matka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
usunięcie matkâ w {{podobne}} |
dodane {{audio|LL-Q9058 (slk)-TomášPolonec-matka.wav}} |
||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 10 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{podobne|mátka}} |
|||
== matka ({{język polski}}) == |
== matka ({{język polski}}) == |
||
[[Plik:Madre e hija (8150244296).jpg|thumb|matka (1.1) [[i]] [[córka]]]] |
[[Plik:Madre e hija (8150244296).jpg|thumb|matka (1.1) [[i]] [[córka]]]] |
||
| Linia 38: | Linia 39: | ||
: (1.2) ''[[wysyłać|Wysyłali]] [[łódź|łodzie]] [[z]] [[marynarz]]ami, [[żeby]] [[w]] [[Atlantyk]]u [[łapać]] [[w]] [[sieć|sieci]] [[delfin]]y [[wraz z]] [[orka]]mi, [[w]] [[to|tym]] [[młody|młode]] [[osobnik]]i [[wciąż]] [[odżywiać się|odżywiające się]] [[mleko|mlekiem]] [[matka|matki]]''<ref>Ingrid Newkirk, ''Wolność dla zwierząt''</ref>. |
: (1.2) ''[[wysyłać|Wysyłali]] [[łódź|łodzie]] [[z]] [[marynarz]]ami, [[żeby]] [[w]] [[Atlantyk]]u [[łapać]] [[w]] [[sieć|sieci]] [[delfin]]y [[wraz z]] [[orka]]mi, [[w]] [[to|tym]] [[młody|młode]] [[osobnik]]i [[wciąż]] [[odżywiać się|odżywiające się]] [[mleko|mlekiem]] [[matka|matki]]''<ref>Ingrid Newkirk, ''Wolność dla zwierząt''</ref>. |
||
: (1.4) ''[[na|Na]] [[wiosna|wiosnę]] [[matka]] [[generalny|generalna]] [[kazać|kazała]] [[wymalować]] [[altana|altanę]] [[w]] [[klasztorny]]m [[ogród|ogrodzie]].'' |
: (1.4) ''[[na|Na]] [[wiosna|wiosnę]] [[matka]] [[generalny|generalna]] [[kazać|kazała]] [[wymalować]] [[altana|altanę]] [[w]] [[klasztorny]]m [[ogród|ogrodzie]].'' |
||
: (1.7) ''[[przygotować|Przygotować]] [[stanowisko]] [[do]] [[praca|pracy]], [[rozłożyć]] [[bambusowy|bambusową]] [[matka|matkę]], [[a]] [[na]] [[on|nią]] [[położyć]] [[pojedynczy]] [[arkusz]] [[wodorost]]ów [[nori]]''<ref>{{ |
: (1.7) ''[[przygotować|Przygotować]] [[stanowisko]] [[do]] [[praca|pracy]], [[rozłożyć]] [[bambusowy|bambusową]] [[matka|matkę]], [[a]] [[na]] [[on|nią]] [[położyć]] [[pojedynczy]] [[arkusz]] [[wodorost]]ów [[nori]]''<ref>{{cytuj stronę | autor = | url = https://kulinarnepogawedki.pl/sushi-maki-z-tunczykiem/ | tytuł = Sushi maki z tuńczykiem | język = pl | opublikowany = Kulinarne pogawędki | data = 2020-06-26 | data dostępu = 2023-04-24}}</ref>. |
||
{{składnia}} |
{{składnia}} |
||
{{kolokacje}} |
{{kolokacje}} |
||
| Linia 50: | Linia 51: | ||
: (1.10) {{śląsk|[[maternik]]}} |
: (1.10) {{śląsk|[[maternik]]}} |
||
{{antonimy}} |
{{antonimy}} |
||
| ⚫ | |||
{{hiperonimy}} |
{{hiperonimy}} |
||
: (1.1) [[rodzic]] |
: (1.1) [[rodzic]] |
||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
