w mianowniku, np. pierwszy września, nie pierwszy wrzesień[5].
zob. też wrzesień w Wikicytatach
zobacz też: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 119.
  2. Gustaw Herling-Grudziński, Wieża.
  3. 3,0 3,1 3,2 Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 712.
  4. rozdział XXIII, Nazwy miesięcy w: Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprac. Witold Taszycki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976, s. 136-137.
  5. Jan Miodek, Sienkiewicza 30, mieszkania 5, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.