{{meronimy}} |
{{meronimy}} |
||
{{pokrewne}} |
{{pokrewne}} |
||
: {{rzecz}} [[ |
: {{rzecz}} [[mać]] {{ż}}, [[macierz]] {{ż}}, [[matula]] {{ż}}, [[mateńka]] {{ż}}, [[mateczka]] {{ż}}, [[matuchna]] {{ż}}, [[matczysko]] {{n}}, [[matuś]] {{ż}}, [[matusia]] {{ż}}, [[macocha]] {{ż}}, [[matkowanie]] {{n}}, [[matecznik]] {{m}} |
||
:: {{przest}} [[mać]] {{ż}}, [[macierz]] {{ż}} |
|||
:: {{gwara}} [[matula]] {{ż}} |
|||
| ⚫ | |||
:: {{zdrobn}} [[mamcia]] {{ż}}, [[mamusia]] {{ż}}, [[mamunia]] {{ż}}, [[mamuśka]] {{ż}}, [[mateńka]] {{ż}}, [[mateczka]] {{ż}}, [[matuchna]] {{ż}}, [[matczysko]] {{ż}}, [[matuś]] {{ż}}, [[matusia]] {{ż}} |
|||
: {{czas}} [[matczyć]] {{ndk}}, [[matkować]] {{ndk}} |
: {{czas}} [[matczyć]] {{ndk}}, [[matkować]] {{ndk}} |
||
: {{przym}} [[matczyn]], [[matczyny |
: {{przym}} [[matczyn]], [[matczyny]], [[mateczny]] |
||
{{frazeologia}} |
{{frazeologia}} |
||
: [[być matką|być (dla kogoś/komuś) matką]] • [[być ojcem i matką]] • [[matka Polka]] • [[matka dzieciom]] • [[powtarzać jak za panią matką]] • [[wrócić do łona matki]] • [[wyssać z mlekiem matki]] • [[o matko i córko]] |
: [[być matką|być (dla kogoś/komuś) matką]] • [[być ojcem i matką]] • [[matka Polka]] • [[matka dzieciom]] • [[powtarzać jak za panią matką]] • [[wrócić do łona matki]] • [[wyssać z mlekiem matki]] • [[o matko i córko]] |
||
: ''przysłowia:'' [[jaka matka, taka córka]] / [[jaki bugiel, tako dziurka – jako matka, tako córka]] / [[jaki chleb, taka skórka, jaka matka, taka córka]] • [[jakie matki, takie dziatki]] • [[jedna matka dziesięć synów wychowa, a jednej matki dziesięć synów żywić nie mogą]] • [[kto nie słucha ojca, matki, niech słucha psiej skóry]] / [[kto ojca i matki słuchać nie chce, ten katu musi przyjść w ręce]] / [[kto za młodu ojca, matki nie słucha, ten na starość byczej skóry posłucha]] • [[nadzieja matką głupich]] • [[ojca i matki tylko za grosz nie dostanie]] / [[za pieniądze ojca, matki nie kupisz]] / [[za pieniądze wszystkiego dostanie, prócz ojca i matki]] • [[potrzeba jest matką wynalazków]] • [[powtarzanie jest matką wiedzy]] • [[lepsza u matki polewka niż u obcych marcepany]] |
: ''przysłowia:'' [[droga to chatka, gdzie mieszka matka]] • [[jak ojciec umrze, dziecko półsierota, ale jak matka, to cała sierota]] • [[jaka matka, taka córka]] / [[jaki bugiel, tako dziurka – jako matka, tako córka]] / [[jaki chleb, taka skórka, jaka matka, taka córka]] • [[jakie matki, takie dziatki]] • [[jedna matka dziesięć synów wychowa, a jednej matki dziesięć synów żywić nie mogą]] • [[kto matce nie wycierpi, ten ojcu oczy wyłupi]] • [[kto nie słucha ojca, matki, niech słucha psiej skóry]] / [[kto ojca i matki słuchać nie chce, ten katu musi przyjść w ręce]] / [[kto za młodu ojca, matki nie słucha, ten na starość byczej skóry posłucha]] • [[nadzieja matką głupich]] • [[ojca i matki tylko za grosz nie dostanie]] / [[za pieniądze ojca, matki nie kupisz]] / [[za pieniądze wszystkiego dostanie, prócz ojca i matki]] • [[potrzeba jest matką wynalazków]] • [[powtarzanie jest matką wiedzy]] • [[lepsza u matki polewka niż u obcych marcepany]] |
||
{{etymologia}} |
{{etymologia}} |
||
: (1.1) {{zdrobn}} od {{etymn|starop|mać}}<ref name="PoradniaPWN">{{PoradniaPWN|id=8166|hasło=matka, niedziela i pierścionek}}</ref><ref>[http://www.raciborz.com.pl/art12818.html ''Prof. Jan Miodek o etymologii słowa matka'', raciborz.com.pl]</ref> |
: (1.1) {{zdrobn}} od {{etymn|starop|mać}}<ref name="PoradniaPWN">{{PoradniaPWN|id=8166|hasło=matka, niedziela i pierścionek}}</ref><ref>[http://www.raciborz.com.pl/art12818.html ''Prof. Jan Miodek o etymologii słowa matka'', raciborz.com.pl]</ref> |
||
| Linia 98: | Linia 94: | ||
* białoruski: (1.1) [[маці]] {{ż}} |
* białoruski: (1.1) [[маці]] {{ż}} |
||
* bretoński: (1.1) [[mamm]] {{ż}} |
* bretoński: (1.1) [[mamm]] {{ż}} |
||
* brithenig: (1.1) [[madr]] {{ż}}; (1.2) [[madr]] {{ż}}; (1.3) [[madr]] {{ż}}; (1.4) [[madr]] {{ż}} |
|||
* bułgarski: (1.1) [[майка]] {{ż}} |
* bułgarski: (1.1) [[майка]] {{ż}} |
||
* chantyjski (wachowski): (1.1) [[ӛңкӓ]] |
* chantyjski (wachowski): (1.1) [[ӛңкӓ]] |
||
| Linia 103: | Linia 100: | ||
* chorwacki: (1.1) [[majka]] {{ż}} |
* chorwacki: (1.1) [[majka]] {{ż}} |
||
* czeski: (1.1) [[matka]] {{ż}}, {{pot}} [[máti]] {{ż}}, {{przest}} {{poet}} [[máť]] {{ż}}, {{przest}} {{zgrub}} [[mutr]] {{ż}}; (1.4) [[mater]] {{ż}} |
* czeski: (1.1) [[matka]] {{ż}}, {{pot}} [[máti]] {{ż}}, {{przest}} {{poet}} [[máť]] {{ż}}, {{przest}} {{zgrub}} [[mutr]] {{ż}}; (1.4) [[mater]] {{ż}} |
||
* czukocki: (1.1) [[ |
* czukocki: (1.1) [[ытԓя]] |
||
* dolnołużycki: (1.1) [[maś]] {{ż}} |
* dolnołużycki: (1.1) [[maś]] {{ż}} |
||
* duński: (1.1) [[mor]] {{w}}, [[moder]] {{w}} |
* duński: (1.1) [[mor]] {{w}}, [[moder]] {{w}} |
||
| Linia 120: | Linia 117: | ||
* hindi: (1.1) [[माता]] {{ż}}, [[अम्मा]] {{ż}} |
* hindi: (1.1) [[माता]] {{ż}}, [[अम्मा]] {{ż}} |
||
* hiszpański: (1.1) [[madre]] {{ż}}; (1.2) [[madre]] {{ż}}; (1.4) [[madre]] {{ż}} |
* hiszpański: (1.1) [[madre]] {{ż}}; (1.2) [[madre]] {{ż}}; (1.4) [[madre]] {{ż}} |
||
| ⚫ | |||
* ido: (1.1) [[matro]] |
* ido: (1.1) [[matro]] |
||
* indonezyjski: (1.1) [[ibu]], [[bunda]], [[ibunda]] |
* indonezyjski: (1.1) [[ibu]], [[bunda]], [[ibunda]] |
||
| Linia 126: | Linia 122: | ||
* inuktitut: (1.1) [[ᐊᓈᓇ]] (anaana) |
* inuktitut: (1.1) [[ᐊᓈᓇ]] (anaana) |
||
* islandzki: (1.1) [[móðir]] {{ż}} |
* islandzki: (1.1) [[móðir]] {{ż}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* japoński: (1.1) [[お母さん]] ([[おかあさん]], okāsan), [[母]] ([[はは]], haha) |
* japoński: (1.1) [[お母さん]] ([[おかあさん]], okāsan), [[母]] ([[はは]], haha) |
||
* jidysz: (1.1) [[מאַמע]] {{ż}} (mame), [[מוטער]] {{ż}} (muter); (1.2) [[מאַמע]] {{ż}} (mame), [[מוטער]] {{ż}} (muter), [[מאַטקע]] {{ż}} (matke); (1.3) [[מוטער]] {{ż}} (muter), [[קיניגין]] {{ż}} (kinigin); (1.4) [[מוטער]] {{ż}} (muter) |
* jidysz: (1.1) [[מאַמע]] {{ż}} (mame), [[מוטער]] {{ż}} (muter); (1.2) [[מאַמע]] {{ż}} (mame), [[מוטער]] {{ż}} (muter), [[מאַטקע]] {{ż}} (matke); (1.3) [[מוטער]] {{ż}} (muter), [[קיניגין]] {{ż}} (kinigin); (1.4) [[מוטער]] {{ż}} (muter) |
||
| Linia 141: | Linia 139: | ||
* mikmak: (1.1) [[giju']] |
* mikmak: (1.1) [[giju']] |
||
* nawaho: (1.1) [[amá]] |
* nawaho: (1.1) [[amá]] |
||
| ⚫ | |||
* niemiecki: (1.1) [[Mutter]] {{ż}} |
* niemiecki: (1.1) [[Mutter]] {{ż}} |
||
* nowogrecki: (1.1) [[μητέρα]] {{ż}}, [[μάνα]] {{ż}}, [[μαμά]] {{ż}} |
* nowogrecki: (1.1) [[μητέρα]] {{ż}}, [[μάνα]] {{ż}}, [[μαμά]] {{ż}} |
||
* nowopruski: (1.1) [[mūti]] {{ż}} |
|||
* orija: (1.1) [[ଜନନୀ]], [[ମାତା]] |
* orija: (1.1) [[ଜନନୀ]], [[ମାତା]] |
||
* ormiański: (1.1) [[մայր]] |
* ormiański: (1.1) [[մայր]] |
||
| Linia 148: | Linia 148: | ||
* perski: (1.1) [[مادر]] (mādar) |
* perski: (1.1) [[مادر]] (mādar) |
||
* polski język migowy: {{PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|mama, matka}} {{,}} {{PJM|matka}} {{,}} {{PJM|mama, matka 2}}}} |
* polski język migowy: {{PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|mama, matka}} {{,}} {{PJM|matka}} {{,}} {{PJM|mama, matka 2}}}} |
||
* połabski: (1.1) [[motai]] {{ż}} |
|||
* portugalski: (1.1) [[mãe]] {{ż}}; (1.2) [[madre]] {{ż}} |
* portugalski: (1.1) [[mãe]] {{ż}}; (1.2) [[madre]] {{ż}} |
||
| ⚫ | |||
* rosyjski: (1.1) [[мать]] {{ż}}; (1.2) [[настоятельница]] {{ż}}, [[игуменья]] {{ż}} |
* rosyjski: (1.1) [[мать]] {{ż}}; (1.2) [[настоятельница]] {{ż}}, [[игуменья]] {{ż}} |
||
* rumuński: (1.1) [[mamă]] {{ż}} |
* rumuński: (1.1) [[mamă]] {{ż}} |
||
| Linia 156: | Linia 156: | ||
* starogrecki: (1.1) [[μήτηρ]] {{ż}}, [[μήτης]] {{ż}}, [[τοκάς]] {{ż}} |
* starogrecki: (1.1) [[μήτηρ]] {{ż}}, [[μήτης]] {{ż}}, [[τοκάς]] {{ż}} |
||
* staroperski: (1.1) [[𐎶𐎠𐎫𐎠]] |
* staroperski: (1.1) [[𐎶𐎠𐎫𐎠]] |
||
* sycylijski: (1.1) [[matri]] {{ż}}; (1.2) [[matri]] {{ż}} |
|||
* syngaleski: (1.1) [[අම්මා]] |
* syngaleski: (1.1) [[අම්මා]] |
||
* szkocki: (1.1) [[mither]] |
|||
* szkocki gaelicki: (1.1) [[màthair]] {{ż}} |
|||
* szwedzki: (1.1) [[mor]] {{w}}, [[moder]] {{w}}, [[mamma]] {{w}} |
* szwedzki: (1.1) [[mor]] {{w}}, [[moder]] {{w}}, [[mamma]] {{w}} |
||
* tagalski: (1.1) [[nanay]], [[ina]], [[inang]], [[inay]], {{slang}} [[ermat]] |
|||
* tahitański: (1.1) [[metua vahine]] |
* tahitański: (1.1) [[metua vahine]] |
||
* tajski: (1.1) [[มารดา]], [[แม่]], [[คุณแม่]] |
* tajski: (1.1) [[มารดา]], [[แม่]], [[คุณแม่]] |
||
| Linia 233: | Linia 237: | ||
{{meronimy}} |
{{meronimy}} |
||
{{pokrewne}} |
{{pokrewne}} |
||
: {{rzecz}} [[matkailija]] |
|||
{{frazeologia}} |
{{frazeologia}} |
||
{{etymologia}} |
{{etymologia}} |
||
| Linia 241: | Linia 246: | ||
== matka ({{język słowacki}}) == |
== matka ({{język słowacki}}) == |
||
{{wymowa}} |
{{wymowa}} |
||
: {{audio|LL-Q9058 (slk)-TomášPolonec-matka.wav}} |
|||
{{znaczenia}} |
{{znaczenia}} |
||
''rzeczownik, rodzaj żeński'' |
''rzeczownik, rodzaj żeński'' |
||
| Linia 288: | Linia 294: | ||
:: {{zdrobn}} [[mamka]] {{ż}}, [[mamička]] {{ż}}, [[mamina]] {{ż}}, [[maminka]] {{ż}}, [[mamuľa]] {{ż}}, [[mamulienka]] {{ż}} |
:: {{zdrobn}} [[mamka]] {{ż}}, [[mamička]] {{ż}}, [[mamina]] {{ż}}, [[maminka]] {{ż}}, [[mamuľa]] {{ż}}, [[mamulienka]] {{ż}} |
||
: {{przym}} [[matkin]], [[matkový]] |
: {{przym}} [[matkin]], [[matkový]] |
||
| ⚫ | |||
{{frazeologia}} |
{{frazeologia}} |
||
: ''przysłowia:'' [[aká matka, taká Katka]] • [[opatrnosť je matkou múdrosti]] • [[pýcha býva matkou svárov]] |
: ''przysłowia:'' [[aká matka, taká Katka]] • [[opatrnosť je matkou múdrosti]] • [[pýcha býva matkou svárov]] |
||
Aktualna wersja na dzień 07:24, 26 lis 2024
matka (język polski)
[edytuj].jpg)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) rodzic płci żeńskiej; zob. też matka w Wikipedii
- (1.2) zool. samica mająca potomstwo
- (1.3) ent. u niektórych owadów: samica zdolna do rozrodu
- (1.4) rel. zakonnica, przełożona klasztoru
- (1.5) bot. roślina przeznaczona na rozsadę
- (1.6) sport. osoba stojąca po zewnętrznej stronie boiska podczas gry w dwa ognie
- (1.7) mała mata
- (1.8) daw. gw. więz. gąsior z alkoholem[1]
- (1.9) gw. (Śląsk Cieszyński) tereny górskie babcia[2]
- (1.10) gw. (Śląsk Cieszyński) macica
- odmiana:
- (1.1-7)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik matka matki dopełniacz matki matek celownik matce matkom biernik matkę matki narzędnik matką matkami miejscownik matce matkach wołacz matko matki
- przykłady:
- (1.1) Po rozwodzie sąd przyznał dziecko matce.
- (1.2) Wysyłali łodzie z marynarzami, żeby w Atlantyku łapać w sieci delfiny wraz z orkami, w tym młode osobniki wciąż odżywiające się mlekiem matki[3].
- (1.4) Na wiosnę matka generalna kazała wymalować altanę w klasztornym ogrodzie.
- (1.7) Przygotować stanowisko do pracy, rozłożyć bambusową matkę, a na nią położyć pojedynczy arkusz wodorostów nori[4].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Matka Boska / Matka Najświętsza / Matka Przenajświętsza • matka chrzestna • matka zastępcza • biologiczna matka • królowa matka / cesarzowa matka • kukułcza matka • samotna matka • szkoła matek • przybrana / przyszła / rodzona matka • Dzień Matki • kochać / szanować matkę
- (1.3) matka roju
- synonimy:
- (1.1) przest. mać, macierz; przest. gw. matula; przest. podn. rodzicielka; pot. mama; zdrobn. mamcia, mamusia, mamunia, mamuśka, mateńka, mateczka, matuchna, matczysko, matuś, matusia, staruszka; obraź. stara; slang. starsza; reg. śl. macierz
- (1.3) królowa
- (1.4) przełożona
- (1.8) matka drutu → gąsior wódki[1]
- (1.10) reg. śl. maternik
- antonimy:
- hiponimy:
- (1.1) instamatka, macocha, matka zastępcza
- holonimy:
- (1.1) rodzice
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. mać ż, macierz ż, matula ż, mateńka ż, mateczka ż, matuchna ż, matczysko n, matuś ż, matusia ż, macocha ż, matkowanie n, matecznik m
- czas. matczyć ndk., matkować ndk.
- przym. matczyn, matczyny, mateczny
- związki frazeologiczne:
- być (dla kogoś/komuś) matką • być ojcem i matką • matka Polka • matka dzieciom • powtarzać jak za panią matką • wrócić do łona matki • wyssać z mlekiem matki • o matko i córko
- przysłowia: droga to chatka, gdzie mieszka matka • jak ojciec umrze, dziecko półsierota, ale jak matka, to cała sierota • jaka matka, taka córka / jaki bugiel, tako dziurka – jako matka, tako córka / jaki chleb, taka skórka, jaka matka, taka córka • jakie matki, takie dziatki • jedna matka dziesięć synów wychowa, a jednej matki dziesięć synów żywić nie mogą • kto matce nie wycierpi, ten ojcu oczy wyłupi • kto nie słucha ojca, matki, niech słucha psiej skóry / kto ojca i matki słuchać nie chce, ten katu musi przyjść w ręce / kto za młodu ojca, matki nie słucha, ten na starość byczej skóry posłucha • nadzieja matką głupich • ojca i matki tylko za grosz nie dostanie / za pieniądze ojca, matki nie kupisz / za pieniądze wszystkiego dostanie, prócz ojca i matki • potrzeba jest matką wynalazków • powtarzanie jest matką wiedzy • lepsza u matki polewka niż u obcych marcepany
- uwagi:
- zob. też matka w Wikicytatach
- (1.1) por. mama • mamusia • mamunia • mamuśka • mateńka • mateczka • matuchna • matczysko • matuś • matusia • rodzicielka • mać • macierz • matula • staruszka
- (1.3) por. królowa
- tłumaczenia:
- (1.7) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: mata
- (1.9) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: babcia, babka
- (1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: macica
- abchaski: (1.1) ан
- aceh: (1.1) ma
- afrykanerski: (1.1) moeder
- ajnoski: (1.1) ハポ (hapo)
- aklanon: (1.1) ina, nanay
- alabama: (1.1) iki, piichi, maama; (1.2) iki
- aleucki: (1.1) anaq, ana-x̂
- amharski: (1.1) እናት
- angielski: (1.1) mother
- arabski: (1.1) أم ż, والدة ż, egip. arab. ام ż
- awarski: (1.1) эбел
- azerski: (1.1) ana
- baskijski: (1.1) ama; (1.2) ama; (1.4) ama
- beludżi: (1.1) مات
- białoruski: (1.1) маці ż
- bretoński: (1.1) mamm ż
- brithenig: (1.1) madr ż; (1.2) madr ż; (1.3) madr ż; (1.4) madr ż
- bułgarski: (1.1) майка ż
- chantyjski (wachowski): (1.1) ӛңкӓ
- chiński standardowy: (1.1) 母亲
- chorwacki: (1.1) majka ż
- czeski: (1.1) matka ż, pot. máti ż, przest. poet. máť ż, przest. zgrub. mutr ż; (1.4) mater ż
- czukocki: (1.1) ытԓя
- dolnołużycki: (1.1) maś ż
- duński: (1.1) mor w, moder w
- dzongkha: (1.1) ཨ་མ
- esperanto: (1.1) patrino
- estoński: (1.1) ema
- fiński: (1.1) äiti
- francuski: (1.1) mère ż; (1.2) mère ż; (1.4) mère ż
- fryzyjski: (1.1) mem w
- górnołużycki: (1.1) mać ż
- grenlandzki: (1.1) anaana
- gruziński: (1.1) დედა (deda)
- guarani: (1.1) sy
- hausa: (1.1) uwa
- hebrajski: (1.1) אם ż (em)
- hindi: (1.1) माता ż, अम्मा ż
- hiszpański: (1.1) madre ż; (1.2) madre ż; (1.4) madre ż
- ido: (1.1) matro
- indonezyjski: (1.1) ibu, bunda, ibunda
- interlingua: (1.1) matre
- inuktitut: (1.1) ᐊᓈᓇ (anaana)
- islandzki: (1.1) móðir ż
- jaćwieski: (1.1) ate ż
- jakucki: (1.1) ийэ
- japoński: (1.1) お母さん (おかあさん, okāsan), 母 (はは, haha)
- jidysz: (1.1) מאַמע ż (mame), מוטער ż (muter); (1.2) מאַמע ż (mame), מוטער ż (muter), מאַטקע ż (matke); (1.3) מוטער ż (muter), קיניגין ż (kinigin); (1.4) מוטער ż (muter)
- joruba: (1.1) màmá
- kannada: (1.1) ಅಮ್ಮ (am'ma)
- karelski: (1.1) emä, muamo
- kaszubski: (1.1) mëma ż
- kataloński: (1.1) mare ż
- kazachski: (1.1) шеше
- koreański: (1.1) 어머니 (eomeoni)
- łaciński: (1.1) mater ż
- łotewski: (1.1) māte ż
- macedoński: (1.1) мајка ż
- maltański: (1.1) omm ż
- mikmak: (1.1) giju'
- nawaho: (1.1) amá
- niderlandzki: (1.1) moeder ż
- niemiecki: (1.1) Mutter ż
- nowogrecki: (1.1) μητέρα ż, μάνα ż, μαμά ż
- nowopruski: (1.1) mūti ż
- orija: (1.1) ଜନନୀ, ମାତା
- ormiański: (1.1) մայր
- pali: (1.1) ammā ż
- perski: (1.1) مادر (mādar)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
, 
, 
- połabski: (1.1) motai ż
- portugalski: (1.1) mãe ż; (1.2) madre ż
- rosyjski: (1.1) мать ż; (1.2) настоятельница ż, игуменья ż
- rumuński: (1.1) mamă ż
- sanskryt: (1.1) अक्का ż, मातृ ż, सुतिनी ż, जननी ż, सूषणा ż; (1.2) अक्का ż
- słowacki: (1.1) matka ż, pot. mati ż, ekspr. mať ż, ekspr. mater ż
- starogrecki: (1.1) μήτηρ ż, μήτης ż, τοκάς ż
- staroperski: (1.1) 𐎶𐎠𐎫𐎠
- sycylijski: (1.1) matri ż; (1.2) matri ż
- syngaleski: (1.1) අම්මා
- szkocki: (1.1) mither
- szkocki gaelicki: (1.1) màthair ż
- szwedzki: (1.1) mor w, moder w, mamma w
- tagalski: (1.1) nanay, ina, inang, inay, slang. ermat
- tahitański: (1.1) metua vahine
- tajski: (1.1) มารดา, แม่, คุณแม่
- tatarski: (1.1) ana
- tocharski A: (1.1) mācar ż
- tocharski B: (1.1) mācer ż
- tonga: (1.1) fae
- turecki: (1.1) ame, ana, anne
- turkmeński: (1.1) eje
- tuvalu: (1.1) matua fafine, matua
- tybetański: (1.1) ཨ་མ
- ukraiński: (1.1) мати ż
- verlan: (1.1) reum
- wepski: (1.1) mamoi
- węgierski: (1.1) anya
- wilamowski: (1.1) muytter ż, mu̇tter ż, mütter ż, müter ż
- włoski: (1.1) madre ż; (1.2) madre ż; (1.4) madre ż
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Słowniczek gwary więziennej, „Język Polski” nr 10/1913, s. 297.
- ↑ Słownik gwarowy Śląska Cieszyńskiego, red. Jadwiga Wronicz, Galeria „Na Gojach”, Ustroń 2010, ISBN 978-83-60551-28-8.
- ↑ Ingrid Newkirk, Wolność dla zwierząt
- ↑ Sushi maki z tuńczykiem (pl). Kulinarne pogawędki, 2020-06-26. [dostęp 2023-04-24].
- ↑
Porada „matka, niedziela i pierścionek” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Prof. Jan Miodek o etymologii słowa matka, raciborz.com.pl
matka (język czeski)
[edytuj]- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik matka matky dopełniacz matky matek celownik matce matkám biernik matku matky wołacz matko matky miejscownik matce matkách narzędnik matkou matkami
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Czeski - Rodzina
- źródła:
matka (język fiński)
[edytuj]- wymowa:
- IPA: /ˈmɑt̪ka/
- znaczenia:
rzeczownik
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. matkailija
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Fiński - Fałszywi przyjaciele
- źródła:
matka (język słowacki)
[edytuj]- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) matka[1]
- (1.2) zool. matka
- (1.3) ent. matka
- (1.4) rel. matka
- (1.5) techn. pot. nakrętka, mutra
- (1.6) anat. pot. macica
- odmiana:
- (1.1-6)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik matka matky dopełniacz matky matiek celownik matke matkám biernik matku matky miejscownik matke matkách narzędnik matkou matkami
- przykłady:
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Matka Božia / Božia Matka → Matka Boża • krkavčia matka → kukułcza matka • slobodná matka → samotna matka • stará matka → babka, babcia • láskavá / starostlivá matka → łaskawa / troskliwa matka • budúca / nastávajúca / mnohodetná matka → wielodzietna / przyszła matka • Deň matiek → Dzień Matki
- (1.3) rojová matka → matka rojowa • včelia matka → matka pszczela
- synonimy:
- (1.1) mama, mať, mater; pot. mati; zdrobn. mamka, mamička, mamina, maminka, mamuľa, mamulienka
- (1.3) kráľovná
- (1.4) abatiša
- (1.5) matica
- (1.6) maternica
- antonimy:
- (1.1) otec
- hiponimy:
- (1.1) macocha
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- przysłowia: aká matka, taká Katka • opatrnosť je matkou múdrosti • pýcha býva matkou svárov
- etymologia:
- uwagi:
- (1.1) por. mama • mať • mater • mati • mamka • mamička • mamina • maminka • mamuľa • mamulienka; zobacz też: Indeks:Słowacki - Rodzina
- (1.3) por. kráľovná
- (1.4) por. abatiša; zobacz też: Indeks:Słowacki - Indeks terminów religijnych
- (1.5) por. matica
- (1.6) por. maternica
- źródła:
- ↑ Hasło „matka” w: Ferdinand Buffa, Mikuláš Stano, Poľsko-slovenský a slovensko-poľský slovník, Slovenské pedagogické nakladateľstvo, Bratysława 1988.